به گزارش ايسنا،علياكبر صالحي ـ وزير امور خارجهي ايران ـ در اين گفتوگو درباره ديدارش با كاترين اشتون ـ رييس سياست خارجي اتحاديه اروپا ـ اظهار كرد: اين دومين ديدار ما بود. البته در هشت ماه گذشته از زماني كه من مسووليت وزارت امور خارجه را بر عهده گرفتم چند تماس تلفني با يكديگر داشتهايم.
در دیدار با اشتون تمایل هر دو طرف، گفتوگوهای بیشتر در قالب " ۱ + ۵ " بود
وی افزود: بخش عمده مکالمهی ما متمرکز بر مسالهی هستهیی و تمایل متقابل هر دو طرف برای گفتوگوهای بیشتر " ۱ + ۵ " بود.
صالحی ادامه داد: اشتون گفت که به نامهی(سعید) جلیلی(دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران) به زودی پاسخ خواهد داد؛ زیرا اشتون پیشتر نامهای را برای جلیلی فرستاد که جلیلی به آن پاسخ داد.
درباره حقوقمان در ان. پی. تی حساسیم و به تعهداتمان هم عمل میکنیم
وزیر امور خارجه ادامه داد: از نظر ما هیچ مشکلی وجود ندارد. ما به فعالیتهای هستهییمان و اجرای تعهداتمان در چارچوب ان. پی. تی(پیمان منع اشاعه تسلیحات هستهیی) ادامه خواهیم داد.
او افزود: ما بارها گفتهایم که درباره حقوقمان در چارچوب ان. پی. تی حساس هستیم و به تعهداتمان عمل میکنیم.
صالحی اظهار کرد: من بار دیگر تاکید کردم که ایران به هیچ وجه تمایلی به وارد آمدن خدشه به ان. پی. تی که موجب اشاعهی تسلیحات هستهیی میشود، ندارد و در عین حال تاکید میکند که بین تعهدات مربوط به منع اشاعه و خلع سلاح در ان. پی. تی توازن وجود ندارد و دولتهای دارنده تسلیحات هستهیی بیشتر نگران اولی هستند تا دومی.
باید به دنبال راهحلهای خلاقانه به جای تعیین شرط باشیم
وزیر امور خارجهی ایران افزود: من گفتم که فعالیتهای ما صلحآمیز است و نگرانیهای شما مربوط به نیات ماست و با این وجود هیچ مادهای در کنوانسیونهای بینالمللی درباره نیات وجود ندارد. در عین حال اگر به این نتیجه برسیم که کماعتمادی دوجانبه وجود دارد، آمادهایم هرگونه تلاش را برای احیای اعتماد متقابل انجام دهیم و اگر نگرانی خاصی باشد باید در گفتوگوها به آن پرداخته شود تا در هر دو طرف حل شود؛ زیرا ما نگرانیهای خود را درباره طرف دیگر داریم. باید به دنبال راه حلهای خلاقانه به جای تعیین شرایطی باشیم که راه جایی نمیبرد.
صالحی تاکید کرد: باید به دنبال پیشنهاداتی ابتکاری باشیم.
وزیر امور خارجهی ایران ادامه داد: روسیه یک پیشنهاد " گام به گام " را مطرح کرده است و ما از آن استقبال کردهایم، روح این ابتکار را پذیرفته و آن را تحسین کردهایم. با این حال جزییات خاص نیازمند مذاکراتی خاص یا کارشناسانه است.
وی همچنین اظهار کرد: اشتون گفت که از پیشنهاد روسیه آگاه است و توصیهی وی این بود که ایران و روسیه دربارهی این موضوع با یکدیگر همکاری کنند. از طرف دیگر روسها گفتهاند که با برخی کشورهای " ۱ + ۵ " هماهنگی کردهاند اما برای مذاکرات بیشتر به زمان نیاز دارند.
