مرگ تدریجی یک اثرملی ۷۰۰ساله

حمام تاریخی شنب غازان تبریز با قدمت ۷۰۰ سال که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است این روزها وضعیت خوبی ندارد و در حال تخریب است.

حمام تاریخی شنب غازان در سال ۷۰۰ هجری شمسی توسط غازان شاه در تبریز بناشده است و بعد از تخریب آن در زلزله مهیب سال ۱۱۳۳ تبریز توسط عباسعلی بن حاج محمدحسن در سال ۱۳۰۵ هجری شمسی دوباره تجدید بناشده است.

لازم به توضیح است که نقشه این حمام شکلی خاص و منحصربه‌فرداست که دلیل آن نیز به گفته کارشناسان تاریخی، ساخت حمام توسط خود اهالی و با شیوه‌ای محلی است.

این حمام در ۳۰۰ مترمربع ساخته‌شده که شامل قسمت‌های ورودی، نظافت خانه، میان در، سرویس‌های بهداشتی، گرم‌خانه، خلوتی و خزینه است.

یکی دیگر از نکات قابل‌ذکر در خصوص حمام شنب غازان این است که این بنا بعد از زلزله بزرگ تبریز بر روی خرابه‌های عمارت شنب غازان و با استفاده از الگوهای معماری قاجار ساخته شد و بیشتر مصالح به‌کاررفته برای ساخت این بنا از بقایای ویرانه‌های عمارت شنب غازان است.

گفتنی است شنب غازان یا غازانیه یکی از محله‌های تاریخی تبریز است که به دلیل اهمیت و موقعیت خاص خود در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم و در زمان حکومت ایلخانان بر ایران، به‌عنوان مرکز پایتخت آن‌ها در تبریز انتخاب شد.

کالبد وضع موجود بنای حمام شنب غازان به دوره قاجاریه مربوط می‌شود که گذشت زمان و رطوبت به‌عنوان آسیب‌های طبیعی و برخی تغییرات انسانی در فرسوده‌شدن بنای حمام تأثیرگذار بوده است.

در سال ۱۳۱۰ شمسی وقف نامه این حمام نوشته‌شده و بعدها اداره این حمام به سازمان اوقاف و امور خیریه واگذار شد.

بازسازی حمام ۷۰۰ ساله در انتظار تأمین رضایت صاحبان سرقفلی

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه تبریز در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص آخرین وضعیت این حمام گفت: حمام شنب غازان تبریز به‌عنوان میراث فرهنگی و تاریخی ۷۰۰ ساله جزو موقوفات مسجد بزرگ شنب‌غازان است.

حجت‌الاسلام رضا جعفری سپس با تأکید بر اینکه این حمام از سال‌های گذشته در تملک سرقفلی است، افزود: هم‌اکنون صاحبان این ملک وراث یک شخصی هستند که اگر بخواهیم این بنای باارزش‌ترمیم و بازسازی شود باید رضایت صاحب سرقفلی جلب شود.

وی سپس با اشاره به اینکه این ملک ورثه‌ای است و این کار جلب رضایت را مشکل می‌کند، ادامه داد: این حمام بیش از ۱۰ سال است که تعطیل‌شده است.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه تبریز سپس ابراز داشت: برای جلب رضایت وراث و صاحبان این حمام تلاش کرده‌ایم تا رضایت بگیریم و ملک را آزاد کنیم ولی متأسفانه هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.

حجت‌الاسلام جعفری بابیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی نیز در این خصوص در حال رایزنی با صاحبان سرقفلی است، گفت: تاکنون به اجماع نظری نرسیده‌ایم ولی تلاش‌ها ادامه دارد.

صاحب سرقفلی حمام تمایلی به بازسازی و ترمیم ندارد

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه صاحب سرقفلی حمام تمایلی به بازسازی و ترمیم ندارد، گفت: برای بازسازی حمام شنب غازان نیاز داریم صاحبان ورثه‌ای این بنا رضایت خود را اعلام کنند که متأسفانه تا کنون این امر محقق نشده است.

سیدحسن قریشی بابیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی استان آماده بازسازی و ترمیم این حمام است، ادامه داد: متأسفانه مالک این حمام همکاری‌های لازم را انجام نمی‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه بودجه‌های لازم برای بازسازی این بنا از سوی اداره کل تخصیص‌یافته است، ابراز داشت: ولی هنوز مالک به مرمت بنای حمام شنب غازان رغبتی ندارد و حتی از بازدید کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی از این مکان نیز جلوگیری کرده است.

قریشی همچنین گفت: امیدواریم صاحب سرقفلی هرچه زودتر رضایت دهد تا اداره کل میراث فرهنگی و اوقاف ترمیم این بنای منحصربه‌فرد را آغاز کنند.

«حمام شنب غازان» به‌عنوان نماد تمدن و هویت تبریز و آذربایجان مطرح است و انتظار می‌رود با جلب رضایت صاحب سرقفلی این ملک، مقدمات‌ترمیم و بازسازی این بنا که در حال نابودی و تخریب است فراهم شود.