افکار

- داوران فوتبال بنا بر تصمیماتی که می گیرند ارتباطی مستقیم با هیجانات مخاطبان این رشته ورزشی برقرار می کنند. از همین رو نقش پررنگی در ایجاد آرامش یا برعکس تنش زایی نزد هواداران ایفا می کنند.

از مزایای دعوت شدن به برنامه های مختلف تلویزیون به عنوان کارشناس هم همین است که می توانی گوی شناخته شدن را از کسانی که عمری در رشته مورد نظر صاحب تجربه و شناخت شده اند بربایی و اسمت بیفتد سر زبان ها. اصل این موضوع که «هوشنگ نصیرزاده» هیچ وقت از سوی دیگر کارشناسان و مو سپیدان داوری، پذیرفته نشده و همچنان نمی شود، هم همین است، حتی حالا که شده رئیس کمیته تدوین مقررات فدراسیون فوتبال!

وی با تکیه بر آگاهی تئوریک از قوانین داوری و آیین نامه های گوناگون فیفا سعی کرده حرف های تازه ای بزند و طبیعی هم هست در فضای که سایر کارشناسان داوری همواره در تلاشند ملایم رفتار کنند و هوای داوران را داشته باشند، انتقادات او زود خودش را نشان بدهد و به چشم بیاید، خصوصاً که در مورد اشتباهات داوری دیدارهای دو تیم پرطرفدار استقلال و پرسپولیس، نصیرزاده بر خلاف سایر کارشناسان، معمولاً به سود این دو تیم و علیه داور کارشناسی کرده است. نقش و تاثیر داوران بر میزان تنش زایی و آرامش آفرینی در فوتبال و همچنین کارکرد قوانین موجود در این زمینه، محور اصلی گفتگو من با هوشنگ نصیرزاده است، ضمن اینکه گریزی هم به داستان برنامه ۹۰ و اثراتش در فضای فوتبال کشور زده ایم. با ما همراه باشید.

 با یک سوال خاص شروع می کنم. با معیار قرار دادن قضاوت های طبیعی، شما داوران را محق تر می دانید یا تیم ها و هواداران شان را؟

منظورتان از قضاوت طبیعی یعنی قضاوت عادی با همه اشتباهاتش منهای تصمیمات از پیش تعیین شده؟

 دقیقاً.

داوران بیشتر نیازمند نوعی درک شدن هستند. اینکه ما انتظار داشته باشیم هیچ وقت هیچ داوری اشتباه نکند خیلی غیر منطقی است. آنها هم مثل دیگران حق اشتباه دارند.

 این حرف می تواند درست باشد اما قبول کنید که دیگر بیش از حد، کلیشه ای و نخ نما شده است. ضمن اینکه بحثما مربوط می شود به تاثیر این اشتباهات. یعنی اشتباه یک داور در هر دو حالت عمدی و سهوی موجب ایجاد تنش می شود حتی بیرون وزشگاه بین کسانی که از تلویزیون مسابقه را تماشا می کنند.

این قبول اما حرف من اینست که باید فرهنگ برخورد با اشتباهات داوری بین مردم تقویت شود. از طرفی این را هم قبول دارم که باید ظرفیت داوری افزایش پیدا کند. فوتبال ما قطعاً می تواند شاهد قضاوت های بهتری هم باشد. خب این مسئله نیازمند کار کردن است. یک بخش مهمش هم به روز بودن است. الان حتی داوران الیت(ممتاز) ما هم اشتباهاتی می کنند که فاجعه است. اینکه ما هنوز در جام جهانی داوری نداریم نشان می دهد راه زیادی باقیست.

 سوالم این است که چگونه می توان بین عملکرد داوران و سطح آرامش هواداران، تابعی طبیعی رسم کرد؟ چه اتفاقی باید بیفتد تا مثلاً یک سوت اشتباه، جو ورزشگاه را به هم نریزد و شاهد ناسزا و درگیری نباشیم؟

باور کنید این مسئله بیشتر فرهنگی است. داوری ها باید بهتر شود اما نمی توان سطح اشتباهات را به صفر یا حتی نزدیک آن رساند. مگر در لیگ برتر انگلیس، داوران اشتباه نمی کنند؟ گلی که «سوارز» مهاجم «لیورپول» با دست زد و داور هم پذیرفت را که حتماً یادتان هست. این اشتباه نیست؟ آنجا کار فرهنگی کرده اند. ۵۰ سال برنامه ریزی فرهنگی پشت قضیه است برای القای این مفهوم که اشتباه بخشی از فوتبال است. بازیکن اشتباه می کند، مربی هم همین طور و داور هم در کنارش. وقتی یک بازیکن مقابل دروازه خالی حریف، توپ را به بیرون می زند اشتباه کرده و البته افراد روی سکوها هم واکنش نشان می دهند اما نه به اندازه اشتباهات داور. چرا باید این طور باشد؟

 خب از لحاظ روان شناختی، اینها دو موضوع متفاوت هستند و قابل توجیه. میزان ناکامی افراد هنگامی که با سهل انگاری خودشان ضرر کرده اند متفاوت با زمانی است که فکر می کنند شخص دیگری حق شان را خورده. اینها فرق می کند.

