چرا بعضی‌ها «بدحجاب» ‌می‌شوند؟!

امسال نیز همچون سال های گذشته با آغاز فصل تابستان، بدحجابیهای فصلی، این بار به همراه حوادثی که برای آمرین به معروف رخ داده، تنور بحث عفاف و حجاب را داغ کرده است.
به گزارش «جوان» ‌ رویکردهای کلی در جامعه ما همواره رنگ و رویی مذهبی داشته و با نگاهی به تاریخ سرزمین‌مان در می‌یابیم هر جا که دین و عفت در معرض هجمه قرار گرفته است، مردم ما تمام قد ایستادگی کرده‌اند. یکی از بهترین نمودهای این ایستادگی را در مقاومت زنان کشورمان در برابر ظلم و زور رضاخان برای اجبار به کشف حجاب می‌توان ملاحظه کرد. این روال در جامعه امروز هم مشاهده می‌شود اما نمی‌توان انکار کرد که بخشی از زنان و دختران کشورمان این روزها دیگر چندان به مقوله عفاف و حجاب پایبند نیستند؛ پدیده‌ای که جا دارد آن را از وجوه مختلف ارزیابی کنیم.

بدحجابی چرا و چگونه؟
به راستی چرا برخی از زنان و دختران جامعه ما بدحجابی را برای خود برگزیده‌اند. گرم شدن هوا، بروز احساس خودنمایی، نگاه ماتریالیستی و سکسو الیته، تفکرات فمنیستی و تسلط این طرز تلقی که مرد با زن حتی در بحثحجاب فرقی ندارد، نقش شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت، واکنش به وضع سیاسی و به نوعی دهن‌کجی در برابر وضع موجود و یا در نهایت تلاش مافیایی طراحان مد و لباس برای حفظ و ایجاد بازار مصرف، کدام یک از علل، چادر را از سر زن ایرانی برداشته و روسری‌اش را عقب کشیده است؟

بدحجابی پدیده‌ای چند وجهی
دکتر احمد بخارایی، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور در پاسخ به این سؤال، تمامی موارد ذکر شده را از عوامل دخیل در ظهور پدیده بدحجابی می‌داند. به اعتقاد وی، ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که هر پدیده‌ای چند علیتی است و یک سویه نگاه کردن به رخدادهای اجتماعی و به دنبال یک دلیل واحد بودن ما را از ارزیابی منطقی آن رخداد دور می‌کند، اما محسن نصری، کارشناس جامعه‌‌شناسی با پذیرش کلی تمام دلایل ذکر شده بیشترین عامل بدحجابی در جامعه را ضعف مسائل فرهنگی و تربیتی عنوان می‌کند. از نگاه وی تعداد افرادی که با اهداف سیاسی اقدام به استفاده از پوشش و حجاب نامناسب می‌کنند، بسیار اندک است اما در مقابل مسائل فرهنگی و تربیتی و هجمه‌های فرهنگی غرب در قالب جنگ نرم بازیگر اصلی صحنه بدحجابی در کشور ماست.
نصری پذیرش سبک‌های جدید ارائه شده از سوی غرب و رسوخ تفکرات ماتریالیستی و سکسوالیته در بین برخی جوانان را محصول کم توجهی به مسائل تربیتی و اخلاقی در خانواده‌ها می‌داند.

