به گزارشافکارخبر،اولین سخنران این مراسم محمد رضا باباخانی رئیس هیات مدیره موسسه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی بود.
محمدرضا باباخانی ضمن گرامیداشت روز جهانی سلامت روان به تشریح عملکرد ۱۷ ساله موسسه در بخش های مختلف از جمله ارائه خدمات بشردوستانه - کمک به افراد نیازمند و آسیب دیده - بازگرداندن ۱۳ هزار کارتن خواب و بیمار به جامعه - نگهداری ۴۸۰ بیمار روانی مزمن بی سرپرست، بد سرپرست که به صورت شبانه روزی در مرکز سرای احسان اشاره کرد.
وی در ادامه گفت: مؤسسه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی در شرایطی که برخی از شهروندان بیمار اعصاب و روان روزگار خود را به سختی سپری می‌کنند، به حمایت و مددکاری آنها می‌پردازد و کمک می‌کند تا این شهروندان زندگی اجتماعی خود را بازیابند. رسانه‌ها و خبرنگاران در احیای حقوق از دست رفته این قشر فراموش شده از هموطنان گام‌های مهمی بردارد.
رئیس هیات مدیره موسسه حمایت از آسیب دیدگاه اجتماعی گفت: انتظار داریم در برنامه ششم توسعه حقوق بیماران روانی دیده شود، مطمئنا مسئولین کشور متولیان بیماران روانی را مشخص خواهند کرد و بودجه ای را به حمایت از این بیماران اختصاص خواهند داد. در این صورت یک بیمار روانی هم به عنوان یک شهروند، حق زندگی اجتماعی خواهد داشت.
رسانه ها به انگ زدایی در جامعه کمک کنند
در ادامه این نشست تیم کارشناسی به ارائه مطالب تخصصی پرداخت:
موسویان روانپزشک ریاست اسبق بیمارستان روانپزشکی رازی با اشاره به تعریف stigma گفت: stigma به معنای نشانه و علامت حق مالکیت(در مورد بردگان و حیوانات) و محرومیت از حقوق اجتماعی(در مورد مجرمین) استفاده می شده است.
انواع مختلفی دارد که شامل: انگ ناشی از نقائص ظاهری، نگرشها و عقائد منفی راجع به گروهی از افراد جامعه، بیماریهای مختلف مانند جذام و طاعون در قدیم و ایدز و بیماری روانی در دوران جدید، مسائل خاص اجتماعی مانند فرد مطلقه، مشاغلی مانند مرده شوی یا باربر، استفاده از سمعک، عینک، صندلی چرخدار، داشتن لهجه ای خاص و… می شود.
وی در ادامه گفت: احساس کلی افراد در برخورد بابیماران روانپزشکی آمیزه ای از ترس، تمسخر و یا ترحم است. انگ گذاری بر بیماران روانپزشکی باعثعدم تمایل به مراجعه جهت درمان، مواجه شدن با تبعیض در برخورد و انکار بیماری و عدم پذیرش توصیه های درمانی می شود.
موسویان بیان داشت: تاثیرات اجتماعی انگ گذاری شامل برخورد تحقیر آمیز اطرافیان، برخرد تبعیض آمیز در ملاقات نسبت به بیماران جسمی، ایجاد مشکل در ازدواج، ایجاد مشکل در یافتن شغل واستخدام می‌گردد.
راهکارهای انگ زدایی از بیماران روانپزشکی شامل تلاش همگانی جهت بهبود شرایط آنها، استفاده از رسانه ها برای معرفی افراد مشهور مبتلا به این بیماریها، عدم بکار بردن کلمات دارای بار منفی و تمسخر آمیز در این مورد، تصحیح دیدگاه جامعه در خصوص بیماریهای روانپزشکی و درمان پذیر بودن آنها، نظارت و دقت در نحوه ارائه بیماریها در صدا و سیما و نشریات، فراهم سازی زمینه ورود این بیماران به جامعه است.
راه نجات بیماران روانی توجه و تاکید به فرهنگ عشق ورزی است
دومین کارشناس تخصصی مهرداد ناظری عضو هیات علمی دانشگاه آزاد، جامعه شناس، نظریه پرداز عشق خلاق و سردبیر روزنامه سایه و هفته نامه سرافرازان بود.
وی در ابتدا گفت: افول سرمایه اجتماعی، سلامتی روانی را تهدید می‌کند و بدون تردید سرمایه اجتماعی و ارتقا آن نقش پر رنگی در سلامت جسمی روانی و اجتماعی هر فرد ایفا می‌کند و در جوامعی که به بازتولید این سرمایه توجه‌ای نمی‌شود ما با بحران سلامتی مواجه خواهیم شد.
