لحظهاي فكركنيد! كارگربيمه شده تأمين اجتماعي ۲۵ سال پس از پرداخت به موقع سهم بيمه هنگامي كه براي درمان درد و بيماري به بيمارستانهاي تحت پوشش يا مالكيت سازمان ميرود نميتواند همان روز با پزشك ملاقات كند و براي او با اعمال شاقه نوبتهاي طولاني و حتي شش ماه و يك ساله مينويسند. ولي كساني هستند كه تا امروز يك ريال پيش پرداخت نداشته و اصلا عضو سازمان نيستند به محض مراجعه به بيمارستان و پرداخت ريالي ويزيت با جان ودل از سوي بخش نوبت دهي بيمارستان و پزشك معالج مورد پذيرش قرار ميگيرند.
واقعا کارگران و پرداخت کنندگان حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی با دفترچه‌ای معیوب، درد و بغض بی‌عدالتی موجود را به کجا ببرند؟ در حالیکه در بدترین شرایط معیشتی و درآمدی قبل از دریافت حقوق سهم سازمان را پرداخت می‌کنند. کارگرانی که در طول سالهای گذشته در ثروتمند شدن سازمان تلاش کرده انداکنون بیشتر زیان می‌بینند و کسانی که ریالی حق بیمه به سازمان نپرداخته‌اند اکنون سهامدار بزرگ شده‌اند.
این سخن از بی انصافی و حق نشناسی نیست؛ کافی است با دفترچه درمان تأمین اجتماعی بخواهید برای درمان به یکی از مراکز تحت پوشش یا طرف قرارداد مراجعه کنیدجایگاه خود را در میان سایر بیمه شدگان دستگاه‌های دولتی، بانک‌ها، شهرداریها، نیروهای نظامی و انتظامی، سازمانهای متمول دولتی و خصوصی، صدا و سیما و…بیابید در خواهید یافت که با چه وضعیت وخیمی روبرو هستید.
در کشور ما حدود ۲۸ میلیون نفر از جمعیت بیمه شده تامین اجتماعی هستند به تعبیر دیگر باید گفت ۲۸ میلیون دفترچه تامین اجتماعی در دست مردم است که با آن می‌توانند به مراکز بیمارستانی و درمانی تحت پوشش یا طرف قرارداد این سازمان بیمه‌ای مراجعه و تحت درمان قرار گیرند و از خدمات پزشکی و بیمارستانی استفاده ببرند.
این ۲۸ میلیون نفر، تحت تکفل بیش از ۸ میلیون بیمه شده اصلی قرار دارند که هنگام کار همه ماهه سرانه حق بیمه خود و خانواده را به سازمان تامین اجتماعی می‌پردازند و با حمایت کارفرمایان و دولت هر ماهه درآمد هنگفتی را عاید صندوق بیمه تامین اجتماعی می‌سازند.
اگرچه تامین اجتماعی نتیجه یک روند تاریخی است که امروزه به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی کشورها مطرح است؛ اما اهمیت واقعی تامین اجتماعی زمانی آشکار می‌شود که بدانیم امروزه تمام کشورهای جهان با نگاه حمایتی از نیروهای کار و تولید و ایجاد آرامش کارگران به منظور جلوگیری از مشکلات ناشی از بیکاری, بیماری, از کارافتادگی, سالمندی کارگران و نیز حمایت از خانواده‌های آنها هنگام بیماری و یا پس از فوت بیمه شده اصلی به آن اهمیت ویژه‌ای می‌دهند.
این اهمیت برای برخی از کشورهای توسعه یافته صنعتی تا حدی است که این کشورها کمک‌های ویژه‌ای را تحت عناوین مختلف خصوصا " یارانه دولتی " به صندوق‌های تامین اجتماعی پرداخت می‌کنند زیرا آنها به خوبی دریافته‌اند که اگر دولت یا کارفرمایی، حتی در آزادترین نگاه اقتصادی، به کارگر و نیروی انسانی فعال در بخش‌های تولیدی اهمیت ندهد و کارگران از لحاظ امنیت شغلی و سلامتی تامین نباشند، برنامه‌های توسعه‌ای و فعالیت‌های صنعتی آنها ناقص و در نهایت منجر به شکست و نابودی است.
در کشور ما نیز تحقیق درباره عملکرد سازمان تامین اجتماعی خصوصا در بخش درمان و سایر خدمات آن کاری گسترده است؛ زیرا در هر بخش ضعف‌ها و قوت‌هایی وجود دارد که بررسی آن نیازمند گزارشهای متعدد است اما آنچه اهمیت یافته، این است که بواسطه کاهش موجودی صندوق تامین اجتماعی که با برنامه‌های مصوب دولت و مجلس بوجود آمده, میزان خدمات بیمه‌ای تامین اجتماعی و درآمدها و هزینه‌های این سازمان نیز دستخوش نابسامانی شده و در این میان آنها که بیش از همه زیان دیده‌اند بیماران بیمه شده تامین اجتماعی هستند.