گامهای مثبتی بر مبنای تفاهم بهبود یافته برداشته شده است
وزیر امور خارجهی ایران گفت: این چکیده گفتوگوی من با اشتون بود که در کل مثبت بوده از زمان تماس ابتدایی ما در ژنو تا کنون، گامهای مثبتی بر مبنای تفاهم بهبود یافته برداشته شده است.
او افزود: برای اولینبار، مقامات سازمان انرژی اتمی ایران به معاون مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجازه دادند از نیروگاه آب سنگین(اراک) و مرکز تحقیقات سانتریفیوژهای پیشرفته بازرسی کنند که این بیسابقه بوده است. هیچ کشوری اجازه بازرسی از مراکز تحقیقاتیاش دربارهی تجهیزات پیشرفته را نمیدهد، با این حال این کار به عنوان نشان حسن نیت و شفافیت ما انجام گرفته است.
آمانو نمیتواند برای دعوتش به ایران پیششرط بگذارد
وزیر امور خارجهی ایران در پاسخ به این سوال که آیا این خبر درست است که ایران از یوکیا آمانو مدیرکل آژانس برای سفر به این کشور و بازرسی از تاسیسات هستهییاش دعوت کرده اما آمانو پیششرطهایی برای این سفر مطرح کرده است و اینکه وضعیت این دعوت چگونه است؟ گفت: یک دعوتنامه از جانب(فریدون) عباسی رییس سازمان انرژی اتمی ایران برای آمانو ارسال شد اما دعوت نمیتواند با پیششرط پاسخ داده شود و اگر آمانو مایل به دیدن از ایران باشد، این دعوت همچنان پابرجاست. ایران به عنوان عضو مسوول و فعال آژانس انتظار دارد که رییس آژانس مانند مدیرکلهای پیشین، از دولتهای عضو
بهویژه آنهایی که فعالیتهای هستهیی صلحآمیز دارند، دیدن کند.
وی افزود: توصیهی ما به آمانو این است که این دعوت را بپذیرد اما البته این به خودش بستگی دارد.
نمایندهی پیشین ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که محمود احمدینژاد رییسجمهور ایران در سفر به سازمان ملل عنوان کرد که ایران تمایل دارد در صورتی که سوخت هستهیی رآکتور تحقیقاتی تهران را از خارج دریافت کند، فعالیتهای مربوط به غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیوم را تعلیق کند، آیا این به معنای آن است که ایده تبادل سوخت هستهیی بار دیگر روی میز قرار دارد؟ گفت: ببینید وقتی مسالهی تبادل سوخت حدود سه سال قبل مطرح شد، با تقاضای ما برای کمک آژانس در تامین سوخت رآکتور تهران آغاز شد، درست مانند ۲۵ سال قبل که ما از طریق آژانس از آرژانتین درخواست
کردیم. این بار آمریکاییها و روسها یک گزارش مشترک را ارایه کردند که بر اساس آن آماده بودند این سوخت را به ما بدهند اما تحت شرایطی خاص.
او ادامه داد: خوب، ما ابتدا کمی متعجب شدیم؛ زیرا تامین سوخت یک مسالهی تجاری است که از طریق کانالهای حقوقی و گمرکی انجام میگیرد. چرا باید تحت یک سری پیششرط انجام گیرد؟
وزیر امور خارجهی ایران در ادامهی سخنانش اظهار کرد: این موضوع تا بیانیه تهران(در سال ۲۰۱۰) که بر مبنای نامهی اوباما(رییسجمهور آمریکا) به رییسجمهور برزیل و نخستوزیر ترکیه انجام گرفت، ادامه داشت. اوباما از آنها خواسته بود ایران را به پذیرش تبادل سوخت متقاعد کنند. یعنی ۱۱۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۲۰ درصد به ما بدهد و در عوض ما ۱۲۰۰ کیلو اورانیوم با غنای ۵/۳ درصد را به آنها بدهیم و سپس وقتی هردو طرف تبادل سوخت را تضمین کردند ما بتوانیم آن ۱۲۰۰ کیلوگرم را بازیابیم.
