سعودی‌های منزوی‌تر از گذشته و هراس از انقلاب سلطنت بَرکَن

به گزارش افکارنیوز، حامد شهبازی: جنگ یمن بیش از آنکه باعثنمایش اقتدار و جایگاه راهبردی عربستان سعودی در خاورمیانه باشد، نشانگر منزوی شدن خاندان آل سعود است و این جنگ باعثترسیم مجدد نقشه خاورمیانه به نحوی خواهد شد که عربستان با وجود تمامی هزینه‌های هنگفت و تلاشهای گسترده، در مسائل مهم منطقه‌ای به حاشیه خواهد رفت.

یمن به عنوان فقیرترین کشور جهان عرب، محروم از منابع و درگیری در اختلافات قومی و فرقه‌ای ناشی از مداخله بیگانگان، باعثتضعیف ائتلافهای پیشین در شبه جزیره عربستان و وجود اتحادهای جدید و تعجب برانگیزی شده است. در حالی که هواپیماهای آل سعود به حملات خود علیه یمن ادامه می دهند، حامیان و مخالفان پادشاهی سعودی در حال ترسیم چشم انداز سیاسی هستند که بعید است در پی پایان یافتن جنگ هم از بین رود.

گرچه عربستان با تبلیغات فراوانی کوشید که جمهوری اسلامی ایران را عامل وقوع این درگیری به اتهام واهی تقویت نفوذ خود در یمن از طریق به کارگیری مبارزان جنبش حوثی به منظور اعمال فشار بر عربستان در مرزهایش و کنترل تنگه راهبردی باب المندب، به تصویر کشد اما واقعیات حکایتی دیگر دارند و جمهوری اسلامی ایران هیچگاه کنترلی بر جنبش حوثی‌ها نداشته و جنگ را موضوع داخلی یمن دانسته که باید در داخل و از سوی خود یمنی ها حل و فصل شود و نسخه‌های خارجی را دوای درد مسائل یمن ندانسته است.

سعودی‌ها دست به ایجاد ائتلافی زدند که در وهله نخست منسجم و یکپارچه متشکل از اتحادیه عرب، شیخ نشینهای شورای همکاری خلیج فارس، ترکیه و آمریکا به نظر می رسید اما این " ائتلاف " بیش از آنکه برای اعضای تشکیل دهنده مهم و جذاب به نظر برسد، برای آنهایی که خارج از آن قرار دارند، محل توجه است.

مصر و ترکیه قوه محرکه این ائتلاف هستند که بیش از آنکه حمایت و همراهی از سوی آنها دیده شود، اعتراض و مخالفت با اقدامات خاندان سعودی دیده می شود.

مصر اعلام کرد در قبال اعزام نیروهای زمینی ملاحظاتی دارد مبنی بر اینکه ارتش سعودی نمی تواند از پس مبارزان حوثی و متحدان آن بر آید و نشریه المانیتور به نقل از یوسف الشرکاوی سفیر عربستان در یمن نوشت: " من تنها فردی نیستم که باید درباره مداخله زمینی در یمن تصمیم گیری کند. این امر به ارزیابی مقام عالی کشور و ارتباط آن با امنیت ملی مصر باز می گردد. "

از آنجایی که خاندان آل سعود از کودتای ارتش مصر علیه دولت اخوان المسلمین حمایت کرد و از رژیم السیسی حمایت ملی گسترده‌ای می کند، سرانجام قاهره را برای اعزام نیروی زمینی به جنگ یمن، تحت فشار جدی قرار خواهد داد اما به نظر می رسد قاهره در پذیرش این درخواست ریاض با مخالفتهای جدی در داخل روبروست.

در عین حال در حالی که رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه قول حمایتها از " مداخله عربستان سعودی " در یمن داده و از ایران خواست که از یمن بیرون رود اما وی جانب احتیاط را نیز رعایت کرده و اعلام کرد ارائه " حمایتهای لجستیکی بر اساس تحول در اوضاع " را " ممکن است مورد توجه قرار دهد. "

کارشناسان بر این باورند که اردوغان با حمایت از عربستان به دنبال نشان دادن واکنش به حمایت ایران از رژیم بشار اسد در سوریه و حضور در عراق است و در عین حال بر این نکته تاکید دارند که آنکارا به حمایتهای مالی ریاض نیز چشم دوخته است چرا که اقتصاد ترکیه درگیر نابسامانی است و قروض دولت به بالاترین حد خود طی یک دهه رسیده و دریافت وام از کشورهای مختلف جهان در حال افزایش است. اردوغان با توجه به انتخابات مهمی که در تابستان در راه است، امیدوار است که دست و دلبازی سعودیها وی را از مخمصه نجات دهد.

با این حال درگیر شدن در جنگی خونین، موضوعی دیگر است و ترکها بر این باورند که سعودی‌ها درگیر دامی خطرناک شده اند و یمن جایی نیست که بتوان در آن پیروز شد و حمله هوایی بدون حمایت نیروی زمینی، بختهای پیروزی را به حداقل می رساند.