ناظری ضمن تشریع مبانی نظری سرمایه اجتماعی تاکید کرد: همان طور که «پوتنام» با تحقیق در ایتالیا و آمریکا به این نتیجه رسید که هر گونه تقلیل شبکه‌های اجتماعی و هنجار های اجتماعی می‌تواند به انسجام یک جامعه آسیب زند، در ایران نیز تضعیف شبکه‌های اجتماعی، هنجار های مشترک و اعتماد می‌تواند به یک جامعه آسیب‌های جدی وارد کند.
ناظری با اشاره به اندیشه‌های پوتنام، تلویزیون و دو شغله و سه شغله شدن والدین و زندگی اتوبانی(سپری کردن بیشتر وقت آدمدها در اتوبانها) و فاصله نسل‌ها از عوامل اصلی تقلیل سرمایه اجتماعی عنوان نمود.
ناظری در پاسخ به این سوال که مهمترین عامل اختلال روانی در جامعه ایران چیست، گفت: مهمترین عامل تشدید، فرد گرایی(به معنای منفی آن)، تنهایی، عدم امکان تعامل و گفتگوهای چند طرفه، بی توجهی به وضعیت روحی روانی آنها از مهمترین عوامل گسترش اختلالات روانی دانست.
وی اضافه کرد: در جامعه‌ای که ارتباطات در سطوع افقی و عمودی گسترش می‌یابد مردم شاد تر و آرام تر زندگی می‌کنند و بالعکس در جوامعی که فرهنگ تعامل وجود ندارد و شبکه‌های اجتماعی هیچ حمایتی از مردم نمی‌کنند ما شاهد گسترش انحرافاتی مانند جرم، جنایت، فروپاشی خانواده، اعتیاد و خود کوشی هستم.
ناظری در ادامه ضمن اشاره به جامعه ژاپن و تشریع شیوه‌های ارتقاء اجتماعی در این کشور خاطر نشان کرد: ژاپنی‌ها از بعد از جنگ جهانی دوم به این نتیجه رسیدن که می‌بایست با اتکا به منابع انسانی و منابع اجتماعی جامعه خود را متحول کنند. به عنوان نمونه بیمارستانی در ژاپن وجود دارد که مهمترین مزیت مراجعه بیماران به آن مهربانی تا مرز بی نهایت است. در این بیمارستان پرستاران و پزشکان و تمامی پرسنل علاوه بر انجام کار های تخصصی خود، ملزم است به بیماران لبخند بزنند. آنها را در آغوش بگیرند و با آنها یار و غمخوار در فرایند بیماریشان باشند. این نوع نگرش بیانگر آن است که در کشور های
پیشرفته به نقش پر رنگ ارتباطات و پیوند های اجتماعی غیر رسمی پی برده‌اند.
وی در ادامه ضمن تاکید بر فرهنگ عشق ورزی گفت: راه نجات بیماران روانی توجه و تاکید به فرهنگ عشق ورزی است. ما هم اکنون بیشتر از عشق در خیابان‌ها با نزاع‌های خیابانی و خشونت‌های افراد روبرو هستیم. در حالی که در جامعه‌ای که عشق مورد توجه است افراد با صمیمیت و مهربانی با یک دیگر برخورد می‌کنند و طبیعتاً در چنین جوامعی هزینه‌های مبادلات پایین آمده و آن جامعه راحت تر و آسانتر به توسعه می‌رسد.
ناظری به پدیده کارت اعتباری ایجاد کردن برای هر شهروند اشاره کرد و گفت: ما باید فرهنگ ایجاد کارت اعتباری برای خود را با ارائه خدمات و مهربانی به دیگران بدون هیچ چشم داشت، در جامعه ترویج کنیم و طبعتاٌ هر فردی که مهرورزی بی چشم داشتی بیشتری به شهروندان دیگر را در ستور کار خود قرار می‌دهد کارت اعتباری‌های بیشتری برای زندگی آرامتر و موفق تری در اختیار خواهد داشت.
و در پایان خاظر نشان کرد: در جامعه ایران همه از عقلانیت صحبت می‌کنند و هیچ کس به این نکته توجه ندارد که عقل و احساس در کنار هم باید رشد کنند و مورد توجه قرار گیرند، تا افراد بتوانند در کنش‌های اجتماعی موفق‌تر شود.
مشکلات و اختلالات روانی مشکل امروز دیگران و مشکل فردای همه ماست
فرهاد رمضانی نژاد رئیس سرای احسان دیگر کارشناس این نشست بود. با اشاره به تاریخچه سایکوز(اسکیزوفرنیا) گفت: مشکلات و اختلالات روانی مشکل امروز دیگران و مشکل فردای همه ماست.
