خراسان: با اين که اخباري نظير افزايش آمار مبتلايان به بيماري هاي قلبي و عروقي در کشور به اخباري تکراري تبديل شده اما ابعاد گسترده اين دسته از بيماري ها و پيامدهاي اقتصادي، رواني و اجتماعي آن چنان است که امر اطلاع رساني و آموزش مردم در اين حوزه را ضروري مي سازد. اختصاص ۷۰ درصد هزينه هاي درمان کشور به بيماري هاي قلبي و عوارض آن، ابتلاي ۵۰ درصدي زنان ايراني به چاقي و اضافه وزن، افزايش عوامل خطرزا در رژيم غذايي مانند مصرف قند و نمک و چربي، رواج نوشابه هاي صنعتي، ابتلاي ۳۰ درصدي ايراني ها به ديابت و در پيش گرفتن سبک زندگي ناسالم توسط اکثر مردم خبرهاي خوشي در حوزه سلامت
نيست و با توجه بر گستردگي اين مشکلات هرگز نبايد امر آموزش و اطلاع رساني را متوقف کرد. به ويژه اين که يکي از عادتهاي غذايي ما ايرانيان خوردن غذاهاي شور، شيرين ويا چرب است. در واقع ما غذايي را خوشمزه مي دانيم که علاوه بر چربي زياد شور يا شيرين هم باشد. در صورتي که اگر هر يک از ما فقط چند توصيه کارشناسان مثل حذف نوشابه هاي صنعتي، کم کردن نمک و چربي هاي اشباع شده را در رژيم غذايي خود به کار بنديم، چندين گام به سمت حفظ سلامت قلب خود و خانواده برداشته ايم. نکته اين جاست که همان طور که بيماري هاي قلبي - عروقي يک شبه بروز پيدا نمي کند، پيشگيري از آن نيز يک شبه رخ نمي دهد و بايد
طي ساليان متمادي براي حفظ سلامت قلب تلاش کرد. در اين گزارش به يکي از مهم ترين مباحث اين حوزه يعني نقش تغذيه در ابتلا يا پيشگيري از بيماري هاي قلبي پرداخته ايم.
پیشگیری از دوران کودکی
زمینه ابتلا به بیماری نظیر آترواسکلروز یا تصلب شرایین معمولا از دهه های اول زندگی شروع می شود. به همین علت اگر بخواهیم درباره پیشگیری از ابتلا به این دسته از بیماری ها سخن بگوییم، لازم است از دهه های اول زندگی و گروه های جوان شروع کنیم. دکتر محمدجواد حسین زاده متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این مطلب به خراسان می گوید: علاوه بر تغذیه، سبک زندگی نیز در ابتلا به این بیماری ها تأثیرگذار است و به همین دلیل است که نگرانی زیادی بابت افزایش چاقی در کودکان وجود دارد؛ زیرا این دسته از کودکان بیش از همسالان خود در معرض ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند.
در دهه های اول زندگی افراد باید علاوه بر تنظیم مواد غذایی دریافتی، به ورزش توجه ویژه ای داشته باشند. زیرا زمینه ژنتیک و دیگر عوامل خطر از دهه های اول زندگی در بروز آترواسکلروز نقش دارد.
توجه به دریافت درشت مغذی ها یعنی کربوهیدرات، پروتئین و چربی و توجه ویژه به دریافت چربی در افرادی که در معرض بیماری های قلبی هستند یکی از کلیدی ترین توصیه های تغذیه ای برای پیشگیری از ابتلا به این دسته از بیماری هاست. دریافت چربی روزانه از کل انرژی باید فقط ۲۵ تا ۳۰ درصد باشد. برای افرادی که در معرض بیماری های قلبی هستند، مهم تر از رعایت میزان دریافت چربی، نوع چربی دریافتی است. چربی های اشباع صددرصد در بروز این بیماری ها نقش دارد. اسیدهای چرب ترانس در فرآیند هیدروژنیزاسیون روغن های نباتی و تبدیل به روغن جامد تشکیل می شود که اگر از حد استاندارد بالاتر باشد، زمینه
ابتلا به بیماری های قلبی و حتی مقاومت نسبت به انسولین در بدن ایجاد می شود. هم اکنون بسیاری از تنقلات و غذاهای آماده حاوی اسیدهای چرب ترانس است و حتی در دهه های اول زندگی مصرف آن ها توصیه نمی شود. علاوه بر لزوم اطلاع رسانی به مردم، سیستم های نظارتی و بهداشتی نیز باید بر استفاده از روغن و اسیدهای چرب ترانس در کارخانه های تولید کننده انواع مواد غذایی نظارت دقیق داشته باشند. همچنین دکتر محمدجواد زیبایی نژاد رئیس ششمین کنگره خاورمیانه ای قلب و عروق درباره مصرف چربی ها به ایسنا می گوید: چربی ها به چند دسته تقسیم می شود چربی های مفید(HDL) که باید در بدن افزایش پیدا کند و در
نتیجه مصرف ماهی ها و داشتن تحرک محقق می شود. LDL چربی های مضری است که سطح آن ها در بدن باید کاهش پیدا کند. تری گلیسیرید نیز نوعی چربی است که به ویژه در زنان نباید افزایش پیدا کند زیرا موجب ابتلا به بیماری های قلبی می شود.
دکتر زیبایی نژاد با بیان این که فریز کردن گوشت باعثافزایش LDL می شود، گفت: بر اثر فریز شدن تغییرات متابولیسم در گوشت رخ می دهد که به افزایش LDL منجر می شود. غذاهای فوری و آماده هم همین تأثیر را دارد و یکی از نشانه های افزایش این نوع چربی، افزایش چربی دور شکم است.