وزیر امور خارجهی ایران ادامه داد: بعد(لوییس ایناسیو لولا داسیلوا) رییسجمهور برزیل، آن نامه را منتشر کرد. یادم هست که لولا پیش از سفر به ایران در مسکو بود و یک کنفرانس خبری داشت.
به گفتهی او، رییسجمهور(دمیتری مدودف) به او گفته بود که از شانس۳۰ درصدی برای موفقیت برخوردار است. آنها موفق شدند و ما اعلام کردیم که آمادهایم ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده را به ترکیه بفرستیم تا در ایمنی نگهداری شود تا زمانی که ۱۲۰ کیلو در اختیار ما قرار گیرد؛ اما متعاقبا آمریکا با آن مخالفت کرد. باید از آمریکاییها پرسید که چرا.
بار دیگر آمادهایم تبادل سوخت را بررسی کنیم
صالحی افزود: امروز اوضاع اینگونه است که ما بار دیگر آمادهایم تبادل سوخت را مطابق با آنچه رییسجمهور عنوان کرده است بررسی کنیم.
وزیر امور خارجهی ایران گفت: با این حال زمان در حال گذر است و این پیشنهاد ارزش خود را از دست میدهد؛ زیرا ما خودمان سوخت هستهیی تولید میکنیم و حتی توان تامین دیگر کشورها را داریم.
وی افزود: در ابتدا آنها این را باور نمیکردند و شک داشتند که ما حتی بتوانیم اورانیوم(با غنای) ۲۰ درصدی تولید کنیم. با این حال در پی دستور رییسجمهور تکنسینهای ما به سرعت این کار را دنبال کردند. آنها هنوز نمیتوانند ما را باور کنند و ما را به بلوف زدن متهم کردند تا زمانی که گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی این واقعیت را تایید کرد.
صالحی افزود: سپس آنها گفتند که ما نمیتوانیم صفحه(سوخت) هستهیی تولید کنیم و حدود یک سال و نیم بعد ما یک نمونه صفحه سوخت که از اورانیوم نبود بلکه از مس بود را به آنها نشان دادیم. خوشبختانه ظرف چند ماه صفحه سوخت اورانیومی را تولید خواهیم کرد. وقتی این کار انجام گیرد، تبادل سوخت ارزش خود را از دست خواهد داد.
وی در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر ما قصد نداریم تمامی اورانیوم خود را تا ۲۰ درصد غنیسازی کنیم. ما به میزان نیاز رآکتور تحقیقاتیمان برای تولید ایزوتوپها آن را تولید خواهیم کرد. رییسجمهور اعلام کرده است که اگر آنها آن را برای ما فراهم کنند ما این کار را متوقف خواهیم کرد.
وزیر امور خارجهی ایران در پاسخ به این سوال که با توجه به تحولات سریع پس از اعلامیه تهران نظیر ناخرسندی ایران از برخی رفتارهای ترکیه در منطقه، آیا این اعلامیه هنوز تا آنجایی که به ایران مربوط میشود ارزشمند است یا خیر و اینکه آیا ترکیه همچنان به عنوان یک واسطهی هستهیی قابل اعتماد است؟ گفت: میخواهم از دو منظر پاسخ بدهم؛ یکی نظر شخصی و دیگری نظر وزیر امور خارجهی ایران. شخصا عقیدهی من این است که ایران و ترکیه یکدیگر را کامل میکنند و به عنوان دو همسایه با روابطی بلندمدت باید در صورت لزوم تلاشهایی برای نزدیکتر شدن به هم در تمامی مسیرها در حد ممکن
انجام دهند. این نظر شخصی من است. از منظر سیاست خارجی، ما عنوان کردهایم که اولویت سیاست خارجی ما ایمنسازی مرزهای ما و برقراری روابط مطلوب با همسایگانمان است. این یعنی اگر هرگونه مسالهای باشد با برخی کشورها مسالهی آب، حوزههای مشترک نفت و گاز وجود دارد ما آن را رها نخواهیم کرد و برای حل آن تلاش خواهیم کرد.
