بحران سوریه در بن‌بست ژنو

به گزارشافکارنیوز،بیش از یک ونیم سال از برگزاری کنفرانس ژنو ۱ برای حل بحران سوریه می گذرد، در این نشست میان کشورهای حاضر توافقاتی از جمله‌ " ‌پذیرش تشکیل دولت انتقالی در سوریه‌ " و دخیل دانستن تمام طرف‌های درگیر حاصل شد؛ توافقاتی که عملا هیچ تاثیر مفیدی در پی نداشت و نهایتا مقرر شد تا در تاریخ دوم بهمن ماه سال جاری نشستی دیگر با حضور تمام طرفین دخیل در این بحران صورت پذیرد.

این نشست با حضور کشورهای به اصطلاح خودشان ‌ " ‌دوستان مردم سوریه‌ " با حضور وزرای امور خارجه پنج کشور دائم عضو سازمان ملل متحد متشکل از‌ ‌ایالات متحده‌ آمریکا، ‌روسیه‌، ‌چین‌، ‌انگلیس و فرانسه به همراه سه کشور قطر‌، عراق و کویت به نمایندگی اتحادیه عرب با حضور ترکیه برگزار شد.

اعلامیه ژنو ۱ در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۲ و پس از جلسه گروه اقدام برای سوریه، که با پشتیبانی سازمان ملل متحد در ژنو تشکیل شده بود، صادر شد.

حسین رویوران‌ کارشناس مسائل منطقه و خاورمیانه در تشریح دلایل عدم موفقیت ژنو ۱ می گوید: ‌ در ژنو ۱‌، ‌ توافق تنها میان ۲ کشور امریکا و روسیه حاصل شد و هیچ تضمین و اجباری در کار نبود تا این توافق به داخل خاک سوریه نیز کشیده شود.

با اتمام نشست ژنو۱ نه تنها هیچ کمکی در راستای حل بحران سوریه انجام نشد؛ بلکه برخی از کشورهای منطقه با کمک های مالی و همچنین اعزام نیرو، مخالفان سوری را تقویت کردند و این ناآرامی ها را گسترش دادند.

از اتمام حضور ژنو ۱ تا ژنو ۲ بیش از هزاران تروریست از مرزهای سوریه وارد این کشور شدند و دست به اقدامات جنایتکارانه در این کشور زدند.

آنچه که مهم است در این جریانات مردم سوریه به مقابله با تروریست ها پرداختند و در راستای تقویت حکومت بشار اسد به ارتش سوریه کمک کردند.

بشار اسد نیز توانست با برقراری یک ثبات نسبی در کشور سوریه، اوضاع اقتصادی مردم را بهبود بخشد و بر بحران سوریه مسلط شود.

در حقیقت با گذشت زمان از ژنو۱ بشار اسد به یک دست برتر و بالاتر در سوریه تبدیل شد.

اختلافات داخلی گروه های تروریستی و معارضین در سوریه بر سر قدرت و همچنین جنایت های آنها ماهیت تروریست ها را به جهان نشان داد و دست استکبار جهانی برای حمایت از آنها نمایان شد.

با گذشت زمان و قدرت گرفتن تروریست ها و همچنین به انتها نزدیک شدن بحران سوریه، کشورهای غربی به این نگرانی رسیدند که مبادا با بازگشت تروریست ها به کشورهای خود، غرب نیز دچار اقدامات تروریستی شود.

این موضوع یکی از دلایل عمده برای برگزاری اجلاس ژنو ۲ بعد از یک سال بود؛ اجلاسی که بارها به دلایل مختلف لغو شده بود.

با مطرح شدن زمان برگزاری ژنو۲ چانه زنی ها و رایزنی ها برای حضور ایران در این نشست آغاز شد؛ هرچند ایران نیازی به حضور در این اجلاس نداشت.

با داغ شدن بحثحضور ایران در ژنو کاخ سفید با فشار بر " ‌بان‌کی‌مون‌ " دبیر کل سازمان ملل متحد مبحثجدیدی به عنوان تعیین پیش شرط برای ایران را مطرح کرد که در همان لحظه مطرح شدن از سوی مقامات بلندپایه نظام مورد انتقاد قرار گرفت که ایران به هیچ وجه برای حضور در ژنو۲ پیش شرطی را نخواهد پذیرفت.

جان کری وزیر امور خارجه امریکا بارها و بارها شرط حضور ایران را قبول توافقات صورت گرفته در ژنو۱ بیان کرده است و محمد جواد ظریف همتای ایرانی وی نیز بارها و بارها بر نپذیرفتن هرگونه پیش شرط از سوی تهران برای حضور در اجلاس مذکور تاکید کرد.

