جام جم آنلاين: معمای پیچیدهای نیست! فقط كافیست فكر كنید چطور خانواده ۴ نفری یك كارمند با درآمد متوسط ۶۰۰ هزار تومان درماه میتوانند به سفر بروند و علاوه بر پرداخت هزینه بلیت هواپیما، ۳شب را در هتل ۳ ستارهای كه قیمت اقامت در آن به طور متوسط ۱۰۰ تا ۱۵۰هزار تومان برای هر شب است، بگذرانند؟ درست حدس زدید! به هیچوجه، امكانپذیر نیست، شاید دانستن پاسخ همین معماست كه این روزها خیلیها را از سفر رفتن منصرف كرده است تا كارشناسان حوزه گردشگری ناامیدانه اعتراف كنند، نبض بازار گردشگری داخلی كندتر از همیشه میزند.

آرزوهای زیادی در زندگی وجود دارد که احتمال حصولشان را باید با حجم جیب‌ها سنجید؛ یکی از این آرزوها اقامتی چند روزه در هتلی نسبتا مرفه است و اگر شما هم مانند ما جزو اقشار با درآمد متوسط هستید، آن وقت می‌شود گفت این آرزو صفت «محال» را هم با خود یدک می کشد مگر این که با معجزه‌ای میلیاردر شوید. یعقوب قاسمی، مدیر عامل یکی از شرکت‌های خدمات مسافرتی بزرگ در کشور با تایید بالا بودن نرخ اقامت در هتل‌ها، دلیل اصلی گرانی بسته‌های مسافرتی تورهای گردشگری را بالا بودن نرخ اقامت در هتل‌ها می‌داند، چرا که هزینه‌های اصلی تور، حاصل جمع هزینه بلیت هواپیما، جابه‌جایی و اقامت است و اگرچه در کشورمان قیمت بلیت هواپیما و جابه‌جایی در شهرهای مقصد چندان گران نیست اما اقامت در هتل، هزینه‌بر است.

قاسمی در گفت و گو با «جام جم» البته تاکید می‌کند که در مسافرت‌های خانوادگی خارج از تور نیز اصلی‌ترین هزینه تحمیل شده به خانواده‌ها، هزینه اقامت در هتل است و هشدار می‌دهد: «اکنون در شرایطی قرار داریم که هزینه سفرهای داخلی در کشور تفاوت چندانی با سفرهای خارجی ندارد و حتی در مواردی سفرهای خارجی ارزان‌تر تمام می‌شوند.»

تثبیت قیمت هتل‌ها برای جذب گردشگران

سازمان میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، نوروز امسال اعلام کرد نرخ اقامت در هتل‌ها در راستای حمایت از هدفمندی یارانه‌ها، افزایشی نخواهد داشت. این خبر ابتدا از سوی معاون گردشگری سازمان میراثفرهنگی و گردشگری و سپس از سوی روسای اتحادیه‌های هتلداران برخی از استان‌ها در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت به این امید که شاید مردم را مشتاق اقامت در هتل‌ها کند.

بی میلی مسافران به اقامت در هتل‌ها در سال ۸۹ در حدی بود که جعفر عطار، رئیس جامعه هتلداران ایران در مرداد آن سال، یعنی دقیقا زمانی که به شکل عادی شمار گردشگران ورودی به استان‌ها باید به بیشترین مقدار خود می‌رسید، به خبرگزاری مهر گفت: به دلیل کاهش شمار مسافران داخلی و گردشگران خارجی نرخ هتل‌های کشور کاهش داشته است!

در آن زمان آمارهای اتحادیه هتلداران ایران نشان می‌داد ظرفیت اشغال ۷۵۰ هتل کشور بشدت پایین است و این وضعیت هنوز هم ادامه دارد.

خبری که کسی از آن باخبر نیست

وقتی معاونت گردشگری سازمان میراثفرهنگی و گردشگری قصد کرد مانع افزایش نرخ هتل‌ها شود و هدفش از این اقدام را حمایت از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها خواند، تصمیمش را رسانه‌ای کرد تا همه مردم از آن با خبر شوند، با این حساب چرا مردم حق ندارند از اخبار بعدی که این تصمیم را نقض می کند، مطلع شوند؟! اخباری که ثابت می کند ماجرای تثبیت نرخ اقامت در هتل‌ها از سوی این سازمان فقط نمایشی با اعتباری تقریبا یک ماهه بوده است و پس از آن سازمان میراثفرهنگی و گردشگری مجوز افزایش نرخ اقامت را به هتل‌های سراسر کشور داده است!

بخشنامه‌ای که در ادامه مطالعه می‌کنید مجوزی است در تاریخ ۷ اردیبهشت امسال از سوی سازمان میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری منتشر شده است و پای آن امضای مسعودی‌پور، سرپرست دفتر امور مراکز و خمات گردشگری به چشم می‌خورد.

«با عنایت به اجرای قانون و با توجه به افزایش قیمت کامل‌های انرژی و سایر اقلام مورد نیاز واحدهای اقامتی و پذیرایی و در راستای حمایت از بخش خصوصی گردشگری، نرخ تمامی اماکن اقامتی و پذیرایی به میزان ۲۵ درصد، از تاریخ ۱۰‌ / ‌۲‌ / ‌۹۰ افزایش می‌یابد. لذا خواهشمند است دستور فرمایید به نحو شایسته‌ای به تمامی واحدها اطلاع‌رسانی شود.»