توافق مرزی ۱۹۷۵ ایران و عراق در حال محقق شدن است
وزیر امور خارجهی ایران ادامه داد: به عنوان مثال، مسائل مرزهای زمینی و آبی با عراق، مربوط به توافق ۱۹۷۵ پیوسته پیش میرود و ما در مراحل نهایی هستیم. یعنی توافق ۱۹۷۵ بالاخره در حال محقق شدن است.
ترکیه و عربستان جایگاه ویژهای نزد ایران دارند
وی با بیان این که ما حدود ۱۵ همسایه(زمینی و آبی) داریم و اگر قرار باشد آنها را اولویتبندی کنیم، ترکیه و عربستان جایگاه ویژهای دارند، افزود: ترکیه کشوری قدرتمند و وارثاپراطوری عثمانی است. به نام اسلام در برابر غرب ایستاده است و اکنون به عنوان یک قدرت منطقهیی ظاهر شده است. ما ضرورتا ترکیه را یک مساله دارای اولویت در سیاست خارجی در نظر میگیریم مانند عربستان سعودی که متولی مکه و یک قدرت اقتصادی مهم و عضو گروه ۲۰ است. عربستان سعودی نقشی مهم را در جهان اسلام ایفا میکند و در منطقه دارای نفوذ است. در نتیجه رابطهی ما با عربستان درست مانند روابطمان با ترکیه مهم
است.
صالحی ادامه داد: ما ترکیه را یک رقیب نمیبینیم. پیشرفت و رفاه ترکیه، پیشرفت و رفاه ماست، امنیتش امنیت ماست. در واقع رفاه همهی همسایگان به هم مرتبط است. به عبارت دیگر اینطور نیست که اگر ترکیه پیش برود ما پس برویم. مطمئنا اینطور نیست. برداشت و باور سیاسی ما این است که از توسعهی همسایگانمان در ابعاد اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی سود میبریم و مشکلات آنها ممکن است بر ایران تاثیر بگذارد. با توجه به اینکه ایران میزبان بیش از سه میلیون پناهنده از کشورهای اطراف است.
دیدگاههای ما و ترکیه ۱۰۰ درصد مطابقت ندارد
وزیر امور خارجهی ایران گفت: میخواهم این را اضافه کنم که در حالی که ما ترکیه را یک دوست و شریک همکاری در نظر میگیریم، طبیعی است که دیدگاههای ما درباره مسائل بینالمللی همیشه ۱۰۰ درصد مطابقت ندارد. ما قطعا تمایل داریم همکاری را تقویت کنیم و موانع را کاهش دهیم. این سیاست پاسخ داده است و انعکاس آن میتواند در بعد اقتصادی مشاهده شود.
او ادامه داد: روابط اقتصادی ما ممکن است به زودی به میزان ۱۵ میلیارد دلار در سال برسد که رقمی قابل توجه است. سال گذشته این رقم ۱۰ میلیارد دلار بود. اگر به این شکل ادامه دهیم، این رقم به ۳۰ میلیارد دلار ظرف چند سال آینده خواهد رسید. وقتی روابط اقتصادی و وابستگی متقابل به چنین سطوحی برسد، سیاستمداران باید توجه کنند و این روند اقتصادی را دنبال کنند.
صالحی اظهار کرد: مسائل سیاسی نمیتواند مانع توسعهی تماسهای مردم و روابط میان دو کشور شود. در واقع ما معتقدیم که نقشی که ترکیه در اعلامیه تهران ایفا کرد بسیار مهم بود؛ زیرا شاید برای اولینبار بود که نشان داد یک مسالهی مهم بینالمللی میتواند با مداخلهی کشورهای در حال توسعه حل شود.
آمریکاییها تمایل ندارند مسائل بینالمللی توسط جهان در حال توسعه حل شود
وی افزود: شخصا بر این باورم که این امر دلیل مخالفت آمریکا و عقبنشینیاش از حمایت مقدماتی خود بود. اگر چنین چیزی موفق میشد یک نقطهی عطف در محاسبات جهانی و بینالمللی بود و همانطور که گفتم احساس من این است که آمریکاییها و برخی دیگر کشورها که چندین دهه است به عنوان متولی نظم جهانی اقدام کردهاند تمایل ندارند مسائل بینالمللی توسط جهان در حال توسعه حل شود و میخواهند خودشان چنین مسائلی را مدیریت کنند.
