سال ۷۸ حزبی به نام “اعتدال و توسعه” اعلام موجودیت کرد، انتخابات مجلس ششم زمان اعلام موجودیت رسمی اعتدال و توسعه بود و محمدباقر نوبخت به‌عنوان دبیر کل آن برگزیده شد و حسن روحانی هم پای ثابت اکثر جلسات شورای مرکزی این حزب بود.
نوبخت در آن دوره از انتخابات، موفق شد به‌عنوان نماینده رشت وارد مجلس شود و با بعضی از همفکران خود فراکسیون "اعتدال" را در مجلس راه‌اندازی کند. فراکسیونی که در عمل تأثیرگذاری چندانی نداشت و تنها اسمی بود که سال‌ها بر سر زبان‌ها افتاد.
مهم‌ترین و تأثیرگذارترین چهره‌های تشکیل‌دهنده حزب افرادی مانند محمدباقر نوبخت، محمدرضا نعمت زاده، اکبر ترکان، فاطمه هاشمی، محمود واعظی و علی جنتی بودند، در دوره‌ای هم حمیدرضا حاجی بابایی و کاظم جلالی با اعتدال و توسعه همکاری کردند اما این همکاری تشکیلاتی به دلیل تفاوت دیدگاه‌ها استمرار پیدا نکرد و حاجی بابایی به همراه جلالی و قاسمی استعفا و از حزب بیرون آمدند.
اغلب چهره‌های تأثیرگذار این حزب در دولت یازدهم صاحب نفوذ هستند؛ دبیرکل حزب «معاون رئیس‌جمهور و سخنگوی دولت»، معاون دبیر کل «وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات»، اکبر ترکان «مشاور رئیس‌جمهور» و علی جنتی «وزیر سابق ارشاد» در دولت حضور داشتند.
همچنین حضور فاطمه هاشمی در شورای مرکزی حزب درواقع امضای هاشمی رفسنجانی(ره) بر تشکیل اعتدال و توسعه بود. محمد قوچانی که پس از بازسازی به حزب کارگزاران سازندگی پیوست و هم اکنون سردبیری گروه رسانه های هم میهمن را برعهده دارد، در زمان حیات «آیت الله» پیرامون معرفی “کارگزاران و اعتدال و توسعه” نوشته بود: «کارگزاران بال چپ و اعتدال و توسعه بال راست هاشمی رفسنجانی است».
فعالیت های اعتدال گرایان در دو بخش قابل تشریح است. بخش نخست به قبل از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ۹۲ اختصاص پیدا می کند. تا قبل از به روی کارآمدن دولت "اعتدال" فعالیت های حزب اعتدال و توسعه محدود به برگزاری جلسات شورای مرکزی بود و خبری از حضوری فعال آنها در عرصه سیاسی کشور نبود به طوری که در انتخابات مجلس(ششم، هفتم و هشتم) فهرست جداگانه منتشر می کرد ودر پازل ائتلاف «اصلاح طلبان» بازی داده نمی شد اما با به روی کارآمد دولت اعتدال، حزب حامی رئیس جمهور در عرصه سیاسی جان گرفت و در تحرکات و نشست و برخواست های اصلاح طلبان دیده شد. هرچند که یاران حسن روحانی در اعتدال و توسعه ترجیح دادند در اکثر جلسات شورای عالی سیاستگذاری شرکت نکنند اما با این حال حاضر شدند از فهرست نهایی اصلاح طلبان در انتخابات مجلس دهم حمایت کنند.
اعتدال و توسعه در چهار سال اول دولت"تدبیر و امید" به دلیل حضور نیروهای کلیدی و تاثیرگذار در قوه مجریه تغییر رویکرد داد از این رو سکان حزب به دفتر سیاسی و حلقه جوانان که وارد کار اجرایی نشده و بیشتر مشغول تدریس و کارهای مطبوعاتی بودند سپرده شد؛ اولین نمود آن برگزاری همایش جوانان در دانشگاه امیر کبیر با صدور پیام مرحوم آیت الله هاشمی و سخنرانی تعدادی از اعضای شورای مرکزی که در دولت یازدهم حضور داشتند(نوبخت، جنتی، بانک) بود.
