افکارنیوز_ بارها شاهد بوده ايم، كودكي لجباز، مضطرب در مقابل اصرار مادر سر خود را بعد از خوردن يك لقمه غذا بر مي گرداند چنانچه اصرار شود دهان خود را مي بندد و اگر اجبار شود همان چند قاشق غذاي خورده شده را نيز استفراغ مي كند. مادر اظهار مي دارد انواع غذاها را امتحان كرده هيچكدام را با ميل نمي خورد. بي اشتهايي و تغذيه مناسب در كودكان دلايل و راهكارهاي مناسب بسيار دارد آگاهي والدين از تهيه و برخورد مناسب با كودك از مسائل بسيار مهم تغذيه و رشد جسمي و روحي كودك مي باشد و نكات زير جهت آگاهي والدين بيان مي شود.

۱. شیر مادر
بهترین غذای کودک از بدو تولد شیر مادر است. قبل از تولد مادر باید آمادگی روحی تغذیه با شیر خود را داشته باشد و نوزاد با اولین تماس با سینه مادر بهترین روابط عاطفی با مادر خود داشته و شیر مادر تا ۶ ماهگی بهترین غذا از نظر رشد جسمی و روحی شیرخوار از نظر محتوای انواع احتیاجات شیرخوار مانند مواد پروتئینی، کالری، ویتامین ها، ریزمغذی ها و مواد ایمنی برای پیشگیری از نظر عفونت های تنفسی و گوارش دوران کودکی در شیر مادر می باشد و اکثر دانشمندان طی تحقیقاتی به ارزش های تغذیه ای شیر مادر پی برده و توصیه نموده اند.

۲. قطره ویتامین A + D
قطره ویتامین A + D از روز پانزدهم تولد روزانه شروع و از ۶ ماهگی قطره مولتی ویتامین محتوی ۴۰۰ هزار واحد ویتامین D به اضافه ۱۵ قطره آهن فروس سولفات تا ۲ سالگی تجویز شود که می توان با مختصری آب قند و آب میوه جات مخلوط نمائیم.

۳. بخاطر غذا خوردن شیر مادر را از کودک نگیرید.
یکی از باورهای غلط مادران این است که گمان می کنند کودکان در سال دوم که توانایی غذا خوردن پیدا می کنند احتیاج به شیر مادر ندارند در حالیکه در سال دوم زندگی کودک همچنان شیر مادر برای او لازم است و اهمیت شیر مادر در زمان ناخوشی کودک بیشتر خودنمایی می کند. کودک در این زمان بی اشتها و تنها به شیر مادر تمایل دارد بخصوص در زمان اسهال و استفراغ هیچ چیز به اندازه شیر مادر برای کودک قابل تحمل نیست.

۴. پستانک
استفاده از بطری و پستانک مانع تغذیه شیرخوار از شیر مادر می شود این وسائل از نظر مکیدن با سینه مادر بسیار متفاوت است و برای شیرخوار ایجاد شبهه می کند و مانع تغذیه مناسب بوده و در طولانی مدت از ۲ سالگی به بعد ایجاد تغییرات در فک و دندان ها می شود.

۵. غذاهای تکمیلی
تا ۶ ماهگی شیر مادر بهترین و کاملترین غذا برای شیرخواران است بعد از ۶ ماهگی نیازهای غذایی شیرخوار به تنهایی با شیر مادر تامین نمی شود نیاز به غذاهای تکمیلی دارد. علاوه بر شیر مادر غذاهای نیمه جامد شروع می شود ابتدا با فرنی. آرد برنج با شیر مادر بعد حریره بادام و با فاصله یک هفته سوپ برنج، هویج فرنگی، سبزیجات و ماهیچه صاف کرده می توان با کره و روغن اضافه نمود. از ۹ ماهگی به بعد به عنوان دسر ماست، حبوبات مانند عدس، ماش و آب میوه اضافه نمود. بهتر است بین اضافه کردن غذاهای مختلف حدود یک هفته فاصله گذاری شود تا چنانچه کودک حساسیت داشته مشخص شود تنوع در وعده غذاهای برای کودک رعایت شود.

۶. سنجش رشد کودک با معیار پایش رشد
رشد طبیعی کودک حاصل تغذیه است و تغذیه کودک را می توان با منحنی پایش رشد کودک سنجید. بنابراین پایین بودن وزن کودک از روی نمودار رشد مشخص می شود نباید صرفاً به دلیل غذا نخوردن کودک نگران توقف رشد او شد اگر منجنی رشد بالا رونده معیار باشد اطمینان حاصل می شود که تغذیه کودک به خوبی انجام شده است.

