روسها به نام ایران از غرب امتیاز میگیرند
افکار نیوز: داوود هرمیداسباوند: اگر روسیه بخواهد به قطعنامه پایبند بماند، برودت و تیرگی فعلی روابط دو کشور را تشدید خواهد کرد.
این کارشناس روابط بینالملل و استاد دانشگاه معتقد است که روسها از ایران استفاده ابزاری میکنند و در مذاکرات و تعاملاتشان با غرب میکوشند از مسئله ایران استفاده کنند تا برای خود امتیازاتی بگیرند.
موضوع اتخاذ رویکرد خصمانه روسیه در قبال ایران، بعد از روی کار آمدن دیمیتری مدودف در روسیه، به شکلی محسوس در سیاست خارجی این کشور قابل مشاهده بوده؛ هرچند بسیاری نیز رفتار روسها در طی سالیان متمادی را بر همین چهارچوب استوار میدانند.
سیاستهای دوپهلوی روسیه پیرامون ایران در چند ماه اخیر به سیاستهای یکسویه و یکپهلو تبدیل شده که آن هم رویکرد خصمانه علیه ایران بوده و این رویکرد بعد از اعلام حضور آنها در صف موافقان قطعنامه ضدایرانی و رأی مثبت به آن و نیز اعلام توقف تحویل سامانههای «اس ۳۰۰» به ایران وارد فاز جدیدی شده است.
هفته نامه پنجره در همین باره گفتوگویی دارد با دکتر داود هرمیداسباوند، استاد روابط بینالملل دانشگاه و کارشناس مسائل بینالمللی که در ادامه میخوانید.
آقای باوند بهنظر شما روابط ایران و روسیه چه فراز و فرودهایی را پشت سر گذاشته که اینک به وضعیتی درآمده که روسها در صف دشمنان ایران قرار گرفتهاند؟
سیاست خارجی روسیه در جهت منافع ملی این کشور شکل گرفته است و باید اشاره کرد که روسیه تعاملات گستردهای را با کشورهای پیشرفته و صنعتی و همسایه آغاز کرده و علاوه بر این روسیه دارای یک سری روابط تجاری بهخصوص در حوزه تسلیحاتی است.
به عقیده من روسها از ایران استفاده ابزاری میکنند و در مذاکرات و تعاملاتشان با غرب میکوشند از مسئله ایران استفاده کرده تا برای خود امتیازاتی بگیرند که تاحدودی موفق هم شدهاند.
عدم پایبندی روسها به تعهداتشان چه تأثیری بر تیره شدن روابط داشته است؟
در رابطه با «اس ۳۰۰»، روسیه وجه قرارداد را تحویل گرفته اما بهدلایلی از جمله مصلحتاندیشی در روابطش با اسراییل و آمریکا، آنها در تحویل آن به ایران، سیاست تأخیر و تعلل را در پیش گرفتهاند و اخیرا بعد از صدور قطعنامه علیه ایران هم اعلام کردهاند که تحویل «اس ۳۰۰» با برخی مواد قطعنامه مغایرت دارد.
در زمینه رآکتور تهران هم روسها چندسال فراتر از تعهداتشان برای تحویل و راهاندازی نیروگاه این اقدام را به تأخیر انداختهاند و اگرچه گفتهاند تا تابستان این نیروگاه راهاندازی میشود، اما بازهم بعید بهنظر میرسد. این موارد قطعاً در روابط تأثیرگذار هستند.
نزدیک شدن مسکو به غرب را در دوره اخیر چگونه ارزیابی میکنید؟
روسیه بر اساس تفاهماتی که با غرب داشته، بهنظر میرسد اخیراً در قبال ایران سیاست جدیتری را در پیش گرفته است. باید تأکید کرد روسها در دریای خزر مواضعی دارند که مغایر با منافع تاریخی و حقوقی ایران و عهدنامههای ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰ است و از این گذشته، روسها همواره با ترانزیت نفت و گاز دریای خزر از مسیر جنوب مخالفت کردهاند و بر مسیر شمال تأکید داشتهاند و همانقدر که آمریکا با ترانزیت نفت و گاز از مسیر ایران مخالف است، روسیه هم مخالفت دارد.