وی در ادامه به تعریف بیماری روانی پرداخت و افزود: هر نوع ناسازگاری، نابهنجاری روانشناختی و رفتاری شدید که اختلال در کارکردها و عملکردهای اساسی فرد را سبب شود و مداخلات تخصصی را ایجاب نماید.
رمضانی با اشاره به تاریخچه بیماریهای روان در جهان و در قرون گذشته پرداخت و اضافه کرد: در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ بازتوانی جایگاه خود را به عنوان یکی از سه رکن سلامت(پیشگیری، درمان و بازتوانی) پیدا کرد. نسخه زندگی در مقابل نسخه درمانی، اهدای زندگی به افراد آزاد در مقابل آزاد کردن افراد و حمایت از افراد در مقابل برداشتن محدودیت.
وی در ادامه هدف بازتوانی روانی اجتماعی را به حداکثر رساندن توانائیهای فردی و به حداقل رساندن ناتوانائی های فرد در زمینه عملکرد اجتماعی بر اساس امکانات موجود دانست که از جمله این امکانات می توان به موارد انجام توسط متخصصین، همکاری بیمار خانواده و جامعه و حمایت برنامه ریزان سیاسی عنوان نمود.
رمضانی با اشاره به خدمات مرکز نگهداری و توانبخشی بیماران روانی سرای احسان گفت: این مرکز هم اکنون عهده دار ۴۸۲ بیمار روانی مزمن است. در حال حاضر از جمله خدماتی توانبخشی که به این افراد در سرای احسان ارائه میشود کارگاه های قالیبافی، منبت، معرق، سفال، نقاشی، داستان، نقاشی بر روی کاشی، خیاطی، باغبانی، جاجیم بافی، نانوایی و … است.
رمضانی با اشاره به خانه‌های حمایتی و اصول بنیادی تشکیل این خانه‌ها و نحوه تأسیس اولین خانه حمایتی سرای احسان پرداخت و بروندادهای این خانه را طی یکسال اخیر، بررسی نمود.
ارایه تصویر مثبت از بیماران روان از وظایف رسانه هاست
دیگر کارشناس این برنامه نادر منصور کارشناس ارشد روانشناسی خانواده درمانی مسئول واحد روانشناسی سرای احسان و پژوهشگر در حوزه بیماران روانی مزمن بود.
منصوری گفت: اختلالات شدید روانپزشکی تاثیرات اساسی و مهمی را بر زندگی فرد و خانواده و سیستم اجتماعی بزرگتر می‌گذارند، از دیرباز خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی با عملکردهای چندگانه خود جوابگوی بسیاری از نیازهای عاطفی و اجتماعی و القای ارزشها و الگوهای رفتاری مطلوب بوده است. با توجه به اهمیت و جایگاه خانواده در پیامد بیماری روانی، نمیتوان سیستم خانواده را در بیماریها نادیده گرفت، چرا که در آن صورت خانواده در جریان درمان علیه تیم درمانی مقابله و مقاومت خواهد کرد.
وی در ادامه گفت: فشار روانی حاصل از مراقبت بیماران روانی با کاهش کیفیت زندگی همراه است و همینطور تاثیر معناداری بر سلامت و کارکرد مراقبین وخانواده میگذارد و در مجموع پیامدهای هیجانی، اجتماعی و اقتصادی که توسط بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی تجربه میشود، تاثیر قابل ملاحظهای را بر خانواده های آنها میگذارد.
منصوری ادامه داد: اسکیزوفرنیا یکی از بیماران روانی با چالشهای متعددی در زمینه مدیریت و مراقبت همراه است. این بیماری با هزینه‌های هنگفتی برای بیمار، فشار برای مراقبین در نتیجه تغییر مراقبت از بیمارستان به خانواده و بر جامعه با هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم که شامل بستری‌های مکرر و نیاز به حمایتهای روانی - اجتماعی و اقتصادیست، همراه است.
منصوری نقش رسانه در بهداشت روانی خانواده دارای بیمار روانی در گام اول را آموزش همگانی در راستای تغییر نگرش جامعه نسبت به بیمار روانی دانست و گفت: با این تغییر نگرش هم بیمار و هم خانواده آن خود را عضوء جامعه بدانند. یکی دیگر از وظایف رسانه ارایه تصویر مثبت از بیماران روان نه یک فرد خشن و جانی و همینطور نمایش دستاوردهای بیماران است تا این افراد بتوانند احساس مفید بودن و ارزشمندی را که از حقوق انسانی آنها می باشد برخوردار شوند.