اما ضریب اشغال هتل‌ها حتی در ۲ ماه اول امسال نیز در حدی پایین بوده است که بیشتر هتلدارهای کشور با وجود داشتن این مجوز، از افزایش نرخ اقامت خودداری کرده اند. جعفر عطار، رئیس جامعه هتلداران ایران شایعه افزایش قیمت هتل‌ها را در گفت‌وگو با جام‌جم رد می‌کند: نه تنها از سال گذشته افزایش نرخ نداشته‌ایم بلکه به دلیل شمار کم مسافران در بسیاری از استان‌های کشور همچون مشهد، نرخ هتل‌ها را کاهش نیز داده‌ایم، اما هنوز هم شمار مسافران اندک است.

او درباره وضع ناخوشایند هتل‌ها مثالی هشدار دهنده را به عنوان مشتی نمونه خروار می‌آورد: «هم اکنون متوسط ضریب اشغال هتل‌های مشهد ۱۰ درصد است و چنین رقم کوچکی در ۳۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. اگر وضع به همین شکل ادامه پیدا کند تا یکی ۲ سال آینده بسیاری از هتل‌ها در این شهر ورشکست می‌شوند. این اصل درباره هتل های شهرهای دیگر کشور نیز صادق است.»

البته باید تاکید کرد نرخ هتل‌های اعلام شده در جدول به طور میانگین است و بی تردید در مناطق مختلف کشور متفاوت است.

کم و زیاد دو مفهوم نسبی است!

هرچند نرخ اقامت در هتل‌ها بر اساس تصمیم دسته‌جمعی هتلداران ثابت مانده است اما هنوز هم این قیمت با توجه به استطاعت مالی مردم کشورمان بالاست به همین دلیل جمشید حمزه‌زاده، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس گردشگری بر این باور است که دو واژه «کم» و «زیاد» در این مورد، کاملا نسبی است.

«آیا امروز یک خانواده از قشر متوسط می تواند در هتلی نسبتا مرفه مثلا هتلی ۳ ستاره اقامتی۳-۲ روزه داشته باشد؟» این پرسشی است که حمزه‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ما به آن پاسخ منفی می‌دهد و می‌گوید: «نرخ اقامت در هتل‌های ایران نسبت به نرخ بسیاری از هتل‌های منطقه بسیار پایین است، اما پرداخت همین قیمت نیز، برای خانواده‌هایی با سطح مالی متوسط، دشوار است.»

به گفته این کارشناس گردشگری، هتل های کشورهای خارجی از تسهیلات دولتی همچون معافیت از پرداخت مالیات استفاده می‌کنند در حالی که هتل‌ها در ایران تنها ۵۰ درصد معافیت مالیاتی دارند و لحاظ شدن همین میزان تخفیف نیز ه همواره با اما و اگرهایی همراه است.

علاوه بر این امسال هتل‌ها موظفند ۴ درصد از فروش خود را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به دولت پرداخت کنند که این رقم نسبت به سال گذشته رشدی یک درصدی داشته و هزینه‌های انرژی مانند هزینه‌های مربوط به برق و گاز و… نیز به شکل طبیعی نسبت به سال گذشته بیشتر شده است، در حالی که نرخ اقامت در هتل‌ها به عنوان تنها منبع درآمد آنها هیچ‌گونه افزایشی نداشته است.

هتل رویا می‌ماند؟

حمزه‌زاده می‌گوید: «مسلما اگر دولت بیشتر از هتل‌ها حمایت کند برای مثال تسهیلات بانکی بیشتری در اختیارشان قرار دهد، دریافت عوارض مختلف را از آنها متوقف کند یا از پرداخت مالیات برارزش افزوده معاف‌شان سازد نرخ اقامت در آنها نیز کاهش می یابد.»

او می‌افزاید: «استفاده از تور نیز هزینه‌های سفر را دست‌کم ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد و در صورتی که که سازمان میراثفرهنگی و گردشگری نظارت دقیق‌تری بر عملکرد تورها داشته باشد مردم از سفر با تور استقبال می‌کنند.»

نکته دیگری که این استاد دانشگاه به آن اشاره می‌کند طرح‌هایی است که سازمان میراثفرهنگی و گردشگری آنها را در دوره‌ای کوتاه دنبال کرد و با عوض شدن مکرر مدیران این سازمان به دست فراموشی سپرده شد؛ طرح‌هایی همچون سفرکارت که هتلدارها را ملزم می‌کرد به مسافران دارنده آن، ۲۰ تا ۵۰ درصد تخفیف بدهند یا مرخصی سفر ویژه کارمندان که به همه زمانی کردن سفر کمک می‌کرد و باعثمی‌شد هتلداران در همه فصل‌های سال سودی قابل توجه داشته باشند و ناچار نباشند برای جبران کسادی بازار در فصل‌های کم‌مسافر، نرخ اقامت را در فصل‌های پرمسافر بالا ببرند.

اگر طرحهایی همچون سفركارت، مرخصی سفر و توزیع سفر در همه فصول اجرایی شود، اگر هتلها از تسهیلات دولتی برخوردار شوند و كابوس ورشكستگی رهایشان كند، اگر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصلیترین دغدغهاش را از عوض كردن مدیرانش به پررونق كردن بازار گردشگری داخلی تغییر دهد و... اگرهای زیادی وجود دارد كه وقتی همگی عملی شوند، آن وقت رویای اقامتی چندروزه در هتل، برای اقشاری با درآمد متوسط نیز جامه حقیقت به تن میكند اما چه كسی میتواند مطمئن باشد كه روزی همه این اگرها قطعیت پیدا میكنند؟