چربی های مفید
افرادی که در معرض ابتلا به امراض قلبی هستند، باید علاوه بر کاهش دریافت چربی های مضر، چربی های مفید مثل مشتقات امگا ۳ را در برنامه غذایی خود وارد کنند. دکتر حسین زاده ادامه می دهد: افزایش مصرف امگا ۳ بدون افزایش کالری دریافتی از طریق سایر چربی ها به حفظ سلامت قلب کمک می کند زیرا این دسته از چربی ها نقش حفاظتی از سیستم قلبی و عروقی را دارد. همچنین روغن زیتون به شرط رعایت میزان مصرف و نحوه استفاده بسیار مفید است.
در مجموع مصرف چربی ها در رژیم غذایی باید به گونه ای تنظیم شود که میزان مصرف چربی های اشباع از ۷درصد کل انرژی دریافتی بدن افزایش پیدا نکند. خوب است بدانید به ازای هر یک گرم چربی، ۹ کیلو کالری انرژی تولید می شود، در صورتی که این میزان درصورت مصرف یک گرم کربوهیدرات یا پروتئین فقط ۴کیلو کالری است. به همین علت است که میزان مصرف چربی باید بسیار کمتر از دریافت کربوهیدرات ها یا پروتئین ها در بدن باشد.
بنا به توصیه انجمن قلب آمریکا مصرف چربی های اشباع که بیشتر در منابعی با منشاء حیوانی وجود دارد، مثل گوشت یا لبنیات باید به حداقل برسد. استفاده از لبنیات کم چرب در افرادی که در معرض ابتلا به این دسته از بیماری ها هستند یک اصل مهم است؛ مصرف گوشت باید محدودیت داشته باشد و مصرف روغن های حیوانی به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
همچنین دریافت کلسترول که منشاء حیوانی دارد، با محدودیت دریافت ۲۰۰میلی گرم در روز توصیه می شود. به این ترتیب مواد غذایی با منشاء حیوانی در رژیم غذایی مبتلایان به امراض قلبی محدودیت دارد. مصرف ماهی و دریافت پروتئین از طرق دیگر مثل استفاده از حبوبات استفاده کمتر از موادغذایی سرخ کردنی و تدابیر لازم برای دریافت پروتئین کافی از دیگر توصیه ها در این زمینه است.
حذف غذاهای خوشمزه
به طور کلی حذف غذاهای خوشمزه در رژیم غذایی مردم به کاهش آمار مبتلایان به بیماری های قلبی منجر می شود. دکتر فریدون نوحی رئیس انجمن قلب و عروق ایران با بیان این که مصرف نمک در کشور چند برابر استاندارد جهانی است به ایسنا می گوید: مردم باید غذاهای خوشمزه کمتر بخورند. غذای خوشمزه غذایی است که شور، شیرین و چرب است. اگر این مورد رعایت شود، حجم کالری که وارد بدن می شود، کاهش می یابد. نوع دریافت کالری در رژیم غذایی مردم حائز اهمیت است و باید در این زمینه اطلاع رسانی شود. متاسفانه کودکان و نوجوانان به مصرف تنقلاتی مثل چیپس، پفک و پیتزا که حاوی روغن و نمک فراوان است روی آورده
اند که صد درصد بیماری زاست و درآینده برای سیستم قلبی و عروقی آنها مضر است. همچنین دکتر زیبایی نژاد با بیان این که روزانه حدود ۶گرم نمک فقط از طریق نان وارد بدن ما می شود، می گوید: میزان مجاز مصرف نمک در رژیم غذایی روزانه ۴ تا ۵ گرم است این درحالی است که از طریق نان حدود ۶گرم نمک وارد بدن ما می شود و مقدار زیادی نمک هم در غذا، تنقلات شور و ترشی مصرف می کنیم.
وي با اشاره به نتايج مطالعه اي که حدود ۵سال اخير در شيراز انجام شد،ادامه مي دهد: ۵سال قبل بيش از ۷۰درصد نانوايي هاي شيراز بيش از حد مجاز از نمک استفاده مي کردند اما در حال حاضر اين آمار به ۳۰درصد کاهش يافته است. با اين حال هنوز نمک زيادي از طريق مصرف تنقلات، پسته و تخمه، ترشي و خيارشور وارد بدن ما مي شود. هم چنين مردم بايد روزانه ۵بار ميوه و سبزي بخورند زيرا بدن قادر به ساخت ويتامين هاي A و C نيست بنابراين بايد مواد حاوي اين ويتامين ها را مصرف کنند. از طرف ديگر همه افراد بايد عادت کنند روزانه نيم ساعت فعاليت بدني داشته باشند. زيبايي نژاد درباره وضعيت ابتلا به بيماري
هاي قلبي و عروقي در مقايسه با ديگر کشورهاي خاورميانه گفت: وضعيت چربي خون در ايران از اين کشورها بالاتر نيست البته ايران در زمينه پيشگيري وضعيت بهتري دارد هرچند اطلاعات و ارقام اين کشورها به ۸سال قبل برمي گردد. وي افزود: ايران در برخي زمينه ها با کشورهاي پيشرفته اي مثل فرانسه قابل مقايسه است اما در برخي زمينه ها مانند مرگ و مير ناشي از ابتلا به بيماري هاي قلبي و عروقي، آمار بيشتري از کشورهاي عربي خاورميانه دارد يا با آن ها برابر است. در زمينه ابتلا به فشار خون و ديابت، ايران وضعيت بهتري نسبت به کشورهاي عربي خاورميانه دارد اما در زمينه چاقي به ويژه در زنان آمار
کشورمان يا با کشورهاي عربي خاورميانه برابر يا از آنان بيشتر است.
شناسه خبر:
۶۳۲۶۹
کمتر غذای خوشمزه بخورید!
۰
