تاثیر انتخابات بر امنیت ملی

در آستانه انتخابات 29 اردیهشت ماه 1396، کاظم جلالی رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در یادداشتی به مقوله انتخابات و ارتباط آن با امنیت ملی پرداخت.

متن کامل یادداشت نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی به شرح زیر است؛

امنیت ملی، به معنای عام، بالاترین ارزش ملی است. امنیت ملی برآیند نبود آسیب پذیر‌های داخلی و تهدیدات خارجی برای کشور است. به گونه‌ای که افزون بر فقدان تهدیدات خارجی، شرایط و وضعیتی بر کشور حاکم است که امکان شکوفا شدن استعدادهای آحادِ ملت و به فعلیت رسیدن قابلیت‌ها و ظرفیت‌های ملی نیز فراهم است. از این‌رو، امنیت ملی متضمن و مستلزم وجود رابطه متناسب و متوازن بین میزان کارآمدی نظام و مطالبات مردم است که رضایتمندی آنان را تولید و تأمین می‌کند.

براین اساس، مهم‌ترین وظیفه و کارویژه دولت تأمین و تضمین امنیت ملی در همه ابعاد آن است. به طوری که همه ارکان، سازمان ها و نهادهای حاکمیت باید به تحقق و تعمیق این هدف راهبردی کمک کنند. یکی از نهادهای سیاسی تعیین‌کننده در تأمین امنیت ملی در نظام های مردم‌سالار، ازجمله جمهوری اسلامی ایران به عنوان مردم سالاری دینی، انتخابات است. انتخابات، به ویژه انتخابات ریاست جمهوری، در نهایت باید از طریق تولید، تقویت و توسعه قدرت ملی به تولید و تضمین امنیت ملی بیانجامد. به گونه ای که برگزاری انتخابات باید نمایش قدرت و اقتدار ملی جمهوری اسلامی ایران و نتیجه آن نیز تقویت و توسعه آن باشد. از این رو، عدم تحقق هریک از این دو هدف کلان، به معنای بدکارکردی و ناکارآمدی این نهاد سیاسی تعیین کننده امنیت ملی است.

انتخابات به چند صورت به تولید و تضمین امنیت ملی می‌انجامد. اول، انتخابات از بحران‌های پنجگانه مشروعیت، مشارکت، اقتدار، توزیع و نفوذ پیشگیری و درصورت بروز به رفع، کاهش و مدیریت آنها کمک می‌کند. زیرا، در اثر مشارکت حداکثری مردم، مشروعیت نظام افزایش یافته و به تبع آن اقتدار و نفوذ آن نیز ارتقاء می‌ یابد. مؤلفه‌هایی که امنیت ملی را تقویت و تعمیق می کنند. دوم، انتخابات آزاد و آرام، باعث افزایش روحیه ملی، به معنای میزان حمایت ملت از دولت و ارجحیت منافع ملی بر منافع فردی، گروهی، حزبی و جناحی می گردد. سوم، انتخابات، بواسطه تأمین مشارکت فراگیر مردم، وحدت و انسجام ملی را تقویت می‌کند. چهارم، انتخاباتِ رقابتی مبنی بر اراده ملی به انسجام، همکاری و هم افزایی قوای سه گانه حاکمیت کمک می‌کند. پنجم، انتخابات از طریق ارائه راه‌حل های بهینه برای مسائل و مشکلات کشور توسط نامزدها، باعث کاهش آسیب‌پذیری‌های داخلی در سطوح مختلف می‌شود. ششم، در فرآیند انتخابات با برگزیده شدن نامزدی که طرح و برنامه برتری برای کشور دارد و عملی شدن آنها پس از شکل‌گیری دولت جدید، کارآمدی نظام افزایش و ارتقاء می‌یابد. هفتم، انتخابات، با این کارکردها، موجب افزایش اعتماد ملی و سپس ارتقاء سرمایه اجتماعی می‌گردد. هشتم، انتخابات نقش تعیین‌کننده‌ای در کسب و افزایش اعتبار و عزت ملی کشور در سطح بین‌المللی ایفا می‌کند. عاملی که خود قدرت چانه‌زنی و توان دیپلماسی کشور را افزایش می‌دهد. نهم، در اثر انتخابات به عنوان تجلی اراده ملی، حاکمیت و استقلال ملی تحکیم و تقویت می‌گردد. دهم، انتخابات، گفتمان انقلاب اسلامی مبنی بر آرمان‌گرایی واقع‌بین در سطوح داخلی و خارجی را بازتولید و بازتوزیع می‌کند. یازدهم، انتخابات با کاهش و درمان آسیب‌پذیری‌های داخلی و دفع و بازداشتنِ تهدیدات خارجی کارکردی بازدارنده دارد که می توان آن را «بازدارندگی انتخاباتی» نامید. سرانجام، انتخابات به غیرامنیتی کردن بسیاری از مسائل و موضوعات می‌انجامد و آنها را به حوزه سیاسی بازمی‌گرداند که با سازوکارها و ابزارهای عادیِ سیاسی می توان مدیریت کرد.

