«کلوک اندازون» شیرازی ها در ماه ر مضان

افکارنیوز: در شيراز نيز روز آخر يا آخرين جمعه ماه شعبان را روز کلوک اندازان کلوخ اندازان مي نامند. در اين روز اعضاي خانواده در خانه يا طبيعت دور هم جمع مي شوند و به شادماني مي پردازند. همچنين خوراکي هاي اين روز بسيار متنوع است. آن هايي هم که به پيشواز ماه رمضان مي روند و روز آخر شعبان را روزه مي گيرند، به کلوخ اندازان مي روند. در اين مناسک به نوعي افراد روح و جسم خود را آماده مي کنند.رئيس اداره فرهنگي و اجتماعي اداره کل ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري شيراز با بيان اين مطلب افزود: يکي دو ماه قبل از ماه مبارک رمضان زنان خانه دار شيرازي به فکر تهيه خواربار و چاشني هاي گوناگون مي افتند. ۲ نوع ادويه تهيه مي کنند: ادويه پلو و ادويه ترشي که هرکدام محتويات خاص خود را دارد. ترشي هايي که براي اين ماه تهيه مي کنند بيشتر ترشي بادمجان، موسير، پوست ليموترش، خيار و جاشيرو بنه شه (کرفس کوهي و پسته کوهي) است. ظروفي که اين ترشي ها را در آن نگه داري مي کنند تا به اصطلاح جا بيفتد کَلُوک نام دارد. هرکدام از اين ترشي ها را در يک کلوک قرار مي دهند. عرقيات شيراز هم بسيار معروف و متنوع است اما عرقي که در ماه رمضان بيشتر مصرف مي شود عرق گل گاوزبان نام دارد که بيشتر هنگام افطار استفاده مي شود و معتقدند که اين عرق گرم است و سردي و رطوبت روزه را از بين مي برد.محمد مهدي نجفي افزود : مردم شيراز کُم يا شکم را به کلُوک کوزه شکم دار تشبيه مي کنند که چون در آخرين روز ماه رمضان شکم را از غذاهاي متنوع پر کرده اند و شکم شبيه به کلُوک شده ضرب المثلي را با اين مفهوم به کار مي برند يک روز تنگِ کُمُم، يه روز مرگ کُمُم بنابراين اين روز را کلوک اندازون نيز مي گويند.

وی افزود: هنگام غروب خورشید مردم از کوچک تا بزرگ کلوخی در دست می گیرند و روبه قبله می ایستند و می گویند: " خدایا گناهان و کارهای بد گذشته را شکستیم و خود را برای عبادت و روزه ماه رمضان آماده کردیم " آن گاه کلوخ را محکم به زمین می زنند تا خرد شود و عقیده دارند با شکستن کلوخ تمام اعمال بد آن ها شکسته و نابود می شود. با دیدن هلال ماه نو و شروع مهمانی خدا حال و هوای شهر دگرگون می شود. مردم بعد از دیدن هلال ۳ صلوات می فرستند و می گویند " الهی که ماه شریف و مبارک و با برکتی برای همه عزیزان و غریبان نو شده باشد. "

هدایایی برای عروس و داماد

در پاسارگاد قبل از ماه رمضان از طرف خانواده داماد هدایایی برای نامزد یا عروس می فرستند که عبارت است از شیرینی، برنج، مرغ، کله قند و یک جفت کفش یا چارقد «روسری» یا قبا. هدایا را در مجمعه ای می گذارند و همراه یکی از نزدیکان داماد به خانه عروس می فرستند. آن هایی که وضع مالی شان خوب است ممکن است یک گوشواره یا النگوی طلا هم به عروس شان هدیه کنند. خانواده عروس هم به سهم خود هدیه ای برای خانواده داماد می فرستند که بیشتر عبارت است از یک ارخالق(قبایی که مردان در زیر قبای خود می پوشند و کوتاه تر از قبای رویی است) برای پدر داماد پیراهن یا چارقد برای مادر داماد همراه با شیرینی، نقل ونبات و سر قند. این رسم در شهرستان های دیگر استان فارس هم به اشکال مختلف برقرار است.

غذاهای مرسوم در این ماه

پخت انواع آش ها مثل آش رشته، آش سبزی، آش دوغباه، آش ماست، شله قلمکار، حلوای برنج، شله زرد و پالوده، تر حلوا و حلوای کاسه در ماه رمضان مرسوم است. از دیگر غذاها می توان اشکنه، رنگینک، آب گوشت، عدس پلو، کله پاچه وکلم پلو و… را نام برد. از غذاهایی که برخی خانواده ها در شیراز، سحرهای ماه مبارک می خورند " قنبرپلو " است که از گوشت، نخودچی گل، مغزگردو، کشمش، شیره انگور، رب انار، پیاز، زردچوبه، نمک، برنج و روغن درست می شود.

خواندن اشعار شاعران محلی

مردم فارس به حافظ و سعدی و شاعران محلی مثل فائز دشتستانی و محیای قتالی و… عشق می ورزند و در هر فرصتی ابیات آن ها را زمزمه می کنند. در برخی شب ها خانواده ها دور هم جمع می شوند یک نفر که در نی زنی تبحر دارد در نی می دمد و فرد خوش صدایی هم ابیاتی از فائز می خواند. صاحب خانه هم با گرمی از مهمان ها پذیرایی می کند. این مجلس تا سحر ادامه دارد و هر شب در خانه یکی از آشنایان برپا می شود.

خواندن سوره یوسف

در شیراز رسم است که روز دوازدهم ماه سوره یوسف را می خوانند و زنان عقیده دارند که خواندن این سوره باعثزیاد شدن محبت می شود. آن ها همراه خود نبات یا سیب و یا خوراکی های دیگری به مجلس ختم قرآن می برند و بعد از قرائت این سوره به آن خوراکی می دمند و عقیده دارند هرکسی از آن بخورد محبتش به طرف مقابل زیاد می شود.

جمعه الودی

شیرازی ها به آخرین جمعه ماه مبارک «جمعه الودی» یا «الوداعی» می گویند. در این روز مسجد جامع شیراز بسیار شلوغ است. زنان شهر هر کدام به نیت خاصی از پیش از ظهر برای گرفتن جای مناسب به مسجد هجوم می آورند. بسیاری از آن ها بعد از مراسم جمعه الوداعی از مسجد جامع به «مسجد فتح» می روند. هرکس برای برآورده شدن حاجتش شمعی روشن می کند. عده ای از زنان هم در صحن مسجد مشغول پختن حلوا می شوند. امسال مراسم کلوخ اندازان با عنوان مراسم آیینی و مذهبی با رویکرد گردشگری توسط اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با همکاری کلبه آقامیر پاسارگاد در حضور میهمانان داخلی وتعدادی از ایرانیان مقیم خارج در محل کلبه آقامیر برگزار شد. هم زمانی این مراسم با جشن آبغوره گیری که از مراسم سنتی شهرستان پاسارگاد است به جاذبه های گردشگری این مراسم افزوده بود.

منبع: روزنامه خراسان