پایگاه فارین پالیسی در گزارشی در مورد ورود گروهی از نظامیان آمریکایی به آب‌های ایران در خلیج فارس، نوشته است که گزارش اولیه تحقیق در مورد این حادثه آماده شده است.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، این 10 نفر که قصد داشته‌اند در مسیری طولانی‌تر از حد معمول و برای شرکت در یک تمرین نظامی از کویت به بحرین بروند، به دلیل مشکل فنی برای یکی از قایق‌هایشان، دیر راه افتاده و با مسیر هم آشنایی نداشته‌اند.
در جریان این سفر در روز 22 دی (12 ژانویه) انجام شد، این نیروها که سوار بر دو قایق بودند، به دلیل آنچه در این گزارش خطای یا نقص سیستم ناوبری، نقص فنی و ناآشنایی نیروها با مسیر عنوان شده، وارد آب‌های ایران شده و در نزدیکی جزیره فارسی توسط نیروهای سپاه پاسداران بازداشت شدند.
این حادثه همچنان تحت تحقیقات نظام قرار دارد، اما به نوشته فارین پالیسی، گزارش نتایج تحقیقات مقدماتی در مورد این حادثه، که تنها چند روز پیش از اجرایی شدن برجام رخ داد و پتانسیل تبدیل شدن به یک بحران را داشت، این هفته به «کوین دونگان» فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا که بر فعالیت‌های تفنگداران آمریکایی در خاورمیانه نظارت می‌کند، تحویل داده شده است.
دونگان 30 روز برای بررسی این گزارش و تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا به تحقیقات بیشتر نیاز هست یا نه و همچنین ارائه توصیه به مقامات مافوق خود برای محاکمه یا توبیخ نیروها، زمان دارد. مقامات مافوق این توصیه‌ها را بررسی خواهند کرد و نهایتا فرمانده نیروی دریایی آمریکا یا معاون او، در این رابطه تصمیم‌گیری می‌کنند.
فارین پالیسی به نقل از چندین مقام نظامی، دولتی و افراد مطلع از روند تحقیقات نوشته است که این نیروها قرار بوده در تمرینی در بحرین مشارکت کنند و برای این کار کمتر از 24 ساعت زمان داشته‌اند. بنا بر این گزارش، تنها یکی از قایق‌های آن‌ها برای انجام سفر آماده بوده و آن‌ها مجبور شده‌اند یک قایق دارای نقص فنی را تعمیر کنند و آن را برای این سفر 240 مایل دریایی (بیش از 400 کیلومتر) به کار گیرند.
یک مقام آمریکایی می‌گوید بروز مشکل در سامانه ارتباطی این نیروها، آن‌ها سه ساعت دیرتر از برنامه راه افتاده‌اند و همین امر آن‌ها را تحت فشار قرار داده است. این نیروها که برای سوخت‌گیری در شب آموزش ندیده بودند و در عین حال به دلیل مسافت طولانی نیاز به سوخت‌گیری داشته‌اند، درخواست می‌کنند که یک تانکر سوخت پیش از غروب آفتاب در طول مسیر به آن‌ها سوخت برساند. به ادعای فارین پالیسی، این افراد ارتباط مستقیمی با تانکر نداشته‌اند و از طریق یک مرکز ارتباطی در مکانی افشانشده در منطقه، پیام‌های خود را به آن می‌رسانده‌اند. در جریان تلاش برای رسیدن به این تانکر بوده که به این قایق‌ها «به اشتباه» وارد آب‌های سرزمینی ایران در غرب جزیره فارسی شده‌اند.
این نیروها برای مسیریابی از سامانه جی‌پی‌اس استفاده می‌کرده‌اند، اما به ادعای فارین پالیسی مساحت بسیار کم جزیره فارسی موجب شده تا این منطقه روی نقشه جی‌پی‌اس مشخص نباشد. بنا بر این گزارش، نیروهای آمریکایی زمانی که وارد آب‌های ایران شده‌اند، نمی‌دانسته‌اند که در نزدیکی این جزیره قرار دارند.
یکی از نکات مبهم در این گزارش، این است که مرکزی که با نیروهای آمریکایی در ارتباط بوده و هر 30 دقیقه یک بار اطلاعات مربوط به موقعیت و جهت حرکت آن‌ها را دریافت می‌کرده، به آن‌ها اعلام نکرده است که در حال حرکت در مسیری نادرست هستند.