در این میان شاید افزایش تعرفه‌های بیمه تامین اجتماعی و سهم پرداختی برای دارو یکی از مخفی‌ترین نوع افزایش قیمت‌ها محسوب شود؛ زیرا مراجعه کنندگان به مراکز بیمارستانی، درمانی و دارویی زیرنظر تامین اجتماعی باتوجه به پرداخت بخشی از هزینه‌ها، کمتر متوجه افزایش ۲۰ یا ۲۵ درصدی پرداختی‌ها نسبت به سال قبل می‌شوند و تنها عده‌ای که قیمت‌ها را رصد می‌کنند و در یک دوره یکساله به صورت مکرر به این مراکز مراجعه کرده باشند، متوجه این گرانی و مشکلات کاهش سطح خدمات می‌شوند.
آقای ابراهیم رستمی یکی از این بیماران است که می‌گوید: بنده ۲۵ سال است که حق بیمه پرداخت می‌کنم. اگر طی این سال‌ها خودم هرماه رقمی از درآمدها را در حسابی شخصی قرار می‌دادم. اکنون اینقدر محتاج پرداختی‌های تامین اجتماعی نبودم.
وی می‌افزاید: ما همه طلب‌های تامین اجتماعی را قبل از بیماری پرداخت کرده‌ایم و حالا تامین اجتماعی برای هزینه کردن پول خودمان اما و اگرهای فراوانی پیش پای بیماران می‌گذارد.
آقای رستمی می‌افزاید: دو سه سال پیش به یک مورد جراحی نیاز داشتم و به مطب پزشکی رفتم که رئیس بخشی در بیمارستان تامین اجتماعی بوده است. او پس از ویزیت از طریق منشی خود به من اعلام کرد که باید ۹۰۰ هزار تومان به حساب شخصی او بپردازم و پس از آن در بیمارستان تامین اجتماعی بستری و عمل شوم!
وی ادامه می‌دهد: چون چاره‌ای غیر از پرداخت این وجه نداشتم از فامیل و بستگان قرض گرفتم و پس از پرداخت ۹۰۰ هزار تومان پول به حساب شخصی پزشک معالج, در بیمارستان بستری شدم که آن پزشک با امکانات بیمارستان عمل جراحی روی من انجام داد.
این بیمه شده تامین اجتماعی می‌گوید: پس از تحمل انواع و اقسام مشکلات اتاق عمل و پرداخت هزینه‌ها برای برخی از لوازم و تجهیزات و… ظاهرا عمل انجام شد اما پس از جراحی وقتی که از دکتر درباره سلامتی خود پرسیدم با کمال تعجب در پاسخم گفت که " عمل موفق نبوده و نتوانستم کاری را که باید انجام بدهم زیرا دستگاه موجود در بیمارستان به ما جواب نداد. "
این بیمار ادامه می‌دهد: از دکتر درخواست چاره کردم که بیمارستان مجهز دیگری را به من معرفی کرد و علیرغم اینکه بیمارستان قبلی که طرف قرارداد با سازمان تامین اجتماعی است همه هزینه‌ها را هم از من گرفت حتی پول داروی بیهوشی اتاق عمل, هزینه اتاق عمل, هزینه تخت را دریافت کردو پس از عمل ناموفق با شلنگی در کلیه مرا روانه بیمارستان دیگری ساختند که آنجا هم پس از ۲۰ روز پذیرش دادند، یعنی ۲۰ روز باید با حالت شیلنگ در کلیه در منزل بمانم!
این بیمار طرف مراجعه به بیمارستان تامین اجتماعی می‌گوید: من با شرایط حاد با این همه پولی که خرج کردم مجبور بودم ۲۰ روز را سرگردان باشم چرا که آقایان دوست دارند برای پذیرش، بیماران تامین اجتماعی را امروز و فردا کنند.
وی ادامه می‌دهد: پس از این مدت وقتی به آن بیمارستان تخصصی کلیوی رفتم، متوجه انبوه مشکلات دیگر شدم که به شدت باعثتخریب روحیه‌ام شد. اتاق عمل آن بیمارستان همانند کشتارگاه بود زیرا هر بیماری را که به اتاق عمل می‌بردند پس از نیم یا یک ساعت به صورت درازکش و همانند مرده‌ها از جلو بیماران منتظر عمل عبور می‌دادند درحالیکه در میان ما نوجوانان و زنان جوان و مردان و زنان سالخورده هم بودند.
