سران سعودی که این روزها گرفتار مشکلاتی مانند جنگ علیه یمن، سوریه و عراق شده و با کسر بودجه و کمشکش داخلی بر سر قدرت دست به گریبان هستند، اکنون شاهد اجرایی شدن توافق هسته ای و لغو تحریم ها علیه ایران بوده و اوضاع را برای خود از آنچه بود هم بدتر می بینند.

روند امور به میل سعودی ها پیش نمی رود

در حالی که سران سعودی خود را در باتلاق های مختلف منطقه ای گرفتار کرده اند، روند امور طبق خواست آنان پیش نمی رود زیرا میدان های جنگ در یمن، سوریه و عراق و نیز سایر نقاط باز است و هر روز خبرهای فاجعه بار به دست آنان می رسد.

در این میان اجرایی شدن توافق هسته ای ایران و لغو تحریم های اقتصادی علیه آن از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا و نیز تمام کشورهای جهان اوضاع را برای عربستان بدتر کرد.

به عبارت بهتر با لغو تحریم ها علیه تهران، میلیاردها دلار در حال سرازیر شدن به خزانه ایران است در حالی که خزانه عربستان با  کمبود منابع مالی روبه رو است.در این شرایط هنوز در عربستان برخی اجرایی شدن توافق هسته ای بین ایران و گروه 1+5 را باور نکرده اند.

هزینه های سیاسی و اقتصادی جنگ قدرت در خاندان حاکم سعودی

سخن گفتن در مورد اختلافات برادران و نوادگان خاندان سعودی به اخبار و گزارش هایی که از اینجا و آنجا درز می کند، محدود نمانده است بلکه تیرگی روابط بین آل سعود هر روز شدت بیشتری پید امی کند و زیان های سیاسی و مالی را بر آنان تحمیل می کند.

تصمیم گیری های بی هدف آل سعود

سیاست های سران سعودی به گونه ای بوده است که دیگر این اختلافات داخلی علنی شده است تا جایی که منابع آگاه که از نزدیک در جریان شرایط عربستان سعودی قرار دارند، در این باره گفتند که بی نظمی در تصمیم گیری ها بر مواضع عربستان چیره شده است و اخبار اختلافات بین خاندان حاکم صحت دارد.

به گفته این منابع، «محمد بن نایف» ولیعهد عربستان به «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد اطمینان ندارد و اصل و اساس رقابت های موجود بر سر قدرت و این است که چه کسی تصمیمات مهم کشور را اتخاذ کند؟

نزدیک شدن فرزندان ملک عبدالله به یکدیگر برای حفظ قدرت

در این میان احساس اینکه پسر پادشاه در صدد خلاص شدن از «نیروهای» موجود است، موجب شده است بن نایف و فرزندان ملک عبدالله به ویژه متعب به یکدیگر نزدیک شوند تا از این طریق بتوانند حفظ منافع و قدرت خود را تضمین کنند.

یکی از نتایج تصمیم گیری های بدون برنامه ریزی و نیز رقابت موجود در داخل خاندان حاکم سعودی تصمیم  اعدام شیخ نمر باقر النمر بود.

تکاپوی محمد بن نایف برای ایجاد کشمکش مذهبی با ایران

به عبارت دیگر منابع مزبور اعلام کردند که قهرمان این تصمیم محمد بن نایف بود و با این کار در صدد برآمد از یک سو با ایجاد کشمکش مذهبی با ایران و از سوی دیگر از طریق در تنگنا قرار دادن پادشاه و پسرش،  تندروهای سعودی را تحریک کند به ویژه اینکه ملک سلمان به برخی طرف های عربی و بین المللی تضمین داده بود که حکم اعدام شیخ نمر را اجرا نمی کند.

بن نایف تا اندکی قبل بر این باور بود که به دلیل روابطی که با آمریکا دارد، برای آنان مهره برتربه شمار می آید اما اخیر احساس کرد که آمریکایی ها در حال تعامل با محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع هستند و بر اساس اوضاع جاری در عربستان، او را مرد تصمیم گیر این کشور می دانند.

