ارتش و نیروهای «حشد الشعبی» عراق روز گذشته موفق شدند شهر «فلوجه» واقع در استان الأنبار را به طور کامل از تصرف تروریست‌های تکفیری داعش خارج کرده و پرچم این کشور را بر فراز ساختمان‌های دولتی واقع در مرکز شهر به اهتزاز درآورند. پس از آزادسازی این شهر، دولت بغداد خود را برای آغاز عملیات آزادسازی شهر «موصل» در استان نینوا آماده می‌کند. اهمیت عملیات آزادسازی شهر «موصل» به حدی است که پیشتر زمزمه‌هایی در خصوص احتمال آغاز این عملیات پیش از کلید خوردن عملیات بزرگ آزادسازی شهر «فلوجه» وجود داشت.
شهر «موصل» در مرکز استان نینوا قرار دارد و دومین شهرِ بزرگ عراق از لحاظ تعداد جمعیت ساکن آن محسوب می شود. جمعیت این شهر به حدود ۲ میلیون نفر می‌رسد. شهر موصل در حدود ۴۰۰ کیلومتری «بغداد» پایتخت عراق واقع شده است. این شهر به تجارت با کشورهایی نظیر ترکیه و سوریه نیز مشهور است. کُردها و ترکمان‌ها غالبیت ساکنان شهر «موصل» را تشکیل می‌دهند که غالبا از اعضای قبیله‌های «الجبور»، «الدیلم»، «الطیء» و «البقاره» هستند. این شهر در تاریخ ۱۰ ژوئن سال ۲۰۱۴ به تصرف گروه تروریستی ـ تکفیری داعش درآمد.
اما سؤالی که در این میان به اذهان متبادر می‌شود، این است که چگونه شهر «موصل» طی حدود ۲ سال گذشته در چنگ تروریست‌های تکفیری داعش بوده و ارتش عراق هیچگاه عملیاتی را به منظور آزادسازی آن انجام نداده است؟ واقعیت این است که تکفیریهای داعش پس از تسلط بر شهر «موصل» سلسله جنایت‌های هولناک و بی‌سابقه‌ای را با هدف ایجاد رعب و وحشت در نزد اهالی این شهر، علیه آنها مرتکب شدند. از همین روی، ارتش عراق تاکنون از حمایت اهالی شهر موصل به عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی و اساسی برای آغاز عملیات آزادسازی این شهر، به دلیل هراس آنها از وحشی‌گری‌های تکفیریها برخوردار نبوده است.
بر همین اساس، دولت بغداد طی ۲ سال گذشته ترجیح داد تا پس از به سرانجام رساندن عملیات‌های آزادسازی دیگر مناطق مهم این کشور، دست روی موصل بگذارد و با طیب خاطر عملیاتی را به منظور آزادسازی آن کلید بزند. از سوی دیگر، ممانعت از به خطر افتادن جان غیرنظامیان ساکن شهر «موصل» از دیگر عواملی است که می‌توان از آن به عنوان یکی از علل تأخیر در آغاز عملیات آزادسازی آن توسط ارتش عراق یاد کرد.
همانگونه که گفته شد شهر موصل در مرکز استان نینوا عراق واقع شده است و از نظر جغرافیایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نزدیکی استان نینوا به مرزهای غربی عراق با سوریه موجب شده تا تروریست‌های تکفیری داعش همواره از این طریق در سوریه و عراق در حال رفت و آمد باشند.
بدین ترتیب ارتش عراق با تسط بر شهر موصل از یک سو می‌تواند پایگاه اصلی تکفیریها را از دست آنها خارج سازد و از سوی دیگر، تمامی راه‌های تردد آنها میان سوریه و عراق را مسدود کند. علاوه بر این، تروریست‌های تکفیری دیگر قادر نخواهند بود عملیات‌های تروریستی خود در استان نینوا را از مرکز این استان یعنی شهر «موصل»، برنامه‌ریزی، مدیریت و اجرا کنند.
بدون شک تجربه ارزشمندی که دولت بغداد طی ماه‌های اخیر در مبارزه با داعش به دست آورده است، می‌تواند عملیات آزادسازی شهر موصل را بیش از پیش تسهیل کند. تجربه‌های فراوانی که از دو نبرد موفقیت‌آمیز در «الرمادی» و «فلوجه» نصیب دولت بغداد شده است، پشتوانه بسیار مهمی برای کلید خوردن عملیات آزادسازی شهر موصل محسوب می شود؛ درست همانگونه که تجربه عملیات الرمادی در عملیات آزادسازی فلوجه به کمک ارتش و نیروهای حشد الشعبی آمد و آنها توانستند تنها در طول مدت زمانی حدود ۳ هفته این شهر را آزاد کنند.
علاوه بر این، ارتش و نیروهای حشد الشعبی در عملیات آزادسازی شهر «موصل» از حمایت اهالی این شهر نیز برخوردار خواهند بود، چراکه با توجه به پیروزی‌ها و دستاوردهای خیره‌کننده ماه‌های اخیر علیه تکفیریها، خط بطلان بزرگی بر باور ساکنان «موصل» مبنی بر «شکست ناپذیر بودن» داعش کشیده شده و موجب تقویت روحیه آنها شده است. بر همین اساس، دولت بغداد در عملیات آینده خود علیه تکفیریها از دو امتیاز ویژه «تجربه‌های ارزشمند» و «حمایت‌های مردم موصل» برخوردار خواهد بود.