سرانجام روز ۳۰ دی ماه دعوت نامه بان کی مون به دست وزیر امور خارجه کشورمان رسید که به طور رسمی از ایران دعوت شده بود تا در این نشست شرکت کند.

آنچه که مهم است در این دعوت نامه هیچ شرطی در خصوص پذیرش مفاد ژنو ۱ برای ایران قید نشده بود و از این مسئولین کشور امیرعبدالهیان را برای حضور در این اجلاس معرفی کردند.

رویوران در خصوص تأثیر حضور ایران در ژنو ۲ اظهار داشت: شاید نبود ایران در این کنفرانس تاثیر زیادی بر سرنوشت مردم ستمدیده این کشور نداشته باشد اما حضور ایران می تواند ضمانت های اجرایی هرگونه توافقی را بیشتر کند و عدم حضور جنبه های اجرایی توافق ها را تضعیف می کند.

چند ساعتی از دعوت ایران برای شرکت در اجلاس ژنو نگذشته بود که موج مخالفت با حضور ایران در این اجلاس از منطقه و غرب شروع شد؛ عربستان مخالفت های خود را به صورت آشکارا بیان کرد.

همچنین ائتلاف ملی معارضان سوریه با اعلام ضرب الاجل به سازمان ملل متحد، از بان کی مون خواست تا دعوت خود از ایران برای حضور در کنفرانس ژنو ۲ درباره سوریه را پس بگیرد وگرنه آنها رد این اجلاس شرکت نمی کنند.

سرانجام لابی گری های وزیر امور خارجه با دبیر کل سازمان ملل به نتیجه رسید و بان‌کی‌مون تحت این فشارها دعوت خود را در کمتر از ۱۲ ساعت از ایران پس گرفت.

سرانجام اجلاس ژنو۲ برای کمک به حل بران سوریه ۲۳ نوامبر(۲ آذر) که با حضور مسئولان نظام سوریه و مخالفان شکل گرفته بود، تشکیل شد؛ ولی باتوجه به اعضای شرکت کننده در این اجلاس، از ابتدا نتیجه این اجلاس برای همه مشخص بود.

در همان آغاز ساعات اجلاس ژنو ۲ نشانه‌های شکست این اجلاس هم آشکارتر شد، به گونه‌ای که نمایندگان کشورهای اصلی که در ژنو محور بودند، مواضعشان نشان می‌داد که هیچ قصدی برای حل این بحران در آنها دیده نمی‌شد.

وزیر امور خارجه سوریه نیز با سخنرانی در ژنو ۲ اظهار داشت: نمایندگان کشورهایی که در کشتار ملت سوریه مشارکت دارند، در نشست ژنو ۲ حضور دارند.

ولید المعلم افزود: امروز کشورهایی در نشست ژنو ۲ نمایندگانی دارند که دستانشان به خون ملت سوریه آلوده است.

وی گفت: چهره واقعی کسانی که ثبات سوریه را از طریق صدور تروریسم بر هم زدند امروز برملا شدند.

وزیر امور خارجه سوریه در ادامه گفت: تروریستها چگونه می توانند خواسته های ملت سوریه را محقق کنند. وی خاطرنشان کرد: در جریان تحولات سوریه شاهد بودیم که پدری خود و خانواده اش را برای آنکه به دست شورشیان نیفتد کشته است این وضعیتی بود که در درعا وجود داشت.

المعلم خاطرنشان کرد ترکیه مرزهای خود را به روی تروریستها گشوده است تا از آنجا وارد سوریه شوند.

در ادامه این اجلاس خبرگزاری رسمی سوریه «سانا» نوشت: دولت سوریه اعلام کرد که اصول و توافق‌های حاصل شده در ژنو۱ را نپذیرفته است.

این در حالی بود که «اخضر ابراهیمی» فرستاده ویژه سازمان ملل در پرونده سوریه در نشست خبری اعلام کرده بود که دو طرف دولت و معارضان سوری اصول و توافق های ژنو۱ را پذیرفته اند.

دبیر مجلس الشعب سوریه نیز نشست ژنو ۲ را یکی از حلقه‌های نبرد سیاسی علیه کشورش دانست و تاکید کرد: سوری‌ها باور ندارند که این نشست باعثرهایی آنها شود.

آنچه که مسلم است برگزاری ژنو ۲ در راستای یک سری اهداف از پیش تعیین شده و به تلاش نهایی غرب برای برکناری بشار اسد است و هیچ کمکی به بهبود بحران سوریه نمی کند.