اگر نان ندارند بروند کیک بخورند!

این جمله شاید از تاثیرگذارترین جملات در تاریخ بوده چرا که در برانگیختن احساسات توده ی مردم نقش به سزایی داشت و مهمترین وقایع انقلاب فرانسه که خود از حساس ترین نقاط تاریخ است در پی ان رخ داده. نکته ی جالب این است که بسیاری از مورخین سندی مبنی بر بیان این جمله ندارند ولی تاثیر اجتماعی جمله در زمان خود و شهرت کنونی ان ما را به بحث در مورد خود وا میدارد.

پیش از همه چیز لازم است وقایع یک روز تاریخی مرور شود تا به اهمیت این جمله پی ببریم . در ماه ژوئن سال ١٧٨٩ به دنبال موج انقلاب و هم زمان با قحطی بی سابقه در پاریس وقتی که پس از جرقه های اغازین انقلاب نان در پاریس کمیاب شده بود ناگهان طوفانی اغاز شد که زنان بازار پاریس سردمدار ان بودند و گفتند نان را باید از لویی ستاند ،در ان دوران مقالات ژان پل مارا نیز در تحریک مردم نقش به سزایی داشت. جنبشی که برای گرفتن نان از پادشاه و ملکه توسط زنان شکل گرفته بود به نهضتی عمومی علیه پادشاهی بربون ها مبدل شد که شاید خشم عمومی نسبت به ملکه ی اتریشی ماری انتوانت مهمترین عامل شورش مردم بود.

دریایی از خشم از پاریس روانه ی ورسای میشد و فریاد ناسزاهای مردم ناراضی از هر سو شنیده میشد در همان زمان دربار ورسای بی خبر از همه چیز ارام بود و پادشاه و اطرافیانش از عمق فاجعه بی خبر بودند بعد از مدتی که مردم ناراضی به دربار تزدیک شدند صدای شورشیان به گوش ماری انتوانت که به همراه ندیمه و آرایشگرش مشغول اماده شدن بود رسید و ماری انتوانت با تعجب پرسید انها چه میخواهند گفتند نان میخواهند ملکه گفت چه مشکلی است!؟ اگر نان ندارند کیک بخورند! و این جمله در بین مردم فرانسه مدرکی شد برای اثبات ظلم حاکمان. در ادامه ی شورش نگهبانان ورسای کشته شدند و حتی توانستند وارد اتاق ملکه شوند ولی ماری انتوانت پیش از این از راه مخفی گریخته بود.

در ادامه ی این شورش و محاصره ی ورسای پادشاه و ملکه به پاریس امدند و فصل تازه ای در تاریخ انقلاب فرانسه اغاز شد.

اگر بخواهیم این واقعه ی تاریخی را بررسی کنیم اشکارا متوجه میشویم وقتی درد عوام برای سران جامعه بی اهمیت باشد و کسی مثل ماری انتوانت که در اشرافی ترین دربارهای اروپا دنیا امده بود و در مجلل ترین دربار پرورش یافته بود نمیتوانست متوجه گرسنگی باشد چنین فردی وقتی در سیاست که بر زندگی عوام موثر است دخالت کند هیچ سهمی برای محرومان قائل نیست.

آرمین صفدرپور