اعتراف سعودی ها به تعامل نادرست با ایران

اما دردناک تر از همه برای سعودی ها وجهه آنان در برابر ایران است تا جایی که اکنون تصمیم فراهم کردن امکان رویارویی با ایران بخش بزرگی از بحث و جدل ها و اعتراض ها بین سران سعودی رابه خود اختصاص داده است.

به عبارت بهتر اتهام زنی هایی در خصوص شکست و ناکامی در برابر خواسته های ایران مطرح است و این وضعیت تا حدی پیش رفته است که انتخاب درست زمان حمله به ایران از سوی سران سعودی، زیر سوال رفته است.

در نتیجه این شرایط اکنون یک گروهی در عربستان به هر تصمیمی که اتخاذ می شود به دیده تردید می نگرند.

ناکامی عربستان در مانع تراشی در مسیر اجرای توافق هسته ای

به گفته کسانی که در این گروه قرار دارند، زمان حمله به ایران اشتباه بود زیرا جمهوری اسلامی ایران از چند ماه پیش در انتظار لحظه تاریخی اعلام لغو تحریم ها بود در حالی که عربستان در مانع تراشی در مسیر این دستاورد ناکام ماند.

عربستان در اوج قدرت گرفتن ایران ، بودجه سال جدید را با کسر 327 ملیارد ریالی (حدود 87 میلیارد دلار) اعلام کرد در حالی که به زبان آمار باید گفت که در ایران توافق هسته ای موجب افزایش تولید نفت و در نتیجه افزایش یک میلیون بشکه ای صادرات آن می شود و به این ترتیب بازی کاهش قیمت ها برای عربستان نتیجه معکوس خواهد داشت.

آزاد شدن اموال بلوکه شده ایران

بر اساس آمار اولیه، ایران 400 میلیون دلار دارایی های خود را که از زمان شاه در آمریکا بلوکه شده بود، پس خواهد گرفت و 1.7 میلیارد دلار سود این مبلغ را نیز دریافت می کند به اضافه اینکه 150 میلیارد دلار از دارایی های تهران نیز در بانک های غربی بلوکه شده ا ست. البته دو برابر این مبلغ نیز از سرمایه گذاری های قابل پیش بینی در ایران، از آن این کشور خواهد شد.

به اضافه اینکه متحدان ایران در صحنه سوریه، عراق و یمن نیز پیروزی هایی را به ثبت رسانده اند .

در این میان آنچه مراجع تصمیم گیر را در عربستان نگران کرده است اینکه ایران که چهارمین ذخایر نفت و دومین ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد دیگر اکنون برای تحرک در بازاهای جهانی آزادی عمل خواهد داشت.

اکنون در بین اعضای خاندان حاکم سعودی گروهی وجود دارند که اعلام کرده اند: « تصمیمات ما مبتنی بر واکنش های عاطفی عصبی است نه بر اساس بررسی و دیدگاه های راهبردی».

جبهه بندی امیران سعودی در داخل خاندان حاکم

در این شرایط مهم نیست که نظر این گروه از خاندان سعودی برگرفته از کشمکش قدرت باشد یا خیر بلکه نکته مهم این است که چنین صحبتی از سوی یک گروه سعودی به گوش می رسد و زمینه به وجود آوردن حالت مخالفت در داخل خاندان حاکم فراهم می کند آن هم در شرایطی که گروه هایی متشکل از امیران در داخل این خاندان شکل گرفته اند.

نکته قابل ملاحظه اینکه اکنون فرزندان پادشاهان گذشته به ویژه ملک عبدالله  احساس می کنند به حاشیه رفته اند در نتیجه جبهه ای که آنان  برای تضمین منافع خود تشکیل داده اند، در حال توسعه یافتن است.

احساس به حاشیه رفتن از سوی این گروه زمانی قوت می گیرد که گزارش های غربی و نیز داخلی سعودی حاکی از این است که پادشاه در صدد است به نفع پسرش محمد بن سلمان از قدرت کنار برود.

جالب اینکه ملک سلمان با این کار روند انتقال قدرت از برادران عبدالعزیز موسس عربستان را به انتقال قدرت به فرزندان تغییر می دهد و این کار از پسرش محمد آغاز شده است.