انتخابات مجلس پایان یافت و از آنجا که اعتدال گریان در انتخابات با اصلاح طلبان ائتلاف کردند، نیروهای همسو با حزب اعتدال و توسعه موفق شدند به خانه ملت راه یابند. البته نمایندگان نزدیک به این حزب بعد از جلوس بر کرسی های سبز بهارستان دیگر حاضر به همکاری با اصلاح طلبان(فراکسیون امید) نشدند و فراکسیون جدیدی تحت نام"مستقلین" راه اندازی کردند.
دومین تحرک حزب اعتدال و توسعه در دوران قدرت، انتخابات ۹۶ بود، این حزب فقط در انتخابات ریاست جمهوری متمرکز شد و عطای انتخابات شوراها را به لقایش بخشید.
محمود واعظی"عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه" که این روزها حاشیه های فراوانی برای حزب متبوعش ایجاد کرده است در گفتگویی گفت که: «حزب اعتدال و توسعه در انتخابات ۹۶ به دلیل اینکه انتخابات ریاست جمهوری مهم بود اصلا وارد بحث انتخابات شورای شهر نشد و تمام تمرکز خود را روی انتخابات ریاست جمهوری گذاشت».
پس از پیروزی روحانی در انتخابات ۹۶ انتظار می رفت با سرمایه گذارهایی که حزب اعتدال و توسعه برای انتخابات کرد به عنوان بازوی تاثیرگذار «روحانی» در داخل و خارج دولت ایفای نقش کند اما حاشیه ها به قدری سنگین شد که نفس اعتدال گرایان را گرفت.
برگزاری نشست روسای کانون ها و دبیران استانهای حزب اعتدال و توسعه بهترین فرصت برای اعلام انشعاب و اختلاف در بین یاران تشکیلاتی حسن روحانی بود.
فاطمه هاشمی رفسنجانی که از اعضای تاثیرگذار و شناخته شده حزب شناخته می شود در این جلسه از احتمال دو تکه شدن حزب اعتدال و توسعه خبر داد و با انتقاد از برخی اعضای حزب، گفت:افرادی در جلسات حزب شرکت می‌کردند اما به نمایندگی از حزب در جاهای دیگر نظرات شخصی خود را بیان می‌کردند. مثلا در مجلس لابی‌هایd می‌کنند بدون اطلاع حزب اما به اسم حزب تمام می‌شود که مورد اعتراض بسیاری اعضای حزب قرار گرفته است.
دختر مرحوم هاشمی رفسنجانی همچنین به انتقاد از ساختار حزب متبوعش پرداخت و تصریح کرد: «شورای راهبردی که تشکیل شده است امروز غیرقانونی است بنابراین باید اعضای شورای راهبردی وابستگی به حزب داشته باشند و بی‌انضباطی که شکل گرفته است طی نامه‌ای به دبیر کل ارائه شود و از او بخواهیم هر چه زودتر کنگره برگزار کنند و قبل از تشکیل کنگره جلسه‌ای با دبیران کل استان‌ها و روسای کانون‌ها برگزار شود.»
اکبر ترکان"عضو دیگر شورای مرکزی" هم در این جلسه لب به انتقاد از حزب متبوعش گشود و گفت که:اتفاقات اخیری که در داخل حزب رخ داد، اتفاقاتی نپخته و از نوع تصمیم گیری ها و لجبازی های کودکانه بود و حل این قبیل مشکلات نیازمند گفتگویی اساسی است.
وی اعتراف کرد: «حزب اعتدال و توسعه به یک حزب تا انتخابات تبدیل شده است».
انتقادها از کجا آغاز شد؟
انتقادهای مطرح شده توسط دو عضو شورای مرکزی از ساختار و تحرکات برخی از اعضای این حزب فقط محدود به حاشیه سازی های محمود واعظی نمی شود.
مطلع شدیم اخیرا تعدادی از نمایندگان مجلس که در فراکسیون مستقلین نیز حضور دارند تحت عنوان حزب اعتدال و توسعه لابی هایی انجام داده اند در حالی که آنها در این حزب عضویت ندارند یا چند سالی است که از جمع اعتدال گرایان خارج شده اند. تحرک این عده از نمایندگان که با تائید برخی از اعضای شورای مرکزی صورت گرفت با دلخوری اعضای شورای مرکزی مواجه شد.
آنچه مسلم است در دور دوم دولت"تدبیر و امید" با اختلاف و انشعاب های ایجاد شده بین یاران «روحانی» فعالیت برای آنها سخت و دشوار شده است؛ آیا حزب اعتدال و توسعه نفس های آخر را می کشد؟