آموزش رقص و آرایش از مهدکودک
این از تأکیدات تربیتی است که برای نهادینه شدن ارزش‌ها باید از دوران کودکی آغاز کرد و در احادیثائمه اطهار(ع) همواره از دل و جان کودکان به زمینی آماده کشت تعبیر شده است؛ زمینی که هر چه در آن بکاری همان را درو خواهی کرد و شاید بدحجابی امروز جوانان و نوجوانان حاصل غفلت از دوران کودکی آنهاست.
این در حالی است که در جامعه امروز شاهد تولد روزانه مهد کودک‌هایی هستیم که نه فقط کودکان از خانواده دور می‌شوند، بلکه در این مهدها اولین تجربه آرایش در قالب نقاشی چهره کودک و تجربه‌‌هایی همچون آموزش رقص را فرا می‌گیرند و بالطبع این تجربه‌ها در دوران نوجوانی و جوانی به شکل پوشش نامناسب و برخی هنجارشکنی‌های دیگر خود را نشان خواهد داد. نکته‌ای که محسن نصری بر آن تأکید دارد، آموزش مسائل تربیتی و نهادینه کردن ارزش‌ها از همان دوران کودکی است زیرا، به باور وی اصلاح و تغییر زاویه دید یک جوان به این راحتی امکان پذیر نیست.

تهاجم فرهنگی از کانال امواج
دنیای امروز دنیای حاکمیت رسانه‌هاست. دنیای ارتباطات است و هر جامعه‌ای افکار خود را تولید و عرضه می‌کند. در این میان شانس برد و استیلای تفکرات با گروهی است که توانایی بیشتر در برخورداری از ابزار رسانه دارد؛ چیزی که امروز ما در مواجهه با تهاجم فرهنگی غرب چه از طریق اینترنت و چه ماهواره با آن روبه‌رو هستیم و در این میانه انفعال رسانه‌های خودی از ارائه برنامه‌های جایگزین و خوراک فکری مناسب به نسل جوان مزید بر علت شده است. از سوی دیگر چشم و هم چشمی به وجود آمده در سایه این همه رنگ و لعاب عرضه شده روسری ما را عقب‌تر کشیده و مانتوها را تنگ‌تر و کوتاه‌تر کند.

تذکر و راهکار فرهنگی تربیتی سپس برخورد قضایی – امنیتی
در یک ارزیابی کلی در می‌یابیم که گروهی از بدحجابان عاملانه بدحجابی می‌کنند و این بدحجابی‌ها شبکه‌ای و سازمان‌دهی شده است، اما گروه دیگر نه از روی عمد بلکه تنها به هدف جا نماندن از غافله بدحجاب می‌شوند و از آنجایی که ریشه این رفتار یکسان متضاد است، طبعاً برخورد متفاوتی را می‌طلبد. محسن جعفری دو راهکار پیشنهاد می‌دهد. راهکاری امنیتی – قضایی انتظامی و راهکاری فرهنگی - تربیتی که راهکار دوم بر راهکار اول غالب است.
به باور وی اگر با ارتقای شناخت و آگاهی‌‌های افراد و اصلاح تفکراتشان مسئله حل نشد آنگاه برای افرادی که از چراغ قرمزها عبور می‌کنند باید به برخورد امنیتی – قضایی و انتظامی متوسل شد. همان گونه که طبق قانون مجازات اسلامی، زنی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شود به حبس از ۱۰ روز ۲ ماه و یا از ۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم می‌شود. دکتر بخارایی نیز بر استفاده از شیوه تذکر برای کنترل بدحجابی تأکید دارد. از نگاه وی، مقوله بدحجابی به طرز تفکر و باورها مربوط می‌شود و از آنجایی که فکر و اندیشه یک شبه ایجاد نمی‌شود بنابراین نمی‌توان یک باره آن را تحت کنترل در آورد. وی بر این باور است که مسئله‌ای مثل بدحجابی علل و عوامل مختلفی دارد که هر علتی دارای پیامی است و این پیام‌ها نیازمند تحلیل و تدبیری مناسب است.

قانون مصداق بدحجابی را روشن نکرده است
اگر چه حد و حدود شرعی حجاب مشخص شده است، اما در قانون ما مصداقهای بدحجابی به طور واضح بیان نشده است تا بتوان با افراد خاطی برخوردی مناسب داشت. کنترل بدحجابی فراتر از شعار زدگی معمول در رفتارهای مسئولین امر نیازمند ریشهیابی منطقی و بازگشایی گرههاست و گرنه همچنان این قصه ادامه مییابد.