همیشه در یک دور از مجلس طرح‌ها و لوایحی ارائه می‌شود که در پایان زمان 4 ساله بدون نتیجه باقی می‌مانند. طرح‌ها و لوایحی که دیگر در دور دهم مجلس شورای اسلامی اعتبار قانونی ندارد و باید دوباره از سوی دولتمردان و وکلای ملت به هیئت رئیسه تقدیم شود.
*لوایح و طرح‌های غیرقابل انتقال
براساس آیین‌نامه داخلی مجلس تمامی لوایح و طرح‌ها در یک دور از مجلس قابل انتقال به دور بعدی نخواهند بود و تنها سوابق گزارشات، تحقیقات و بحث و بررسی‌ها در آن مورد می‌تواند در دور جدید خانه ملت مورد استفاده قرار بگیرد.
در ابتداى هر دوره قانونگذارى، هیأت رئیسه مجلس لیستی از طرح‌ها و لوایحى را که معوق مانده به وسیله معاونت قوانین تهیه کرده و در اختیار نمایندگان مى‌گذارد، همچنین لیستی از لوایح را نیز براى دولت ارسال مى‌‌دارد.
هر یک از طرح‌ها و لوایح معوقه که لزوم رسیدگى به آن به وسیله بیست و پنج نفر از نمایندگان یا از طرف دولت تقاضا شود، طبق آیین‌نامه به کمیسیون‌هاى مربوطه ارجاع مىشود و کمیسیون‌ها رسیدگى را به ترتیب مندرج در آیین‌نامه انجام مى‌‌دهند. هرگاه شور اول آن طرح‌ها یا لوایح قبلاً خاتمه یافته باشد رسیدگى به طرح یا لایحه با پیشنهاد کمیسیون و تصویب مجلس یک شورى انجام خواهد شد. در صورت تغییر دولت، چنانچه دولت جدید رسماً استرداد لوایحى را اعلام کرده باشد، آن لوایح از جریان خارج خواهد شد.
*ضوابطی برای ارائه لوایح
اولین لایحه‌ای که نمایندگان و رئیس مجلس در دور دهم خانه ملت بر ارائه مجدد آن تاکید کردند، لایحه برنامه ششم توسعه و سپس لایحه ادغام وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی بود که در زمان حضور ربیعی وزیر مربوطه در صحن، لاریجانی بر رسیدگی و ارائه آن تاکید کرد.
براساس قانون، لوایح ارائه شده از سوی دولت باید دارای ضوابط خاص، موضوع و عنوان مشخص باشد، دلایل لزوم تهیه و پیشنهاد آن در مقدمه لایحه به وضوح درج شود، داراى موادى متناسب با اصل موضوع و عنوان لایحه باشد.
همچنین طبق اصل هفتاد و چهارم (74) قانون اساسى کلیه لوایح قانونى تقدیمى به مجلس باید به امضای رئیس‌جمهور و وزیر یا وزرای مسئول رسیده باشد اما در صورت نداشتن وزیر مسؤول، امضای رئیس‌جمهور کافى است.
بعد از آن لوایح قانونى باید در جلسه علنى مجلس توسط وزیر مربوطه و یا نماینده دولت تقدیم شود و در زمان طرح آن نیز باید وزیر مربوطه یا یکى از وزرا به تناسب موضوع حاضر باشند البته معاونان رئیس‌جمهور و وزرا، رئیس یا نائب رئیس شوراى عالى استان‌ها که به صورت رسمی به مجلس معرفى شده باشند نیز مىتوانند حسب مورد در جلسات مجلس و کمیسیون‌ها براى توضیح و دفاع لازم حضور یابند.
*ضوابطی برای طرح‌ها
البته نمایندگان نیز زمان را از دست نداده و طی این مدت که کمتر از یک ماه از آغاز دور دهم مجلس می‌گذرد، حداقل دوازده طرح توسط هیئت رئیسه اعلام وصول شده است.