آیا در سیاست خارجی مدودف تحولی نسبت به ایران دیده میشود؟
اخیراًً نقطه عطف جدیدی در روابط ایران و روسیه پدیدار شده؛ هرچند من فکر نمیکنم خطمشی مدودف متفاوت از خطمشی پوتین بوده باشد، بلکه رفتار مدودف متأثر از رویدادهای جدید است و کشورها در پرتو نزدیکی و دوری با قدرتهای دیگر موضعگیری میکنند. یک سیاستمدار انگلیسی جملهای دارد به این مضمون که انگلیس دوست و دشمن دایمی ندارد؛ فکر میکنم روسها هم همینطور فکر میکنند. بر این اساس، تا زمانیکه شرایط اقتضا میکرد از ایران حمایت کردند، اما با توجه به تحولات سالهای اخیر و روابط مسکو با غرب، آنها به این نتیجه رسیدند که باید در قبال ایران به شکل دیگری
رفتار کنند.
روسها در گذشته اگرچه با قطعنامهها علیه ایران همراهی میکردند، اما نقش تعدیلکننده را بازی میکردند؛ در حالیکه در قطعنامه اخیر روسها همسو با فرانسه، آمریکا و انگلیس بودند.
اظهارات اخیر آقای رییسجمهور و انتقادات صریح وی از روسیه را چگونه ارزیابی میکنید؟
این نوع گفتههای رتوریک و شعاری بهنظر من بازده منفی داشت و باعثشد طرفهای مقابل اگر قبلا با ملاحظه رفتار میکردند، بدون در نظر گرفتن این ملاحظات عمل کنند؛ آنها سخنان مقامات ایران را علیه خود برداشت کردند و آن را نوعی تهدید و قصد و نیت منفی دانستند. در حالیکه این اظهارات صرفا حرف بود، اما در همین حد نیز باعثشد طرف مقابل از آن بهنفع خود بهرهبرداری کند.
اخیراًً موضوع مدیریت روابط ایران و روسیه مطرح است. این موضوع چقدر جدی است؟
بدون تردید وقتی در روابط دو کشور بحران بهوجود میآید، در همه عرصهها اثرات خود را بهجا میگذارد. بنابراین مدیریت روابط باید با داشتن ارزیابی دقیق از تعاملات جهانی صورت بگیرد.
الان روسیه براساس منافع کلیتر و گستردهتر عمل میکند؛ چراکه روسها امتیازاتی از غرب گرفتهاند که بسیار برای آنها ارزشمند است؛ از جمله اینکه ورود اوکراین، گرجستان و آذربایجان به ناتو تقریبا بایگانی شده، سیستم دفاع موشکی که قرار بود در لهستان و چک مستقر شود، منتفی شده و در قضیه حمله روسها به گرجستان هم غرب موضعگیری جدیای نشان نداد. الان در قضیه قرقیزستان نیز همین وضعیت حاکم است و در یک مورد دیگر، تعدادی از کمپانیهای روس از فهرست تحریم خارج شدهاند. بر این اساس، غرب به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، امتیازاتی به روسیه داده است که نمیتوان
بهآسانی از کنار آن گذشت.
در هر صورت، روسیه بر اساس فرآیند کلی، منافع خود را ارزیابی و موضعگیری میکند و اگر تاکنون احساس کرده با استفاده ابزاری از ایران به منافع خود میرسد، امروز به این نتیجه رسیده که باید سیاست جدیدی در قبال ایران در پیش بگیرد.
آیا فصل جدیدی در روابط تهران و مسکو آغاز خواهد شد یا روند فعلی که همان حضور روسیه در صف مخالفان ایران است ادامه مییابد؟
این بستگی به تصمیم روسها برای نحوه اجرای قطعنامه دارد. هماکنون حرفهای متضادی از مسکو به گوش میرسد؛ از یکسو گفتهاند این قطعنامه تأثیری بر ایران ندارد و از طرف دیگر گفتهاند تحویل «اس ۳۰۰» به ایران مغایر با قطعنامه است. اگر روسیه بخواهد به قطعنامه پایبند بماند، در روابط دو کشور تأثیر خواهد داشت و برودت و تیرگی فعلی روابط را تشدید خواهد کرد.
شناسه خبر:
۳۰۷
هرمیداس باوند:
امتیاز گیری روسها از غرب به نام ایران
افکار نیوز: داوود هرمیداسباوند: اگر روسیه بخواهد به قطعنامه پایبند بماند، برودت و تیرگی فعلی روابط دو کشور را تشدید خواهد کرد.
۰