با عنایت به این کارویژه‌های انتخابات در افزایش ضریب امنیت ملی، سیاست‌ها، راهبردها و رفتارهای انتخاباتی که این عناصر و کارکردها را تضعیت یا تخریب کند، ماهیت و پیامد ضدامنیتی دارد که به شدت باید از آن جلوگیری و پرهیز کرد. اول، راهبرد و رفتار انتخاباتی نباید به گونه‌ای باشد که بحران‌های پنجگانه مشروعیت، مشارکت، اقتدار، نفوذ و توزیع را دامن زده و تقویت کند. دوم، مبارزات و مناظرات انتخاباتی نباید با اولویت بخشیدن به منافع فردی، گروهی، حزبی و جناحی بر منافع ملی، روحیه ملی را تضعیف کند. سوم، سیاست‌ها و رفتارهای انتخاباتی نباید با فعال کردن گسل‌های قومی، جغرافیایی، زبانی، نژادی، مذهبی و عقیدتی وحدت و انسجام ملی را تضعیف و تخریب کند. چهارم، نظام سیاسی و حاکمیت یک کلیت واحد است؛ از این رو، انتخابات نباید با ایجاد تفرقه و تقابل بین قوای سه گانه انسجام و یکپارچگیِ حاکمیت را متزلزل کند. پنجم، انتخابات نباید به‌گونه‌ای برگزار گردد که به جای کاهش آسیب‌پذیری داخلی، با برجسته کردن اغراق آمیز و غیرواقعی آنها، ضربه پذیری ملی را افزایش دهد. ششم، انتخابات نباید نارضایتی عمومی را افزایش داده و چهره ای ناکارآمد و ناتوان از نظام ترسیم کرده و به نمایش بگذارد و نتیجه آن نیز افزایش این آسیب‌پذیری باشد. هفتم، انتخابات و مبارزات انتخاباتی نباید موجبات کاهش اعتماد ملی و سرمایه اجتماعی ملت را فراهم سازد. هشتم، انتخابات نباید اعتبار و عزت ملی ایران در عرصه جهانی را مخدوش و تضعیف کند. نهم، راهبرد، سیاست و رفتار انتخاباتی نباید حاکمیت ملی و استقلال کشور را تخریب و تضعیف نماید. دهم، هرگونه رفتار و راهبرد انتخاباتی که باعث تضعیف و تحریف گفتمان انقلاب اسلامی شود، حرکتی ضدامنیت ملی است که باید از آن جلوگیری و پرهیز کرد. یازدهم، انتخابات نباید به‌گونه‌ای هدایت و برگزار گردد که اصل «بازدارندگی انتخاباتی» را مخدوش و معیوب کند. چون مهم‌ترین رکن دکترین بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، حضور و حمایت مردمی از نظام است. سرانجام، انتخابات و نتیجه آن نباید به امنیتی شدن مسائل و مشکلات سیاسی و عادی و نهایتاً امنیتی شدن کشور بیانجامد.

بنابراین، همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند، خط قرمز انتخابات و مبارزات انتخاباتی امنیت ملی در کلیه ابعاد نظامی، سیاسی، اقتصادی و هویتی آن است. به طوری که همه کنشگران سیاسی در فرآیند انتخابات باید به گونه‌ای رفتار کنند که نه تنها مؤلفه‌های امنیت ملی تضعیف نشود بلکه با تقویت آنها ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران افزایش یابد.