۷. اشتها، گرسنگی، سیری
اشتها، گرسنگی، سیری یک پدیده طبیعی است. سعی شود وقتی کودک سرحال و گرسنه است به او غذا داده شود. یکی از دلایل کم اشتهایی کودک، خستگی و خواب آلودگی است. بهتر است غذای روزانه کودک در زمان معین و بعد از خواب نیم روزی داده شود وقت کافی برای صرف غذا در نظر گرفته شود و از شتاب و عجله هنگام غذا خوردن پرهیز کنید. کودک نوپا ۵ تا ۶ دقیقه نشستن را تحمل می کند چنانچه قبل از اتمام غذا سفره را ترک کند مطمئن باشید پس از برخاستن و ترک سفره دوباره بر می گردد.

۸. رفتار والدین
یکی از مسائل مهمی که والدین در تغذیه کودک خود چندان موفق نیستند رفتارهای ضد و نقیض و شرایط روحی روانی پدر و مادر است و گاه به دلیل تسلیم شدن در مقابل گریه های کودک است یا در مقابل گریه و فریاد برای کودک شکلات می خرند در واقع کودک گریه را ابزاری برای مقاصد خود انتخاب می کند یا پدر و مادر در برابر پرتاب قاشق غذا ابتدا به کودک می خندند و در صورت ادامه او را تنبیه می کنند کودک دچار سردرگمی فکری می شود در این صورت توصیه می شود صبور باشیم.

۹. حس استقلال و انتخاب غذا
کودک حق انتخاب غذا دارد. هنگام غذا ظرف مخصوص و با قاشق بدهید اگر با دقت غذا نمی خورد توقع نداشته باشید آداب غذا خوردن را رعایت کند مدام به او تذکر کنید اگر غذای جدید را نمی خورد اصرار نکنید همان غذا را به اشکال دیگر بدهید یا آن را جایگزین کنید به ذائقه او احترام بگذارید.

۱۰. لبنیات
لبنیات مانند شیر، ماست، پنیر به علت مواد پروتئینی و کلسیم جهت رشد کودکان مورد نیاز است. توصیه می شود در مورد خوردن لبنیات ذائقه کودک به کدام از این فرآورده ها در نظر گرفته شود. معمولاً ماست به عنوان دسر یک ساعت بعد از وعده های اصلی غذا برای جذب بهتر آهن گوشت و حبوبات مانند عدس داده شود و شیر در وعده صبحانه و میان وعده عصر با کیک باشد چنانچه کودکی مزه شیر را تمایل نداشت می توان آن را با خرما، عسل مخلوط نمود. عسل دارای ارزش غذایی خوب و ضد سرفه نیز می باشد.

۱۱. آب
آب مورد نیاز است. کودکان روزانه ۴ تا ۶ لیوان آب احتیاج دارند که به صورت سوپ، شیر، آب میوه برای کودکان در نظر گرفته می شود. توصیه می شود چای کمتر و همچنین آب معدنی به علت وجود املاح برای کودکان زیر ۲ سال مناسب نیست.

۱۲. بستنی
بستنی به مقدار کم هفته ای ۲ تا ۳ بار به عنوان دسر بعد از غذا در نظر گرفته شود. بستنی پاستوریزه و ساده باشد بستنی به علت خوشمزه بودن و تمایل بیشتر کودکان به آن ممکن است از خوردن شیر و ماست امتناع کنند.

۱۳. میان وعده غذایی
کودکان معمولاً ۲ ساعت بعد از تغذیه کامل گرسنه می شوند. مایعات به صورت شیر و کیک، آب میوه طبیعی و تازه و همچنین در مسافرت ها غذاهای خانگی تخم مرغ آب پز، پنیر، گردو، سیب، مرکبات مانند پرتقال، خیار، گوجه فرنگی و همچنین میوه های خشک مناسب است.

۱۴. صبحانه
پرهیز از صبحانه گریزی، صبحانه باید جزو وعده غذاهای اصلی و عادت خانوادگی باشد. صبحانه مطابق میل کودکان شامل تخم مرغ یک روز در میان به صورت آب پز، نیمرو با کره یا روغن زیتون یا املت، شیر مخلوط با عسل یا خرما با کیک، پنیر و آب میوه جات طبیعی و متنوع باشد.

۱۵. تشویق
غذاهای اصلی که کودک دوست دارد در اثر تشویق، تکرار بیان تمایل بیشتری برای غذا خوردن ایجاد می شود. این پیام ها در قسمت راست سلول های قشری مغز دریافت و ثبت می شود که در ادامه تغذیه کودک موثر است.

منبع: دنياي سلامت/ به قلم: دكتر اكبر كوشانفر