بعد از ورود به آب‌های ایران، موتور یکی از قایق‌ها دچار نقص فنی شده و این نیروها مجبور به توقف می‌شوند. در همین بوده است که گشتی‌های سپاه پاسداران این قایق‌ها را محاصره و نیروهای آمریکایی را بازداشت می‌کنند.
به نوشته فارین پالیسی، پیش از بازداشت و زمانی که قایق‌های ایرانی به سمت آمریکایی‌ها نشانه رفته بودند، نقص فنی قایق آمریکایی برطرف شده و آن‌ها می‌توانسته‌اند با تیراندازی به سمت نیروهای ایرانی، بگریزند، اما این اقدام می‌توانسته به بروز درگیری گسترده‌تر منجر شود و همین امر موجب شده تا آن‌ها از چنین اقدامی خودداری کنند.
بعد از آنکه این نیروها زانو زده و با دستانی پشت سر، بازداشت می‌شوند، به جزیره فارسی منتقل شده و یک به یک مورد بازجویی قرار می‌گیرند. این نیروها می‌گویند هرچند که چشمان آن‌ها بسته و از آن‌ها فیلم گرفته شده، اما مورد برخورد فیزیکی یا دیگر انواع بدرفتاری قرار نگرفته‌اند.
همزمان مرکز عملیات آمریکا در منطقه بعد از آنکه از ورود این نیروها به آب‌های ایران مطلع می‌شود، از ناوشکن «یو اسt> اس آنزیو»، یک قایق گارد ساحلی و یک کشتی انگلیسی می‌خواهد که به این نیروها کمک کنند. هنوز زمان اعزام نیروهای کمکی و اینکه آیا آن‌ها می‌دانسته‌اند که دو قایق در محاصره نیروهای ایرانی هستند یا نه، مشخص نیست. نهایتا این کشتی‌ها زمانی به منطقه می‌رسند که نیروهای آمریکایی به محاصره قایق‌های سپاه درآمده بودند.
به نوشته فارین پالیسی، نهایتا بعد از گفت‌وگوهای تلفنی جان کری وزیر خارجه آمریکا و همتای ایرانی‌اش، محمد جواد ظریف، تصمیم به آزادسازی این نیروها گرفته می‌شود. پیش از آزادی این افراد، از فرمانده این نیروها خواسته شده است که در برابر دوربین در این مورد نظر خود را بیان کند. در جریان همین پرسش و پاسخ بود که «دیوید نارتکر» فرمانده این گروه از نیروهای آمریکایی، بابت اشتباه خود از ایران عذرخواهی کرد.
بر اساس نتایج بررسی‌ها، هنوز مشخص نیست که آیا این عذرخواهی قوانین نظامی واشنگتن را نقض کرده یا نه. با این وجود، اقدام نارتکین به انتقاد جمهوری‌خواهان از دولت باراک اوباما منجر شده است. اما پنتاگون می‌گوید بیش از آنکه به اقدامات این نیروها بپردازد، به دنبال مشخص کردن دلیل بروز این حادثه است.
فارین پالیسی نوشته است که این حادثه سوالات زیادی را به وجود آورده است، از جمله اینکه آیا نیروی دریایی به خوبی قایق‌ها را تعمیر و نگهداری می‌کند؟ اینکه آیا این نیروها به درستی آموزش دیده بودند؟ آیا به طور کامل در مورد سفر توجیه شده بودند؟ اینکه چه کسی در طول مسیر بر عملکرد آن‌ها نظارت می‌کرد؟
همزمان با این تحقیقات، کنگره خواستار تحقیقات بیشتر در این رابطه شده و حتی جان مک کین رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا هشدار داده است که اگر دولت اوباما اطلاعات کافی به کنگره ندهد، نیروهای آمریکایی دخیل در این حادثه را به کنگره احضار می‌کند. در مقابل، کاخ سفید می‌گوید در جریان بودن بررسی‌ها، محدودیت‌هایی را برای ارائه اطلاعات بیشتر، ایجاد کرده است.
یک کارمند سنا که خواسته نامش فاش نشود، می‌گوید: «خودداری دولت از ارائه جزئیات مهم در مورد آنچه که رخ داده، به خصوص بازداشت آمریکایی‌ها، کنگره را ناراحت کرده است.»
