به گزارش افکارنیوز، وسواس شامل رفتار، تکانه(میل به انجام کاری و عدم مقاومت) یا تصویری تکرار شونده، اجباری و غیر منطقی است که فرد وسواسی در عین اینکه به پوچی آن اعتقاد دارد ولی رهایی از انجام آن برایش دشوار است. او در صورت انجام اعمال وسواسی آرام شده و استرس اش کاهش می یابد. بیشتر والدین از وضعیت بهداشتی فرزندشان ناراضی اند و دائماً در مورد مسائلی نظیر شستن دست و صورت یا تمیز کردن اتاق با آنها در کشمکش هستند؛ اما کودکانی نیز وجود دارند که به وسواس در پاکیثزگی دچارند و این مسئله مشکل بزرگی برای والدین و حتی خود کودکان ایجاد می کند. اگر کودکی دارید که در مورد نحوه چیدن کتاب ها در قفسه تعصب دارد یا از کثیف شدن دست هایش عصبانی می شود، باید بدانید که این رفتار می تواند تمام رسوم و قوانین خانه داری را تحت تاثیر خود قرار دهد. به علاوه، در صورت ادامه چنین تمایلاتی، کودک ممکن است دچار فشارهای شدیدی شود. برخی مردم، جوانان و بزرگسالان اگر روزی مثلاً پنجاه بار هم دست های خود را بشویند اما باز هم احساس تمیزی نمی کنند. آنها هر چقدر نگران تر باشند، بیشتر دست هایشان را می شویند. به این معنا که نگرانی و اضطراب قبلی پیش زمینه ای برای دامن زدن به این رفتار و تکرار آن می شود. نوجوانان، با نظم و ترتیب احساس راحتی بیشتری می کنند و رعایت سلیقه و پاکیزگی بسیار پسندیده است، ولی اهمیت دادن به این موارد باید در حد معقول و پذیرفته ای باقی بماند. اگر به نظر می رسد کودک شما در جستجوی کمال است، پیشنهادهای زیر برای شما مفید خواهد بود.

علل وسواس


علت نگرانی کودک را در مورد کثیفی ها یا قرار دادن هر چیز سرجایش، به نحوی متناسب با سنش برای او توضیح دهید. می توانید برای او داستانی تعریف کنید؛ به این گونه که در آن قهرمان داستان، هرگاه عصبانی می شود یا کنترل حادثه ای را در زندگی اش از دست می دهد به شستن مشغول می شود. او آنقدر به این رفتار خود ادامه می دهد که تمام تفریحات خود را از دست می دهد. دچار دردسر و مشکلات زیادی می شود و از انجام بسیاری از کارهای مهمش باز می ماند اگر کودک به اندازه کافی بزرگ است، در مورد این رفتار با او بحثکنید. میزان اهمیتی را که او برای پاکیزگی و نظم و ترتیب قائل می شود با نگرانی و اضطرابش ارتباط دهید. اگرچه ممکن است فشار عصبی و اضطراب خود را انکار کند؛ اما به تدریج در می یابد که قبل از امتحانات مدرسه یا وقایع پراضطراب دیگر، بیشتر دچار وسواس می شود اگر خودتان چنین تمایلاتی دارید، برای کودک توضیح دهید که چگونه گاهی که مضطرب هستید به تمیز کردن قفسه های آشپزخانه یا بازدید درهای خانه می پردازید. به او بگویید که هر دوی شما در این مورد دچار یک مشکل عصبی هستید و باید بکوشید به همراه یکدیگر عوض شوید.

