خطر در کمین هویت تاریخی لارستان

در ابتدای ورودی شهر قدیم لار در دروازه شیراز رودخانه‌ای است که در مسیر خود آب برکه‌ها و آب انبارهای لارستان را تامین می‌کند، آب انبارهایی که سال‌های سال آب مردم این منطقه را تامین کرده و به سبب معماری خاص عنوان سرزمین آب انبارها را برای لارستان به ارمغان آورده است.

در چند روز اخیر اما این منبع تامین آب محلی برای جولان لودرهای شهرداری لار شده است و شهرداری لار به قیمت خشک شدن دو آب انبار تاریخی کورو و سید عباس که هر دو از بناهای ثبت شده دوره قاجار هستند، اقدام به خشک کردن و صاف کردن رودخانه برای ساخت جاده کرده است.

به گفته فعالان میراث فرهنگی لارستان شهرداری لار با این بهانه که بخشی از مسیر آب خراب شده اقدام به صاف و خشک کردن تمام مسیر رودخانه و ممر کانال‌ آبرسانی آب انبارها کرده است.

رودخانه ورودی شهر لار 

شهرداری لار با این عنوان که وجود زباله‌ها در این منطقه سبب ناراحتی و به خطر افتادن بهداشت مردم می‌شود، اقدام به خشک کردن مسیر آب کرده است در صورتی که به گفته فعالان میراث فرهنگی می‌توان این هزینه را صرف لایروبی و جمع‌آوری هر روزه زباله‌های این منطقه کرد.

سیما علویه، رئیس میراث فرهنگی لارستان در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: رودخانه‌ای که در ابتدای ورودی شهر قرار گرفته در مسیر خود دو شاخه شده و از یک حفره یا جواغ بالا می‌آید و وارد یک کانال شده و از این طریق به آب انبارها می‌رسد.

حفره‌ای که آب را به آب انبارها می‌رساند

به گفته علویه آب این رودخانه علاوه بر پر کردن مخزن آب انبارها باغ‌های مسیر را نیز سیراب می‌کند. نکته‌ای که نباید از نظر دور داشته شود این است که وجود این رودخانه محل مناسبی برای تجمیع آب باران‌های فصلی وسیلابی است و علویه نیز بر آن تاکید دارد که آسفالت شدن این مسیر هم خشکی آب انبارها را در پی دارد و هم خطر سیل را در زمان‌های بارندگی افزایش می‌دهد.

البته فعالان میراث فرهنگی لارستان معتقدند که علت اصلی این کار توسط شهرداری این است که در این مسیر باغ شهرداری و زمینی اوقافی وجود دارد که با صاف و آسفالته شدن مسیر رودخانه موقعیت تجاری پیدا می‌کند.

مسیر رودخانه که هدایتگر باران‌های فصلی و سیلابی است

مسئله صاف و آسفالت کردن رودخانه که منبع اصلی تامین آب، آب انبارهای  لارستان است زمانی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم براساس اطلاعات سازمان هواشناسی استان فارس متوسط دمای لارستان 24 درجه سانتی‌گراد و متوسط روزهای بارانی این شهرستان در سال 95 تنها 4 روز بوده و از سال 92 تا 94 نیز متوسط سالانه بارندگی از 30 روز تجاوز نکرده است. 

براساس پژوهش‌های انجام شده بر شبکه آب‌های لارستان، منابع آب لارستان کم و اتفاقی هستند و از طرفی گنبدهای نمکی سبب شوری این آب‌ها می‌شود به همین دلیل مردم لارستان با ساخت آب انبارها که در گویش محلی به آن برکه می‌گویند، آب آشامیدنی خود را از نزولات آسمانی فصل زمستان که عموما در ماه‌های دی و بهمن رخ می‌دهد ذخیره و در کل سال و حتی در مواقع خشکسالی تا چندین ماه تامین می‌کنند.

صاف کردن مسیر رودخانه توسط شهرداری

هرچند نمی‌توان به دقت آماری از تعداد آب انبارهای موجود در لارستان ارائه داد اما سید علاءالدین مورخ تعداد آب انبارهای موجود در لارستان را 24 هزار عدد فرض می‌کند. 

اگرچه در سال‌های اخیر طرح ملی آبرسانی به لارستان از سد سلمان فارسی  به طول 183 کیلومتر تحقق یافته اما هنوز در جاهایی که پای لوله‌کشی آب آشامیدنی باز نشده است این آب انبارها راه فراهم‌آوری آب آشامیدنی هستند و حتی در جاهایی که آب لوله‌کشی هم وجود دارد آب انبارها هنوز مشتریانی همیشگی دارد.

کمبود آب در لوله‌ها به مردم این منطقه ثابت کرده است که نمی‌توان به آسانی آب انبارها را کنار زد و دل به لوله‌کشی تنها خوش کرد. حال این اقدام شهرداری به قیمت خشک شدن منابع آب مردم لارستان تمام می‌شود امری که نگران‌کننده‌تر از حفظ آب انبارها به عنوان میراث فرهنگی است.