مسائل سوریه بر روابط ایران و ترکیه تاثیری نخواهد داشت
وزیر امور خارجهی ایران در پاسخ به این سوال که " مشکلات سوریه تا چه حد میتواند بر روابط ترکیه ایران تاثیرگذار باشد "؟ گفت: مسائل سوریه بر روابط دوجانبه میان ایران و ترکیه تاثیری نخواهد داشت. این روابط مهمتر از آن است که اجازه دهد مسائل بینالمللی بر آنها تاثیر بگذارد. البته ما بارها گفتهایم که ترکیه و سوریه را اعضای یک خانواده در نظر میگیریم. پس دیگر اعضا باید به حل آن کمک کنند. ما خودمان را از یکدیگر جدا در نظر نمیگیریم. روابط ما با سوریه استراتژیک است. روابط ما با ترکیه هم استراتژیک است و ما با یکدیگر ارتباطی جاری داریم.
ترکها به صورت رسمی استقرار سامانه ناتو در خاکشان را تایید نکردهاند
صالحی در پاسخ به این سوال که " برخی مقامات قضایی ایران تصمیم ترکیه برای پذیرش رادار ناتو را محکوم کردند و برخی کارشناسان آن را متناقض با امنیت ملی ایران میدانند، ارزیابی شما چیست؟ " اظهار کرد: ما به وضوح مخالفتهایمان را به برادران ترکمان منتقل کردهایم. ما هنوز نظر منابع رسمی ترک را درباره این موضوع دریافت نکردهایم و همچنان هیچ اطلاعاتی نداریم که نشان دهد ترکیه ۱۰۰ درصد چنین تصمیمی را اتخاذ کرده است.
وی ادامه داد: ما امیدواریم که این مساله در سطح رسانهیی و مذاکرات مقدماتی باقی بماند. چند سال قبل در جمهوری چک قرار بود رویدادی مشابه صورت گیرد اما پس از بسیاری فراز و فرودها چیزی اتفاق نیفتاد. در رابطه با ترکیه هنوز هیچ بیانیهی رسمی اعلام نشده است و همانطور که گفتم بیشتر یک مسالهی رسانهیی بوده است.
وزیر امور خارجهی ایران گفت: البته ما از طریق رسانهها گفتهایم که این کار هیچ توجیهی بهویژه در شرایط فعلی ندارد؛ زیرا پیامی غلط را ارسال میکنیم و در مذاکراتمان با برادران ترک نظرمان را بیان کردهایم.
همتایان ترک ما که از دیپلماسی عجولانه به نفع دیپلماسی صبورانه حذر کنند
وی در پاسخ به این سوال که آیا طرف ترک به نگرانیهای اعلام شده ایران حساسیتی نشان داده است؟ تصریح کرد: این به یک موضوع داغ در داخل ترکیه و میان احزاب و گروههای سیاسی تبدیل شده است. من شما را به استدلالهای احزاب ترکیه ارجاع میدهم که برخی میگویند این تصمیم با منافع کشورهای مسلمان همطراز نیست و برعکس مغایر با منافع کشورهای مسلمان است. باید این را اضافه کنم که من به همتایان ترک خود توصیه کردهام که از دیپلماسی عجولانه به نفع دیپلماسی صبورانه و محتاطانه حذر کنند.
اگر مصر اعلام آمادگی کند فورا یک دیپلمات را به قاهره میفرستم
او در پاسخ به این سوال که با توجه به روابط ایران با دولت جدید مصر، آیا به احیای روابط دیپلماتیک خوشبین هستیم و چه پروسهای چنین هدفی را شامل میشود؟ گفت: البته من خوشبین هستم و اگر مصر امروز اعلام کند که قصد دارد روابط دیپلماتیک کامل را برقرار کند، من فورا یک دیپلمات را به قاهره میفرستم. ما موقعیت مصر را درک میکنیم.
