خشایار سلگی، مدیر طرح انتقال آب چشمه بل به ترازی بالاتر از تراز تاج سد داریان گفت: این که برخی ادعا کرده اند که سد داریان بد مطالعه شده و بر مبنای این ادعای نادرست خود به رئیس جمهوری نامه نوشتند تا جلوی آبگیری این سد گرفته شود، نشان می دهد که یک تیم کارشناسی که کار سد سازی را انجام داده اند این نوع سخنان را بیان نکرده اند.
وی افزود: باید ارزیابی شود این فعالان زیست محیطی که خود را اینگونه نامیدند و در خصوص کیفیت مطالعات یا بد مطالعه شدن یا خوب مطالعه شدن سد داریان اظهار نظر می کنند، آیا تجربه و سابقه ای در زمینه مطالعات سدسازی دارند که بخواهند چنین اظهار نظری بکنند یا خیر؟
این کارشناس سدسازی با طرح این سوال که باید پرسید آیا این قبیل افراد، مطالعات گسترده سد داریان را مطالعه کرده اند که آنرا بد ارزیابی می کنند، تصریح کرد: یک کارشناس سدسازی نیز تا زمانی که گزارشات مستند مطالعات انجام شده سدی را کامل مطالعه نکرده باشد نمی تواند در خصوص کیفیت مطالعات انجام شده اظهار نظر کنند؛ حال خیلی جالب است که افرادی که هیچ تخصصی در زمینه سدسازی ندارند و مطالعات را نیز مطالعه نکرده اند به همین راحتی حکم به بد بودن مطالعات سد داریان می دهند.
سلگی ادامه داد: من مطالعات انجام شده سد داریان که بسیار گسترده و جامع است را مطالعه کرده ام و در جریان قسمت های مختلف آن بوده ام و اعتقاد دارم که در جامعیت و کامل بودن مطالعات شکی نیست و از نظر کیفیت نیز مطالعات بسیار خوبی صورت گرفته است.
وی افزود: در سیستم کاری وزارت نیرو و صنعت آب، مبادی کنترلی مختلفی وجود دارد که گزارش های مشاوران را کارشناسان خبره مورد بررسی قرار می دهند و اگر اشکالی یا ایرادی در گزارش ها وجود داشته باشد، گوشزد می کنند؛ مطالعات سد داریان نیز از تمامی این فیلترهای بازرسی و بازخوانی گذشته است و جامع بودن آن مورد تأیید قرار گرفته است.
مدیر طرح انتقال آب چشمه بل با بیان اینکه مسلما در پروژه های سدسازی، سرمایه گذاران به سراغ بهترین نقطه برای احداث سد می روند که از نظر مشکلات فنی کمترین مشکلات را داشته باشد و با هزینه و گرفتاری های فنی اندک، پروژه به مرحله بهره برداری برسد، خاطرنشان کرد: اما گاهی لازم است سدی برای تأمین آب و برق مردم در نقطه ای احداث شود که مشکلاتی از نظر فنی و مهندسی اجرای پروژه در آن نقطه وجود دارد و مهندسان باید برای آن راه حل های کاربردی در نظر بگیرند؛ در سد داریان نیز یکی از مشکلاتی که مطرح شد نیازسنجی صورت گرفته برای انتقال تراز خروجی چشمه بل به نقطه ای در ترازی بالاتر از تاج سد داریان بود که در نهایت انتقال عمودی 120 تا 130 متری دهانه خروجی این چشمه در مطالعات تأیید شد.
وی افزود: با خواست خدا و با توانمندی همکاران ایرانی و بدون کمک خارجی ها توانستیم این طرح را ارائه و اجرا کنیم و نتیجه مثبت بگیریم به طوری که توانستیم آب را با همان کیفیت قبلی به تراز بالاتر از دریاچه سد داریان برسانیم که پس از آبگیری قابلیت دسترسی داشته باشد.
این کارشناس سدسازی با اشاره به اینکه در سدسازی با یک بحث مهم به نام آب بندی مواجه ایم، گفت: وقتی یک سدی با هر ارتفاعی در سنگ های آهکی، تراوا و کارستی احداث می شود، یکی از معضلات، آب بند کردن این سدها است چرا که معمولا در این تیپ سنگها تراوش بالاست؛ ما مطالعه ای در این زمینه انجام دادیم و نهایتا طرحی ارائه کردیم تا این مسئله را به طور کامل تحت پوشش قرار دهد.