ارائه طرح توسط نمایندگان مجلس نیز دارای دستورالعمل و ضابطه است، طرح‌هاى قانونى با امضاء و ذکر نام حداقل پانزده نفر از نمایندگان در مجلس به رئیس جلسه تقدیم مىشود و پس از اعلام وصول و قرائت عنوان آن توسط رئیس یا یکى از دبیران، در همان جلسه به کمیسیون‌هاى مربوط ارجاع مىشود.
این طرح‌ها پس از ارجاع به کمیسیون‌هاى ذى ربط چاپ و توزیع شده و سپس نسخهاى از آن توسط رئیس براى وزیر یا وزیران مربوط ارسال مىشود. طرح‌ها نیز همانند لوایح، باید داراى موضوع و عنوان مشخص باشند و دلایل لزوم تهیه و پیشنهاد آن در مقدمه به وضوح درج شود، همچنین داراى موادى متناسب با اصل موضوع و عنوان طرح نیز باشد.
بررسی طرح‌ها و لوایح در ادوار مجلس همیشه با صرف هزینه و وقت بسیاری همراه بوده است که به سرانجام نرسیدن آن‌ها به دلایل متنوعی وابسته است. یکی از دلایلی که یک طرح و یا لایحه به هدف نهایی خود نمی‌رسد، ماندن در صف طولانی دستور کار مجلس است.
البته گاهی برخی نمایندگان در صحن علنی به قرائت و رسیدگی بدون نوبت و براساس رابطه‌ها اعتراض کرده‌اند.
*ترافیک سدی در مقابل لوایح و طرح‌ها
"عبدالرضا مصری" نماینده کرمانشاه یکی از نمایندگانی است که در مجلس نهم بر روی لایحه ادغام وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی ساعت‌ها در جلسات کمیسیون‌ها کار کرده است.
وی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در واکنش به سرانجام نرسیدن این لایحه در مجلس نهم گفت: ما در کمیسیون اجتماعی وقت بسیار زیادی را برای بررسی این لایحه ادغام وزارتخانه گذاشتیم شاید بیشتر از نه روز اعضای کمیسیون از صبح تا شب به طور پیوسته جلسه گذاشتند.
مصری با اشاره به دلیل این بررسی طولانی اظهار داشت: موضوع ادغام سه وزارتخانه در جریان بود و تعریف ساختار جدید و حدود آن کار بسیار سختی بود که البته انجام شد.
این نماینده کرمانشاه در ادامه افزود: گزارش آماده شده این لایحه را تقدیم رئیس کمیسیون کردیم که قاعدتا باید این گزارش در دستور کار مجلس قرار می‌گرفت اما با وجود تراکم در صحن نوبتش نشد.
مصری با اشاره به اینکه از نظر قانونی تمام لوایح و طرح‌هایی که در مجلس قدیم بررسی و تکمیل شد به مجلس جدید قابل انتقال نیست، گفت: البته سوابق مطالعاتی در این زمینه موجود دارد.
وی با بیان اینکه اکنون باید دولت هر لایحه‌ای را که در مجلس کارش تمام نشده دوباره برای ادامه آن به مجلس ارائه کند، خاطرنشان کرد: هرچه دولت دیرتر لایحه را به صحن تقدیم کند، کار دیرتر پیش می‌رود.
* نگاهی به گذشته، قدمی برای اصلاح
با نگاه به بسیاری از طرح‌ها و لوایحی که در ادوار مجلس بی نتیجه مانده‌اند شاید بتوان گفت که باید یک بازنگری در روند تهیه و بررسی آن‌ها در صحن انجام داد. برخی طرح‌ها و لوایح بن مایه بسیار خامی دارند که این امر موجب صرف هزینه و زمان بیشتری برای بررسی آن‌ها می‌شود تا حدی که در پایان یک دوره مجلس به نتیجه روشنی نمی‌رسند.
شاید نمایندگان در دور دهم مجلس شورای اسلامی باید با استفاده از تجربیات، اطلاعات و گزارش‌های ادوار گذشته در رابطه با یک طرح و یا لایحه این روند را اصلاح کرده تا در پایان 4 ساله خانه ملت صفی از طرح و یا لوایح بی نتیجه پشت در اتاق هیئت رئیسه باقی نماند.
