زلزله چیست؟/ پاسخ قابل تامل امام صادق (ع)

محمد بن سلیمان دیلمی گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم: «زلزله چیست؟» فرمود: «آیتی از آیات پروردگار»، عرض کردم: «سبب آن چیست؟»، فرمود: «خداوند ملکی را بر رگهای زمین گماشته که چون بخواهد زمین را بلزرزاند او را امر کند که فلان رگ را به حرکت در آور، و چون رگ به حرکت در آید آن قسمت زمین که به آن رگ مربوط است بلرزد».

هر از چندى شاهد وقوع زلزله‌اى تلخ در نقاطی از کشور و جهان هستیم. موقع بروز چنین حوادثى، هر کسى به نوعى تحت تاثیر قرار مى‌گیرد و به دنبال انجام وظیفه‌اى مى‌رود که احساس مى‌کند بر او لازم است. عده‌اى در پى کمک رسانى به آسیب دیدگان مى‌روند،که البته کارى ضرورى و موقعیتى بزرگ در امتحان الهى است که فردى به کمک مسلمانى دیگر برود.

برخى نیز در پى یافتن علل مادى زلزله و علل خرابى‌هاى ناشى از آن مى‌گردند و به فکر محکم کردن بناها افتاده و به بررسى نحوه ساختمان سازى مى‌پردازند.

بدیهى است براى کسانى که به عالم غیب و خدا، و نیز به عمل و بازتاب آن معتقدند، و مى‌دانند که خداوند، خشم و رضا داشته و قدرت ابراز آن را به هر نحوى دارد، و ملاک خشم و رضاى او، فقط عمل بندگان است؛ مسلما تنها بررسى عوامل طبیعى و مادى زلزله، براى این معتقدان قانع کننده نیست، بلکه منتظرند با علل حقیقى و فوق مادى زلزله نیز آشنا شوند تا آنها را رفع کنند.

نیازى به استدلال نیست که زلزله عوامل معنوى دارد و علت حقیقى و اساسى تمامى گرفتاری‌ها و حوادث تلخ براى بشر، گناه اوست؛ این در مکتب قرآن، اصلى استوار است و همه مسلمین با این اصل آشنا هستند.

آیت‌الله مجتهدی تهرانی می‌گوید: «دلیل زمین‌ لرزه افزایش گناه (همجنسگرایی زنا و چشم چرانیو غیره) است و در هر کشوری که زنا زیاد بشود آنجا به فرمان خداوند توانا یک ملک مامور تکان دادن زمین می‌شود.»

از رسول اکرم(ص) نقل شده است که فرمود: «هرگاه پنج چیز شایع شود، پنج چیز در میان شما جاگزین شود، هرگاه زنا شایع شود؛ زلزله‌ها ظاهر شود، هرگاه زکات را ندهند، حیوانات بمیرند و هرگاه حکّام در قضاوت جور کنند آسمان باران خود را نگهدارد و هرگاه ربا فاش و شایع گردد، خسف و فرو رفتن به زمین خواهد بود».

باز آن حضرت(ص) فرمود: «هرگاه در امّت من ده خصلت ظاهر شود خداوند ایشان را به ده چیز عقوبت کند»، گفته شد: «یا رسول الله! آن ده خصلت چیست؟» فرمود: «هرگاه دعا کم کنند بلا نازل شود، هرگاه صدقات (قرض، هدیه، وقف، مطلق قدم‌های خیر و انفاقات خیریه) را ترک کنند مرض‌ها زیاد شود، هرگاه زکات را منع کنند چارپایان بمیرند، هرگاه سلطان جور کند منع باران شود، هرگاه زنا در ایشان بسیار شود، مرگ ناگهانی در ایشان زیاد شود، هرگاه ربا زیاد شود، زلزله‌ها زیاد شود، هرگاه به خلاف آنچه خدا نازل فرموده حکم کنند، دشمن ایشان بر ایشان مسلط شود، و هرگاه نقض عهد و پیمان کنند، خداوند ایشان را مبتلا به قتل سازد و هرگاه کم فروشی کنند، خداوند ایشان را به سال‌های خشک و قحط بگیرد.»

 سپس این آیه را تلاوت فرمود: «ظهر الفساد فی البرّ و البحر بما کسبت أیدی الناس لیذیقهم بعض الذی عملوا لعلّهم یرجعون»؛ فساد در دریا و خشکی ظاهر شد به سبب آنچه دست مردم کسب کرده تا اینکه بچشاند ایشان را اثر بعضی از آنچه عمل کرده‌اند، تا شاید برگشت کنند.»