هنگامی که ایران واکنش تندی به اظهارات اردوغان نشان دادند، وی عقب نشینی کرده چرا که ایران یکی از شرکای تجاری بزرگ برای ترکها محسوب می شود و ترکیه با در نظر گرفتن احتمال رفع تحریمهای بین المللی علیه ایران، به دنبال آن است که از این فرصت طلایی نهایت بهره را ببرد. از این رو در جریان سفر رییس جمهوری ترکیه به ایران، وی و محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران با صدور بیانیه‌ای خواستار پایان یافتن جنگ یمن و " راه حل سیاسی " شدند. این امر در تضاد با موضع تند اولیه اردوغان در قبال جمهوری اسلامی ایران بود.

اتحادیه عرب از جنگ حمایت می کند اما هر یک از اعضا در قبال این حمایت ملاحظاتی دارند. عراق مخالف حملات سعودی‌هاست و الجزایر با درخواست برای پایان یافتن " تمامی مداخله‌های خارجی " تلاش کرده که موضعی بیطرفانه بگیرد. حتی شورای همکاری خلیج فارس متشکل از شش کشور شیخ نشین حاشیه خلیج فارس که به طور طبیعی همواره از مواضع ریاض حمایت و با آن همراهی کرده اند، با مخالفت عمان روبرو شده و سلطان قابوس حاکم آن در قبال گسترده شدن این جنگ در امتداد مرزهای کشورش ابراز نگرانی کرده است. امارات عربی متحده در حالی که هواپیماهای جنگی را برای انجام ماموریتها علیه یمن گسیل داشته، به دنبال آن نیست که روابط تجاری‌ خود را با جمهوری اسلامی ایران بر هم زده و خود را آماده می کند در پی پایان یافتن تحریمها، از این فرصت استفاده کند به گونه ای که " مروان شهاده " یک بارزگان در دبی در گفتگویی با روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز اعلام کرد: " ایران دم دست ماست و این کشور می تواند بازی را بشدت متحول کند. "

مهمترین کشوری که جای خالی آن در ائتلاف عربستان کاملا محسوس به نظر می رسد پاکستان است؛ کشوری که میلیاردها دلار در قالب کمک از ریاض دریافت کرد و نواز شریف نخست وزیر کنونی آن در پی کودتای نظامی سال ۱۹۹۹ در عربستان سکنی گزیده بود.

هنگامی که سعودی‌ها از قصد خود برای حمله به یمن خبر دادند، پاکستان را در ائتلاف مذکور گنجانده بودند که البته با واکنشهای تندی از سوی این کشور روبرو شد. پارلمان پاکستان خواستار شوری درباره این موضوع شده و پس از آن نماینگان به اتفاق آرا، به بی طرفی در این جنگ رای دادند.

جنگ یمن در پاکستان بشدت مورد مخالفت مردم و سیاستمداران این کشور است و مردم از تصمیمات پارلمات حمایت جدی کردند و تنها سازمان تروریستی لشکر طیبه از سعودی ها حمایت کرد. حمایت گسترده ریاض از گروه های اسلامی بنیادگرا که برخی از آنها با دولت پاکستان درحال جنگ هستند در کنار پشتیبانی خاندان سعودی از وهابیت که مردم پاکستان آن را مسبب تنشهای فزاینده بین شیعیان و سنی‌ها در کشور خود می دانند، باعثشده که مردم پاکستان از عربستان و اقداماتش دل خوشی نداشته باشند.

آمریکا در میان نقش مهمی در جنگ یمن ایفا کرده است چرا که اطلاعات حساس و مهم درباره اهدافی که باید هدف قرار گیرند را در اختیار مقامات سعودی قرار داده و دستگاه تبلیغاتی آن هدف توجیه این حملات را بر عهده دارد. اما در عین حال از این موضوع نگران است که گروه " القاعده در شبه جزیره عربستان " که خود زمانی در شکل گیری آن نقش اصلی را ایفا می کرده، بار دیگر احیا شده و به تهدیدی جدی بدل شود.

بحران انسانی در یمن روز روز در حال وخامت است. بیش از یکهزار نفر که بسیاری از آنها غیر نظامیان هستند در این جنگ کشته شده اند و بمبارنها باعثبی خانمان شدن ۳۰۰ هزار نفر شده است. جلوگیری از ورود کمکهای بین المللی از سوی عربستان و آمریکا به یمن و نابودی فرودگاه بین المللی یمن باعثنرسیدن آب و غذا و داروهایی شده که این کشور جنگ زده بشدت به آنها نیاز دارد.

اما بعید است که دولت آمریکا خاندان آل سعود را در جنایاتی که علیه مردم آزادیخواه و غیور یمن روا می دارد، تنها بگذارد. خاندان سعودی با وجود میلیاردها دلاری که تا به حال هزینه کرده نتوانسته است بازیگران بزرگ منطقه‌ای –به جز رژیم صهیونیستی را با خود همراه کند که ماهیت وجودی آن را کشتار و خونریزی تشکیل می دهد و اساس بقای خود را درگیری و بحران و تنش بین کشورهای منطقه می داند و خود نیز بیش از گذشته به دلیل سیاستهای اشغالگرایانه منزوی شده است و با صدها بحران دست و پنجه نرم می کند.

رابرت فیسک تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیان می گوید که سعودیها در "هراس" از ایرانیها، شیعیان، داعش، القاعده،خیانت آمریکاییها، توطئههای اسراییل و حتی "خودشان" زندگی می کنند که انقلاب چه زمانی در خاندان سلطنتی شروع می شود. فیسک درست می گوید تا زمان شروع انقلاب در داخل عربستان و درباره سلطنت سعودی مدت کمی باقی مانده است.