بله اما باید به داور هم حق اشتباه داد، اگر چه این اشتباهات باید به حداقل برسد.

 به نظر شما اگر داوران، حق مصاحبه داشته باشند، از طریق رسانه ها با مردم روبرو شوند، ‌ در مورد اشتباهات شان توضیح دهند و گاهی اگر لازم بود عذرخواهی کنند، کمک نمی کند به کاهش تنش ها در آینده؟ خودش نوعی فرهنگ سازی نیست؟

در اینجا وارد حیطه مقررات می شویم. فیفا این اجازه را به کشورها نمی دهد. داوران حق مصاحبه کردن ندارند و سعی می شود دور از دسترس باشند تا احتمال سوگیری یا جو سازی در این مورد به وجود نیاید.

 به عنوان رئیس جدید کمیته تدوین مقررات فدراسیون فوتبال، فکر می کنید در فوتبال ما آنچه بیشتر تنش زاست کاستی های قانونی است یا عدم پایبندی و اجرای آنها؟

بدون شک اجرای ناقص قوانین و حتی در مواردی عدم اجرای آنها بیشترین میزان تنش زایی را در فوتبال ما داشته و دارد اما این بدان معنا نیست که بگوییم ضعف قانون نداریم. اتفاقاً ایران یکی از کشورهایی است که در فوتبالش کمبود بندهای قانونی بسیار است. همین حالا شما نحوه قرار داد بستن مدیران با بازیکنان و مربیان خارجی را ببینید. آنها مطالعه ندارند و از قوانین فیفا بی اطلاعند و به این ترتیب ضعیف ترین قراردادها را می بندند. بعد از مدتی هم طرف برای دریافت حق و حقوقش می رود شکایت می کند. الان ایران بیشترین پرونده شکایت را در فیفا دارد. مثلاً مدیران ما هنوز نمی دانند بازیکنی که در لیست فروش قرار می گیرد دیگر تحت مسئولیت باشگاه نیست و حق و حقوقی ندارد. همه اینها تنش زاست. وقتی فیفا اعلام می کند به خاطر بدهی به فلان مربی یا بازیکن ۶ امتیاز از مثلاً پرسپولیس یا استقلال کسر خواهد کرد، همین مسئله آرامش هواداران را بهم می ریزد.

 خب شما در کمیته مربوطه قرار است برای کم شدن این گونه مسائل چه بکنید؟

شاید باورتان نشود که ما در آیین نامه های موجود، چهارصد بند قانونی کم داریم. وحشتناک است. فعلاً همه توان مان را صرف اصلاح آیین نامه ها خصوصاً آیین نامه نقل و انتقالات و آیین نامه انضباطی کرده ایم چون بیشترین تنش ها مربوط به این دو حوزه است. همین نقص قوانین، بخش عمده اتفاقاتی را شامل می شود که آرامش را از فوتبال ما می گیرد.

 خصوصاً در حوزه نقل و انتقالات ایراد بسیار است. تعادل، از بین رفته و این آسیب زاست.

در فوتبال ما همین حالا کلی ایجنت زیرزمینی مشغول کار غیر قانونی هستند. اینجور نیست که هرکس دلش خواست بتواند بازیکن جابجا کند. ایجنت شدن هم قاعده و قانون خودش را دارد. فرد متقاضی باید امتحان بدهد و حتی سفته یک میلیاردی بسپارد. اینها باید درست شود تا بخشی از آرامش فوتبال برگردد.

 یک سوال هم درباره برنامه ۹۰ دارم؛ این برنامه از نظر شما به آرامش فوتبال کمک می کند یا بیشتر تنش زاست؟

باید قدر برنامه ۹۰ را دانست و از آن حمایت کرد. چنین برنامه هایی مثل چشم مردم عمل می کند. سایر رسانه ها هم همین طور. برنامه ۹۰ تا به حال توانسته در موارد بسیاری به اجرای قوانین در فوتبال کمک کند و جاهایی حتی جلوی بی قانونی را بگیرد.


منبع: آرامش/ ماني جم