مالیات " پول زور " نیست!
سرویس اقتصادی افکارنیوز

_ در تمام سیستم های اقتصادی مترقی، مالیات مهمترین روش تامین مالی دولتها محسوب می شود اما در ایران به دلیل پیشیته فرهنگی موجود پرداخت مالیات به نوعی به پرداخت پول زود تشبیه می شود.

ابراهیم رزاقی در این خصوص می گوید: سالها پیش زمانی که حکومت های زورگو بر کشور حاکم بودند علمای دین مردم را از پرداخت مالیات به حکومت(برای تضعیف موقعیت مالی آنها) منع می کردند.

به گزارش افکار نیوز، اما پس از مدتی مردم مالیات را به طور کلی به عنوان پول زور محسوب کردند وبعد از انقلاب یکی از مهمترین مشکلات دولتها در تامین مالی بود. شاید به همین دلیل است که وابستگی به درآمد نفتی هر ساله بیشتر می شد و اکنون چندین سال است که بار دیگر به فکر کاهش وابستگی به نفت و افزایش درآمدهای مالیاتی افتاده ایم.


مالیات از دیدگاه حضرت علی(ع)

اما بر خلاف آنچه امروز به غلط در جامعه نهادینه شده است، مالیات یک روش اسلامی برای اداره کشور محسوب می شود و در دوران پیامبر و حضرت علی به بهترین روش در جامعه دینی آن زمان اجرایی می شد.
در بخش هایی از نامه حضرت امیر(ع) به مالک اشتر، زمانی که وی را به زمامداری مصر می فرستاد، نقش مالیات در سلامت جامعه به زیبایی تشریح می شود.

«…مالیات و بیت‌المال را به گونه‌ای وارسی کن که صلاح مالیات دهندگان باشد، زیرا بهبودی مالیات و مالیات دهندگان عامل اصلاح امور دیگر اقشار جامعه است و تا امور مالیات‌دهندگان اصلاح نشود کار دیگران نیز سامان نخواهد گرفت.
باید تلاش تو در آبادانی زمین بیشتر از جمع‌آوری مالیات باشد چرا که مالیات جز با آبادانی فراهم نمی‌گردد و آن کسی که بخواهد مالیات را بدون آبادانی مزارع به دست آورد، شهرها را خراب و بندگان خدا را نابود و حکومتش جز اندک مدتی دوام نیاورد.

پس اگر مردم شکایت کردند از سنگینی مالیات یا آفت‌زدگی یا خشک شدن آب چشمه‌ها یا کمی باران یا خراب شدن زمین در سیلاب‌ها یا خشکسالی، در گرفتن مالیات به میزانی تخفیف ده تا امورشان سامان گیرد و هرگز تخفیف دادن در مالیات تو را نگران نسازد زیرا آن اندوخته‌ای است که در آبادانی شهرهای تو و آراستن ولایت‌های تو نقش دارد و رعیت تو را می‌ستایند و تو از گسترش عدالت میان مردم خشنود خواهی شد».


دلارهای نفتی نمی تواند جای مالیات را پر کند

مالیات بخشی از درآمدی محسوب می شود که هر فرد برای اموری از قبیل آبادانی، تامین امنیت، تجهیز ارتش برای مقابله با دشمن و تامین آرامش خود می پردازد و دولت در نقش یک مجری مالیات را از مردم دریافت کرده و آنها را در زمینه های مشخص هزینه می کند.

در اقتصاد ایران درآمدهای نفتی به عنوان تامین کننده کاستی های درآمدی کشور تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است اما آیا استفاده از دلارهای نفتی راهکار عبور از مشکلات است؟

در بودجه سال ۹۱ نقش مالیات کمتر از ۵۰ هزار میلیارد تومان است در حالی که حجم بودجه بیش از ۱۰ براب آن تصویب شده است بنابراین در تامین مالی کشور از طریق بودجه های غیر نفتی بسیار ضعیف عمل کرده ایم.

بازنگری در شرایط اقتصادی ایران نشان می دهد که هر زمان درآمد نفتی ایران افزایش یافته است و یا بهتر بگوییم، هر زمان مسیر ورود دلارهای نفتی به اقتصاد سهل تر شده، تورم فزاینده بر کشور حاکم می شود.
این نشان می دهد که استفاده از درآمدهای نفتی برای هزینه های جاری تنها عملکرد یک مسکن را دارد که برای مدتی درد کسری بودجه را تسکین می دهد اما سال بعد این درد همراه با تورم به سراغ اقتصاد باز می گردد.
دولت در حال حاضر سیستم جدید پرداخت مالیات را طراحی کرده و نرم افزار جامع مالیاتی را تا پایان سال رونمایی می کند.

دولت باید به یک نکته مهم توجه کند و آن همان چیزی است که در کلام امیر(ع) به خوبی سفارش شده بود؛ ایران به دلیل وجود تحریها در شرایط دشوار اقتصادی به سر می برد و نباید دولت با اعمال فشار مضاعف بر تجار موجبات عقب نشینی انها از فعالیت اقتصادی را فراهم کند. در شرایطی این چنین بهترین راهکار کاهش مالیات بر بخش تولید است تا بتواند در پیچ و تاب فشارهای اقتصادی بار سنگین تولید ناخالص ملی را بر دوش کشیده و از کاهش نیروی کار خود داری کند.

چرا تجار از مالیات بر ارزش افزوده فرار می کنند؟

در سالهای اخیر اجرای یکی از پیشرفته ترین انواع مالیات در کشور کلید خورد و آن مالیات بر ارزش افزوده بود. این مالیت ۲ کمک بزرگ در عرضه اقتصادی به دولت می کند اول اینکه درآمدهای مالیاتی دولت را افزایش می دهد؛ اما نقش مهمتر آن در زمینه رهگیری کالاهای موجود در کشور است.

سال گذشته در جریان اجرای این مالیات برخی از فعالین بازار اعتصاب کردند و برای یک ماه بازار خود را تعطیل کردند و علت آن را نیاز به آموزش برای اعمال این طرح دانستند. این در حالی بود که سازمان امور مالیاتی قول داده بود که قبل از اجرای طرح آموزش های لازم را ارایه کند. با این حال مخالفت با اجرای این طرح ادامه یافت.

حال باید پرسید زمانی که هزینه مالیات بر ارزش افزوده را مردم می پردازند چرا تجار با آن مخالفت می کنند؟ اینجاست که نقش اصلی مالیات بر ارزش افزوده مشخص می شود و آن رهگیری کالا ها از مبدا تا مقصد با استفاده از مالیاتهای پرداخت شده بابت کالا است.

برخی از تجار به دلیل سودهای کلانی که از خرید و فروش کالای قاچاق به دست می آورند حاضر نیستند مسیر کالای آنها رهگیری شود. مهمترین نقش مالیات بر ارزش افزوده را می توان ممانعت از قاچاق کالا دانست.

مالیات بر واسطه ها گام بعدی دولت

بعد از اجرای مالیات بر ارزش افزوده بر اساس برنامه پنجم گام بعدی دولت، اعمال مالیات مضاعف بر واسطه ها است. به عبارت دیگر دولت با هدف کاهش بازده واسطه گری و افزایش سود تولید کنندگان؛ به دنبال کاهش مالیات از بخش تولید و افزایش مالیات بر واسطه ها است. مالیاتی که اگر دولتهای پیشین زمینه اجرای آن را فراهم کرده بودند امروز دیگر شاهد سفته بازی در بازارهای مختلف نبودیم و برای خرید مرغ دولتی ساعت ها در صف به انتظار نمی نشستیم.