وی افزود: برای انتقال آب چشمه بل به تراز بالاتر، دهانه خروجی قدیم چشمه بل مسدود شد و از آنجایی که این دهانه مسدود شده در درون مخزن سد پس از آبگیری غرق خواهد شد، آنرا با اصول سدهای زیرزمینی اجرا کردیم که پروژه ای منحصر به فرد و دارای پارامترهای ویژه فنی بوده است که در این زمینه برخی از کشورهای دنیا کار کردند ولی به نوعی تجربیاتشان را به صورت جامع و خیلی گسترده در اختیار دیگر کشورها قرار ندادند و ما بدون دسترسی به منابع جامع در این زمینه، اقدام به طراحی و اجرای این سد زیرزمینی بر روی دهانه قدیمی خروجی آب چشمه بل کردیم و توانستیم با توانمندی مهندسان خلاق ایرانی، دهانه را با اجرای سدی زیرزمینی که قابلیت مسدودسازی کامل دهانه قدیم چشمه بل را داشته باشد، مسدود کنیم.
سلگی ادامه داد: با مسدودسازی دهانه و انتقال آب به تراز بالاتر، پیش از آبگیری سد میزان تراوش ها اندازه گیری شد و دیدیم که بیشترین میزان تراوش ها به 30 تا 40 لیتر بر ثانیه می رسد.
این کارشناس سدسازی با بیان اینکه دبی متوسط چشمه بل در طول سال 1.5 مترمکعب بر ثانیه است، گفت: حداقل دبی چشمه بل در طول سال 100 لیتر بر ثانیه و حداکثر 6 مترمکعب بر ثانیه است که با انتقال موفقیت آمیز آب به ترازی 130 متر بالاتر از تراز قبلی، هیچ وقت به حداقل نخواهیم رسید و همیشه از مقدار حداقل آب بیشتری خواهیم داشت و در واقع با توجه به نوع انتقال آب توانستیم تأسیساتی را فراهم کنیم که مقدار آب را تنظیم می کند و با کم کردن مقدار حداکثری و زیاد کردن مقدار حداقلی، آب تنظیم شده ای در طول سال تحویل مردم می دهد که در زمان پرآبی حدود 2.5 تا 3 مترمکعب بر ثانیه و در زمان کم آبی حدود یک متر مکعب بر ثانیه یا کمتر از یک مترمکعب بر ثانیه آب از خروجی جدید مظهر چشمه بل، تحویل می شود.
وی افزود: در خصوص میزان تراوش آب نیز باید تأکید کنم که این میزان تراوش که حدود 30 تا 40 لیتر بر ثانیه در زمان پیک اندازه گیری شده بود، پیش از آبگیری سد بود و با آب گیری سد، در اصطلاحات آببندی واژه ای به کار می رود به عنوان مانع هیدروژئولوژیکی، که وقتی آب مخزن بالا بیاید خودش به عنوان یک مانع هیدروژئولوژیکی عاملی می شود که اجازه تراوش نمی دهد و چون همیشه ترازش از تراز چشمه جدیدی که ما ایجاد کردیم پایین تر است، هیچ وقت آب دریاچه به سمت آب چشمه تراوش نمی کند.
مدیر طرح انتقال آب چشمه بل در پایان با تأکید بر اینکه آب مخزن سد به هیچ عنوان کیفیت آب چشمه را تحت تأثیر قرار نمی دهد، گفت: طول مسیر انتقال آب کاملا ایزوله است و علاوه بر مسائلی چون آب بندی های صورت گرفته و نقش مانع هیدروژئولوژیکی خود آب مخزن، مسیر انتقال آب چشمه بل در دون یک لوله بزرگ فلزی است و امکان نفوذ آب مخزن به درون این لوله وجود ندارد؛ حتی اگر لوله هم نمی گذاشتیم از آنجایی که فشار داخلی مجرا از فشار آب مخزن داریان بیشتر است، امکان ورود آب از منطقه کم فشار به پرفشار وجود ندارد.