صالحی ادامه داد: مصر کشوری بزرگ با تاریخی هزاران ساله است که همواره مرکز تفکر اسلامی بوده و هست. ما همواره روابط نزدیکی با مصر داشتهایم به استثنای دو دهه گذشته که در نتیجه پیمان کمپدیوید این روابط خدشهدار شد.
وی افزود: ما از پیشرفت و کرامت مصر حمایت میکنیم. هماکنون مردم مصر با ما درباره کمپدیوید به این معنا که این پیمان به نفع مصر نبود و اسراییل و غرب هرگز رفاه مصر را خواستار نبودهاند، همنظر هستند.
صالحی گفت: توافقات کمپدیوید حاکمیت مصر بر صحرای سینا را فراهم نمیکند و از برخی جنبهها مصر نمیتواند حاکمیت ملی خود را در آنجا اعمال کند.
رییس دیپلماتهای ایرانی در پاسخ به این سوال که امروز اولویتهای اصلی سیاست خارجی ایران چیست؟ گفت: ما اولویتهای مهم فراوانی داریم. اول تا حدودی کشوری استثنایی هستیم؛ زیرا کشورهای معدودی هستند که همسایگان زیادی دارند. خوشبختانه، ما با ۱۵ همسایه خود حداقل مشکلات را داریم. اولویت اول ما داشتن روابط خوب همسایگی با همه و حل هرگونه مشکلی است که ممکن است در زمینههایی مثل آب، مرزها یا حوزههای مشترک انرژی به وجود آید.
وی افزود: اولویت دوم ما جهان اسلام است به این معنا که روابط با کشورهای مسلمان جهان در حوزههای اقتصادی، بازرگانی، فرهنگی و غیره را تقویت کنیم.
هیچ دلیلی ندارد که روابطی سرد با اروپا داشته باشیم
صالحی ادامه داد: اولویت سوم ما رفع موانع در مسیر توسعه روابط با اتحادیه اروپا است. ما بر این باوریم که هیچ دلیلی ندارد که روابطی سرد با اروپا داشته باشیم. ما روابطی عمیق و قدیمی با اروپا داریم.
وزیر امور خارجهی ایران گفت: بخش عمدهای از کارخانههای ما و مرکزهای فنی و حرفهیی ما در گذشته از غرب آمدهاند. ما مشترکات بسیار و اختلافاتی درباره برخی مسائل داریم. ما باید بر مشترکاتمان متمرکز شویم و تلاش کنیم اختلافاتمان را حل کنیم.
متاسفانه دیدگاه اروپاییها اشتباه است
صالحی ادامه داد: متاسفانه دیدگاه اروپاییها اشتباه است. آنها بر اختلاف متمرکز میشوند و این رویکرد حل مشکلات را دشوارتر میکند. در دیدارم با چندین وزیر امور خارجه، به آنها گفتم که باید رویکردشان را تغییر دهند و سپس شاهد نتایجی ملموس در سیاستشان در قبال ایران باشند.
وزير امور خارجهي ايران در پايان اين مصاحبه گفت: در نهايت روابط ما با كشورهاي آسيايي با هند، چين، آسياي جنوبي و غيره به طور روزانه در حال بهبود است كه امري طبيعي است. اين كشورها در حال كسب پيشرفتهايي در زمينهي اقتصادي و فنآوري هستند كه به آنها اجازه ميدهد حوزههاي توسعه روابط را تقويت كنند و ضرورتا با ملاحظه شرايط جاري، ما روابطمان با آنها را توسعه دادهايم.
شناسه خبر:
۵۳۱۶۵
صالحی: ترکیه عجله نکند
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان در مدت حضور در نیویورک گفتوگویی با کاوه افراسیابی درباره تحولات اخیر برنامهی هستهیی ایران، مسائل ترکیه، سوریه، عربستان و اولویتهای اصلی سیاست خارجی تهران انجام داد که در روزنامهی آسیاتایمز منتشر شد.
۰