راه های برخورد با وسواس کودک


بکوشید تا نمونه های دیگری از این رفتار را در بین کسانی که می شناسید، تشخیص دهید. این باعثدلگرمی کودک شده و احساس می کند در این مشکل تنها نیست و این به بهبودی سریع تر او کمک خواهد کرد. روش های کسب آرامش تدریجی را به کودک بیاموزید. آرامش عمومی و کنترل اضطراب، به ویژه برای کودکانی که دچار این نوع عادت عصبی هستند، پراهمیت است. کودک را با یک واژه علامت دهنده نظیر «آرام باش» آشنا کنید، زیرا این روش می تواند او را از بروز افکار آزاردهنده باز دارد. الگوهای فکری را تغییر دهید. کودکی که دچار افکار آزاردهنده است معمولاً تصورات نادرستی از محیط دارد و دائماً آنها را نزد خود تکرار می کند. تصورات نادرست را تصحیح کنید از کودک بپرسید که چرا در نظر او ردیف شدن اشیا بر روی میزش اهمیت دارد.

ممکن است برای آنکه این احساس خصوصی را با شما در میان بگذارد، متحمل تلاش فراوانی شوید. ممکن است کودک اعتقاد داشته باشد که این کار در موفقیت او نقش زیادی بازی می کند. برای مثال، ممکن است فکر کند که اگر اشیا را به آن شکل نچیند، امتحان ریاضی اش را خراب خواهد کرد. به مواردی اشاره کنید که با وجود مرتب بودن میز کارش، نمره ریاضی اش خوب نشده است با عقاید نادرست کودک مبارزه کنید. در مجموعه ای از بحثها، کودک را مجبور کنید تا فهرستی را از افکارش در مورد پاکیزگی، نظم و ترتیب تهیه کند.

به او کمک کنید تا به نادرستی افکارش پی ببرد. به همراه یکدیگر، چند جمله مثبت طرح کنید. برای مثال «یک کثیفی کوچک و جزئی برای من زیانی ندارد، بعداً هم می توانم دستم را بشویم» یا ارتباطی بین مرتب بودن اتاقم و سالم رسیدن به مدرسه وجود نداره جملات خنثی کننده را تمرین کنید. کودک را تشویق کنید تا هرگاه نیاز به شستشو یا مرتب کردن احساس کرد، در آغاز با صدای بلند و سپس آرام تر، آن جملات را تکرار کند. مانند این جمله: «من برای این امتحان خیلی درس خوانده ام. من درسم را بلدم. در امتحان قبلی ام هم نمره ام خوب شد و مرتب کردن میز کارم تاثیری بر نمره ام ندارد». یک صلح عاقلانه ایجاد کنید. وقتی کودک خود را آرام تر و با ذهنی بدون تشویش می بینید، او را تحسین کنید و به خاطر وضعیت فکری جدیدش به او پاداش دهید. فهرستی از رفتارهای سالم و عاقلانه را تدوین کنید؛ برای نمونه، مرتب کردن اتاق دو بار در هفته به جای دو بار در روز؛ شستن دست ها قبل از هر وعده غذا به جای ده بار در روز.

یک کودک فعال، موهایش را وسیله ای برای کسب انرژی بیشتر می یابد و به آنها چنگ می زند، دور انگشتش می پیچید، چیزی که به شکل یک مشغولیت بدون ضرر آغاز می شود، گاهی به عادتی تاسف بارتر به نام تریکوتیلومانیا(وسواس موکنی) می انجامد. در این اختلال موهای سر یا ابروی خود را می کند. این مشکل بیشتر در تک فرزندان و یا فرزندان ارشد خانواده رخ می دهد و از دلایل اصلی آن جو خانوادگی پراسترس و پر از اختلاف یا ترس از دست دادن والدین می باشد. کودک قبل از انجام این کار دچار استرس فراوان شده برای رهایی از استرس، به اجبار موی سر یا ابروی خود را می کند و بعد از این عمل احساس آرامش می کند.

از افراد متخصص کمک بگیرید


گاهی شدت رفتار وسواس گونه کودک زیاد است و به راحتی تغییر نمی یابد و عادت باقی می ماند و هیچ روشی کارساز نیست. در این موارد این کار افراد حرفه ای و متخصص است؛ زیرا پاکیزگی و انضباط ناشی از وسواس می تواند ناشی از مشکلات احساسی و روانی جدی باشد.

دنياي سلامت/ شماره ۹۷/ آبان ماه ۹۲/ به قلم: طناز تنكماني/ صفحه ۵۸