به گزارش افکارنیوز، مهر ماه سال گذشته به دستور بهمنی و پس از ماه‌ها کشمکش بر سر راه‌اندازی اتاق مبادلات ارزی و یا بورس ارز که دستور راه‌اندازی آن را رییس‌جمهور وقت صادر کرده بود، مرکز مبادلات ارزی در یکی از ساختمان‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت راه اندازی شد. قرار بود اولویت اصلی در این مرکز تخصیص ارز به کالاهای اساسی باشد، اما توجه چندانی به بخش تولید نشد. نمونه‌اش را می‌توان در مساله قیمت‌گذاری خودرو در پایان دولت دهم دید؛ خودروسازان ارز مبادله‌ای دریافت نمی‌کردند یا برای دریافت آن باید مدت‌ها در صف انتظار می‌ایستادند. همین مساله
باعثشد تا قیمت‌گذاری خودرو با ارز آزاد انجام شود و خودرو ۸ میلیون تومانی تا ۱۸ میلیون تومان رشد کند.
اکنون با گذشت ۱۵ ماه از راه‌اندازی این مرکز، سخنانی از لابی و رانت در مرکز مبادلات ارزی به گوش می‌رسد. تولیدکنندگان مدعی هستند که لابی‌هایی بین واردکنندگان و مسوولان بانکی برقرار است تا ارز دیرتر به دست تولیدکننده برسد و در نتیجه سود بیشتری به واردکننده برسد. آنچه در ادامه ذکر میشود، مشاهدات عینی خبرنگار ما از مرکز مبادلات ارزی است.
تماس‌های مکرر تولیدکنندگان
دلیل اصلی مراجعه ما به مرکز مبادلات ارزی، تماس‌های مکرر برخی از تولیدکنندگان بود که از عدم تخصیص ارز در زمان مقرر خبر می‌دادند. یکی از تولید کنندگان لوازم‌خانگی با اشاره به اینکه اکنون چهارماه است که در صف دریافت ارز از مرکز مبادلات ارزی است، به خبرنگار ما گفت: «اکنون کسانی هستند که به ازای هر یورو ۲۰ تومان دریافت می‌کنند و کار را دو هفته‌ای به نتیجه می‌رسانند، اما ما چون این راه‌ها را بلد نیستیم و حتی پولش را هم نداریم، به همین دلیل باید در صف انتظار بنشینیم.» البته مشاهدات عینی خبرنگار ما این مطلب را اثبات نکرد.
از تولیدکننده دیگری که حوزه فعالیت خود را تولید قطعات خودرو عنوان کرد، پرسیدیم که گفته میشود تجار سریعتر از تولیدکنندگان ارز دریافت می‌کنند، آیا این مطلب صحیح است؛ که در پاسخ با اشاره به اینکه اگر خوب پول بدهی سریع کار حل میشود، گفت: من شش ماه است که منتظر دریافت ارز هستم. برای آنکه کارگرانم بیکار نشوند، با هر تلاشی بود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان تهیه کردم و کالا سفارش دادم، اما هنوز ارز تخصیص نیافته است. الان چهار ماه است که بخشی از پول من بلوکه شده و تازه ۱۲ درصد کارمزد انتقال ارز نیز می‌گیرند.
کسی پاسخگوی عملکرد مرکز مبادلات نیست
برای روشن شدن ادعای این افراد با مسوولان بانک مرکزی تماس گرفتیم که نقطه نهایی به روابط عمومی این بانک ختم شد. روابط عمومی بانک مرکزی با تایید این مساله که در حال حاضر مرکز مبادلات ارزی سخنگو ندارد، گفت: بخش ارزی بانک مرکزی در حال حاضر ناظر اصلی مرکز مبادلات ارزی است و آقای قاسمی باید در این خصوص پاسخ دهند. تلاش خبرنگار ما برای ارتباط با آقای قاسمی بی‌ثمر ماند.
ارز مبادله‌ای گران‌تر از ارز آزاد
اولین قدم برای دریافت ارز بلوکه کردن بخشی از پول است که بین سه تا شش ماه بلوکه میشود. اگر بلوکه شدن مبلغ را ۴ ماه در نظر بگیریم، با سود ۲۲ درصد بانکی؛ نرخ دلار برای خریدار آن از ۲۵۰۰ تومان به ۲۶۷۵ تومان افزایش می‌یابد. در واقع نرخ ارز مبادله‌ای در مرکز مبادلات ارزی ۲ هزار و ۶۷۵ تومان است. از سوی دیگر تاخیر در تحویل ارز سبب خواب کالا در گمرک شده و در نتیجه هزینه‌ها گمرکی را نیز افزایش می‌دهد. عدم تولید در کارخانه‌ها، بیکار شدن کارگران و افزایش هزینه سربار از دیگر زیان‌هایی است که بخش تولید برای عملکرد ضعیف مرکز مبادلات باید بپردازد.
لابی در مرکز مبادلات صحت دارد؟
همانگونه که گفته شد، خبر اصلی که ما را به مرکز مبادلات کشاند، بحثدلالی در حاشیه مرکز مبادلات بود. مساله‌ای که به وضوح دیده نشد، اما تولیدکنندگان به این مساله تاکید داشتند. یکی از تولیدکنندگان تاکید داشت که بیرون از مرکز مبادلات وعده تحویل ارز از طریق مرکز مبادلات در کمتر از ۲ هفته به وی داده شده، اما به ازای هر یورو ۲۰ تومان از وی طلب می‌کردند.
سنگ گمرک پیش پای تولیدکنندگان
تولیدکنندگان یک گلایه هم از گمرک داشتند و آن سنگاندازی به روشهای گوناگون پیش پای آنها بود. یکبار به کماظهاری متهم میشوند و بار دیگر به اظهار بیش از اندازه واقعی و هر بار سرمایه اصلی آنها در بانک برای مدتی بلوکه میشود تا وضعیت آن مشخص شود. این فرآیند تنها به نفع واردکنندگان محصولات مشابه است که میتوانند با افزایش هزینه تولیدکننده و در نتیجه افزایش قیمت محصول وی، قدرت رقابتی را از آنها گرفته با خیال راحت در بازار معامله کنند. شاید به همین دلیل است که از دید تولید کنندگان لابی تجار وارد کننده، در همه بخشها از مرکز مبادلات گرفته تا گمرک گسترده است.
