ایران چک؛ یتیمی که هزار دایه دارد!

سرویس اقتصادی افکار نیوز - پشت نویسی چک پولهای ۵۰ هزار تومانی آغاز شد، جمع آوری چک پولها از بازار به تعویق افتاد، دستورالعمل نحوه تولید تا ابطال ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی ابلاغ شد، خروج ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی از چرخه پولی آغاز شد، ايرانچكهاي ۱۰۰ هزار توماني از چرخه مبادلات حذف نميشوند، تصمیمات جدید بانک مرکزی برای ایران چکهای ۱۰۰هزار تومانی، ابطال ایران چکهای ۱۰۰ هزار تومانی آغاز شد.

به گزارش سرویس اقتصادی افکار نیوز، اینها تنها بخشی از تیترخبرگزاری هایی است که اخباری جسته و گریخته از رده خارج شدن چک پولهایی که میلیونها تومان پول برای چاپ آنها هزینه شده است را کار کرده اند و هنوز بر کسی مبرهن نیست که بانک مرکزی چه اقدامی را در خصوصو این چک پول ها اتخاذ خواهد کرد.

تنها با کمی دقت در موضوعات مطرح شده می توان دریافت که چک پول هایی که برای آنها هزینه های زیادی شده به زباله دان تاریخ خواهند پیوست و این در حالی است که بانک مرکزی بر روی آنها کلی از فعالیت های امنیتی را تعبیه کرده و کلی پول بابت پرداخت شده است!

سید محمود احمدی دبیر کل بانک مرکزی با بیان اینکه کار پشت نویسی چک پولها تا پایان سال به طور کامل انجام می شود، عنوان کرد: خروج چک پولهای ۱۰۰ هزار تومانی از چرخه پولی کشور نیز فعلا به مرحله اجرا در نیامده است. بر اساس برنامه، قرار بود از مهر ماه امسال پشت نویسی چک پولهای ۱۰۰ هزار تومانی نیز اجرایی شود.

اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی طی بخشنامه ای به کلیه بانکهای دولتی، غیر دولتی، شرکت دولتی پست بانک و موسسه اعتباری توسعه، به منظور فراهم آوردن بستر مناسب جهت اجرای قوانین و مقررات ناظر بر مبارزه با پولشویی، «دستورالعمل نحوه تولید، توزیع، جمع آوری و ابطال ایران چک بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» را ابلاغ نموده است. دستورالعمل یاد شده از تاریخ ۵/۱۱ / ۱۳۸۹ صرفا " در خصوص ایران چکهای یک میلیون(۱،۰۰۰، ۰۰۰) ریالی بوده و به بانکها تاکید شده است که این دستورالعمل در اسرع وقت به کلیه واحدهای ذی ربط ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق به عمل آید، ایران چکهای پانصد هزار(۵۰۰،۰۰۰) ریالی فعلا " مشمول دستورالعمل فوق الذکر نمی باشند.

بانک مرکزی ایران تنها بانک مرکزی در تمام دنیا است که چک پول منتشر می کند‏ در حالی که به گفته بهمنی، انتشار چک پول از وظایف این بانک نیست و بانک مرکزی به ناچار دست به این اقدام زد. در سال ۸۷ بانک مرکزی برای رفع مشکلات ناشی از انتشار چک پولهای بانکی و در عین حال جهت تسهیل بیشتر مبادلات در کشور نسبت به انتشار ایران چکهای بانک مرکزی و جایگزینی آنها با چک پولهای صادره توسط بانکها اقدام و در مرداد ماه ۱۳۸۷ ایران چکهای خود را به بانکها عرضه کرده بود. در این راستا در اولین مرحله مقرر بود چک پولهای ۱۰۰ هزار تومانی و با وقفه ای چک پولهای ۵۰ هزار تومانی از چرخه پولی کشور خارج شوند.

محمود احمدی دبیر کل بانک مرکزی با اشاره به تعویق جمع آوری چک پولها از بازار گفت: به دلیل اجرای هدفمندی یارانه ها در کشور در آینده ای نزدیک، با تامل بیشتری درباره چک پولها عمل خواهیم کرد.

پیش از انتشار چک پول توسط بانک مرکزی، ۱۲ بانک ایرانی اقدام به انتشار چک پول می کردند که این کار از بهار سال ۸۷به انحصار بانک مرکزی درآمد، بانک مرکزی عنوان می کند که به منظور رفع مشکلات ناشی از انتشار چک پولهای بانکی و تسهیل بیشتر مبادلات در کشور در پی مصوبه هیئت وزیران مبادرت به انتشار چک پولها می کند. البته بانک مرکزی سیاست چاپ ایران چک توسط این بانک را سیاستی موقتی عنوان کرده بود.

در پی این اقدام برای اولین بار در مردادماه سال ۸۷ چک پولهای بانک مرکزی روانه بازار و جایگزین ایران چکهای متعدد و بدون پشتوانه بانکها شد. انتشار چک پول توسط بانکها نه تنها باعثاضافه برداشت آنها از منابع بانک مرکزی شده بود و هر روز به میزان آن افزوده می شد، بلکه بانکها بدون پشتوانه خلق پول می کردند.

چاپ چک پول هدفی داشت و قرار بود به گفته مسئولان بانک مرکزی دست بانک ها را از برداشت های بیرویه و حساب کتاب کوتاه کند تا مشکلاتی که در نظام نه چندان علمی ما وجود دارد را اصلاح کند.

در حال حاضر این سوال به ذهن می رسد که حالا بر فرض که چک پول ها از چرخه مالی کشور خارج شد، حال چه چیز جایگزین آن خواهد شد و این حذف آن باعثکاهش نقدینگی در جامعه و در نهایت کاهش تورم می شود یا وارونگی پولی گریبان گیر مردم خواهد شد؟ و آیا در نظام بانکی ما که در حال حاضر نیز مشکلاتی نیز دارد تحولی رخ خواهد داد؟ در این چند سال که از عمر با برکت چک پول ها می گذرد که اتفاقی نیفتاد!

براساس اعلام بانک مرکزی رواج گسترده ایران چکها تبعات منفی زیادی به همراه داشت که از آن جمله می توان به تشدید رشد بی رویه نقدینگی، تضعیف انضباط و ثبات پولی، کاهش کارآمدی سیاستهای پولی و افزایش تورم در کشور اشاره کرد، چک پولهای منتشر شده توسط بانک مرکزی از آن زمان تاکنون با توجه به فقدان اسکناس درشت و اینکه پشت نویسی نمی شد، عملا نقش پول درشت را ایفا می کرد، هم اکنون نیز این دغدغه به وجود آمده که با خروج چک پولها از بازار مبادلات پولی مردم با مشکلاتی مواجه شود.