تنبیه‌بدنی؛ تهدید سلامت روان و دلزدگی از مدرسه

تنبیه بدنی که به عنوان نقطه‌ای سیاه در تعلیم و تربیت کشور ریشه دوانده است، نه تنها در متون تربیتی روشی منسوخ است که به عنوان مهمترین عامل دلزدگی دانش‌آموزان از مدرسه شناخته می‌شود.

سال تحصیلی 95-96 تازه آغاز شده بود که در نخستین ماه آن یعنی مهر، اخبار تنبیه‌بدنی دانش‌آموزان در رسانه‌ها منعکس شد و در برجسته‌ترین موضوع شاهد تنبیه بدنی دانش‌آموز روستایی منطقه بمپور سیستان‌ و بلوچستان بودیم که با شلنگ توسط معلم مورد تنبیه قرار گرفت و از ناحیه چشم آسیب دید.

هر سال اخبار مختلفی از تنبیه بدنی دانش‌آموزان البته تنبیه‌های منجر به ضرب و جرح رسانه‌ای می‌شود و مسئولان نیز هربار از تشکیل کمیته‌های رصد تنبیه بدنی خبر می‌دهند اما به هر حال این معضل دیرین خیال رخت بستن از نظام آموزشی کشور را ندارد در چنین شرایطی این سؤالات به ذهن تداعی می‌شود، عوامل و پارامترهای تأثیرگذار در بروز تنبیه بدنی چیست؟ آیا تاکنون تحلیلی جامع در این رابطه صورت گرفته است تا براساس نتایج حاصل، اقدام به طراحی برنامه‌ها یا آموزش‌های لازم کرد؟

اقدام به تنبیه بدنی تا چه اندازه سلامت جسمانی دانش‌آموزان را تهدید کرده و اثرات منفی آن بر سلامت روان چیست؟ آیا معلمانی که اقدام به تنبیه بدنی می‌کنند از دوره‌های مشاوره و سنجش سلامت روان بهره‌مند می‌شوند؟

برخی معلمان معتقدند مشکلات معیشتی منجر به خستگی روحی و جسمی آنها شده است و همین مسئله منجر می‌شود طاقت معلم در کلاس درس اندک و در برابر شیطنت یا رفتار نادرست دانش‌آموز عکس‌العمل شدید نشان دهند.

از سوی دیگر سؤال مطرح برای خانواده‌ها و افکار عمومی جامعه این است « آیا فردی که قرار است به عنوان معلم در کلاس درس مشغول به کار شود از مشاوره‌های لازم قرار بهره‌مند می‌شود؟ و اگر فردی مرتکب به تنبیه بدنی و ضرب و جرح دانش‌آموزان شد به لحاظ وضعیت سلامت روان و توانایی اداره کلاس درس بررسی می‌شود؟»

دوره‌های کنترل خشم ویژه معلمان برای نخستین‌بار از امسال

مسعود شکوهی مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش‌ و پرورش در این رابطه به تسنیم گفت:‌ آموزش‌ و پرورش موارد حاد را به ما ارجاع می‌دهد که این افراد در مراکز مشاوره مورد بررسی قرار می‌‌گیرند.

وی افزود: برای معلمانی که از طریق آزمون استخدامی و دانشگاه فرهنگیان وارد آموزش‌ و پرورش می‌شوند نیز تست‌های روانشناسی و روان‌سنجی و بررسی‌های لازم صورت می‌گیرد.

مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش‌ و پرورش گفت:‌ از امسال برنامه‌ای را برای انجام خدمات مشاوره‌ای به معلمان طراحی کرده‌ایم که بر مشاوره سازشی برای کنترل خشم متمرکز است.

نادر منصور کیایی مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی آموزش‌ و پرورش نیز با اشاره به اینکه معلمانی که مرتکب تخلف تنبیه‌بدنی می‌شود مورد مشاره‌های لازم قرار می‌گیرند، عنوان کرد:‌ هر سال کارگاره ارتباط موثر با دانش‌آموزان را برگزار می‌کنیم و معلمانی که مرتکب تخلف تنبیه بدنی شده‌اند ملزم به شرکت در این کارگاه هستند از سوی دیگر مدیران مدارس در طول سال روند فعالیت معلمان از جمله نحوه تدریس و برخورد با دانش‌آموزان را رصد می‌کنند و مواردی را که دچار مشکل بوده و ارتباط موثر با دانش‌آموزان نداشته و به لحاظ روانی آمادگی کافی را برای اداره کلاس درس ندارند به مناطق معرفی می‌‌کنند، پس از بررسی‌های لازم این افراد از کارافتادگی دریافت کرده و از گردونه کلاس درس خارج و در سایر بخش‌ها به کار گرفته می‌شوند تا ارتباط کمتری با دانش‌آموزان داشته باشند.

مشاوران مدارس نظر متفاوتی را نسبت به دیدگاه مسئولان ستادی دارند.

طبق گفته یکی از مشاوران مدارس، دوره‌های روانشناسی و مشاوره برای معلمان برگزار نمی‌شود و صرفاً هنگام استخدام یک روان‌شناس باید معلم را تأیید کند که آن هم با چند سوال ساده تأیید می‌کند.

وی با اشاره به این که بحث تنبیه بدنی جزو اولویت‌های آموزش‌وپرورش نیست، ادامه داد: گاه به دلیل مسائل و مشکلات متعدد آموزش‌وپرورش، کتک خوردن چند دانش‌آموز جزو دغدغه‌های مسئولان نیست و این موضوع برایشان عادی است مگر اینکه موضوع رسانه‌ای شود.

این مشاور مدرسه تأکید کرد: دوره‌های آموزشی که مسئولان مطرح می‌کنند، جزو دوره‌های ضمن خدمت است در چنین شرایطی خروجی این کلاس‌ها چه می‌تواند باشد؟ در حالیکه مدیران و معلمان مدارس باید دوره‌های آموزشی و مشاوره‌های لازم را برای کنترل خشم و ارتباط با دانش‌آموزان طی کنند.