اما از سوی دیگر، موانعی نیز در مسیر آزادسازی شهر «موصل» دیده می‌شود که به سادگی نمی‌توان از کنار آنها گذشت. یکی از مهم‌ترین موانع بر سَر راه آزادسازی «موصل»، ایالات متحده آمریکا است که به نظر می‌رسد خواب شومی برای «موصل» دیده باشد. آمریکایی‌ها تا پیش از این، سعی در طولانی جلوه دادن زمان هرگونه عملیات احتمالی برای آزادسازی «موصل» داشتند تا بدین ترتیب آغاز این عملیات حتی الإمکان با تأخیر مواجه شود.
در همین ارتباط، «وینسنت استوارت» عضو ارشد دستگاه اطلاعات ایالات متحد آمریکا که در کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا در خصوص تحولات عراق سخن می گفت، در اظهاراتی اعلام کرد: «بسیار بعید می رسد که در سال ۲۰۱۶ عملیات نظامی به رهبری عراق برای پاکسازی کامل شهر موصل در نینوا به نتیجه برسد». وی در ادامه اظهارات خود تصریح کرد: «عملیات آزادسازی موصل بسیار پیچیده خواهد بود؛ به اینکه ما می توانیم در آینده نزدیک شاهد آزادسازی این شهر باشیم، خوشبین نیستیم. به عقیده من در سال ۲۰۱۶ قطعا آزادسازی موصل اتفاق نخواهد افتاد».
این ژنرال آمریکایی همچنین اظهار داشت: «ممکن است عملیات نظامی برای پاکسازی مناطق واقع در اطراف موصل مؤثر باشد، اما سیطره کامل بر شهر موصل طی سال ۲۰۱۶ ممکن نیست». این اظهارات مقام عالیرتبه نظامی آمریکا به خوبی حاکی از سیاست این کشور مبنی بر تلاش برای به تأخیر انداختن آزادسازی موصل، است. با این حال هم کنون که زمزمه‌های آغاز عملیات آزادسازی «موصل» به گوش می‌رسد و حتی مقدمات انجام آن نیز به چشم می‌خورد، ایالات متحده آمریکا نقشه شومی را برای این شهر در سَر می‌پروراند.
«جو بایدن» معاون کنونی رئیس جمهوری آمریکا کسی است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۶ از طرح شوم تجزیه عراق و تقسیم آن به سه بخش «شیعی، کُردی و سُنّی» سخن به میان آورده بود. در همین ارتباط، روزنامه السفیر لبنان در گزارشی اینگونه می‌نویسد: «اگر سال ۲۰۱۴ سال اشغالگری داعش در عراق و سال ۲۰۱۵ سال دخالت منطقه ای ترکیه در این کشور باشد، سال ۲۰۱۶ طرح جو بایدن درباره عراق دوباره مطرح خواهد شد».
با توجه به آنجه که گفته شد، ایالات متحده آمریکا که با نگرانی مُفرَط به عملیات آزادسازی شهر «موصل» می نگرد و ارتش عراق را در یک قدمی تسلط بر آن می‌بیند، به نظر می‌رسد که با مداخله نظامی در شهر «موصل» تحت عنوان دروغین حمایت از ارتش عراق، قصد دارد کنترل این شهر را به کُردها سپرده و مقدمات تجزیه عراق را فراهم آورد. ایالات متحده آمریکا طی ماه‌های اخیر هیچگاه به مطالبات اقلیم کردستان عراق مبنی بر لزوم برگزاری همه‌پرسی به منظور استقلال کُردها واکنش نشان نداده و همین مسأله خود، از پافشاری واشنگتن بر لزوم اجرایی شدن طرح «جو بایدن» مبنی بر تجزیه عراق حکایت دارد.
سلسله عملیات‌های «هلی‌برن» نظامیان آمریکایی در شهر «موصل» که گاه و بی‌گاه و بدون هماهنگی با دولت مرکزی بغداد صورت می گیرد نیز در همین راستا قرار دارد. نظامیان آمریکایی تاکنون هیچیک از اطلاعاتی را که در نتیجه عملیات‌های «هلی برن» در «موصل» به دست آورده‌اند، در اختیار ارتش عراق قرار نداده‌اند؛ بر عکس احتمال اینکه این اطلاعات به دست مقامات اقلیم کردستان عراق رسیده باشد، بسیار زیاد است.
علاوه بر تلاش آمریکایی‌ها برای ممانعت از تسلط ارتش عراق بر شهر «موصل» و در مقابل، سپردن کنترل این شهر به دست مقامات اقلیم کردستان، آنها همچنان به رویکرد سابق خود در قبال نیروهای «حشد الشعبی» در عراق ادامه می‌دهند و خواستار کنار گذاشته شدن این نیروها از عملیات آزادسازی «موصل» هستند تا بدین ترتیب روند پیشروی‌های ارتش در این شهر با کُندی مواجه شود. با این حال، به نظر می رسد که آنها پاسخ قاطعانه «حیدر العبادی» فرمانده کل نیروهای مسلح عراق در این خصوص را دریافت کرده باشند. العبادی در واکنش به کارشکنی‌های آمریکایی‌ها تصریح کرده است: «بدون شک نیروهای حشد الشعبیدر عملیات آزادسازی شهر موصل حضور خواهند داشت».