وی با اشاره به مشکلات فراوان بخش درمان تأمین اجتماعی ادامه می‌دهد: اتاق‌های ریکاوری باید دو در مجزا داشته باشد که بیماران بیهوش و عمل شده را از مقابل بیماران در انتظار عمل عبور ندهند درحالیکه در این بیمارستان من عمل جراحی با اعمال شاقه روحی و روانی را هم شاهد بودیم.
خانم مرتضایی از دیگر مراجعه کنندگان به مراکز درمانی تامین اجتماعی هم به گزارشگر ما می‌گوید: متاسفانه درمانگاههای تامین اجتماعی خدمات کامل را به مردم نمی‌دهند و بعنوان نمونه به یکی از مراکز درمانی تامین اجتماعی در خیابان فلسطین برای پر کردن دندان رفتم که رسما اعلام کردند فقط کارهای جزئی در بخش دندانپزشکی همانند کشیدن دندان و پر کردن ساده بدون عصب کشی انجام می‌دهند.
وی ادامه می‌دهد: وقتی که در تبلیغات آنها نگاه می‌کنیم می‌گویند خدمات متعدد دندانپزشکی اما وقتی که مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم از حرف تا عمل آنها فاصله بسیار زیادی وجود دارد.
علاقه ویژه این بیمارستانها به ویزیت بیماران آزاد وخارج از شمول تامین اجتماعی همچنانکه اشاره شد از دیگر مشکلاتی است که برای بیماران دارای دفترچه تامین اجتماعی ایجاد می‌شود.
در این باره خانم هما رستگاری هم به گزارشگر ما چنین می‌گوید: یک روز قبل از تعطیلات پنجشنبه و جمعه گذشته به بیمارستان… زیر نظر تامین اجتماعی مراجعه کردم و دفترچه تامین اجتماعی را به آنها نشان دادم که اعلام کردند برای جراحی باید سه ماه صبر کنم!
وی ادامه می‌دهد: در همین شرایط متصدی صدور قبض به من گفت که اگر کارت بیمه تکمیلی داشته باشید. این عمل ظرف یک روز انجام می‌شود و به محض اینکه فرم را از بیمه تکمیلی آماده نمایم همان روز بستری خواهم شد!
خانم رستگاری ادامه می‌دهد: در بیمارستان… بخشی برای پذیرش بیماران آزاد و بیمه‌های تکمیلی ایجاد کردند که برای بستری کردن آن بیماران فقط یک روز وقت لازم دارند، اما برای ما خانواده تامین اجتماعی یکماه بعد وقت می‌دهند.
وی می‌افزاید: این شرایط نشان می‌دهد که ملاک پذیرش و بستری کردن بیماران جا و ظرفیت نیست. بلکه فقط ملاک پول است زیرا وقت برای بیماران خصوصی و بیمه تکمیلی، یکروزه امکانات عمل جراحی فراهم می‌کنند، نشان می‌دهد جا برای پذیرش بیماران تامین اجتماعی هم هست اما علاقه‌ای به این کار از خود نشان نمی‌دهند.
وی معتقد است: چون بیمه‌های تکمیلی ۶۰ درصد هزینه‌ها را می‌پردازند و افراد خصوصی نیز همه هزینه‌ها را یکجا پرداخت می‌کنند، نشان می‌دهد هدف تامین اجتماعی از سر وا کردن بیماران مخصوص خودش است ضمن آنکه نشان می‌دهد سلامتی بیمه شدگان تامین اجتماعی نیز برای آقایان ارزشی ندارد.
در این زمینه یک مقام ارشد در بدنه سازمان تأمین اجتماعی مشکل مدیریت را اصلی‌ترین گرفتاری سازمان تأمین اجتماعی می‌داندو می‌گوید: مردم فقط بخش بسیار اندکی از درگیریهای سازمان را با وزارت رفاه در بخش مربوط به انتصاب رئیس سازمان از تلویزیون دیدند در حالیکه با انتخاب مدیران دولتی و واگذاری کارخانه‌ها و شرکتهای ورشکسته و زیانده بابت طلب به سازمان، کار را به جایی رساندند که اکنون از بودجه درمان برای شرکتهای زیانده هزینه می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: قبل از واگذاریها قرار بود ۸۵ درصد از کل بودجه سازمان از محل سودهای " شستا " شرکتهای سازمان تأمین اجتماعی، پرداخت شود. ولی الان کار به جایی رسیده که پولی که از سوی کارگران به حساب سازمان واریز
می شود برای حل این مشکل بکار گرفته می‌شود. در عین حالیکه مطالبات سالهای گذشته هم به صورت ریالی پرداخت نشد و سازمان در گذشته به دولت پول نقد داده بود، ولی اکنون دولت تعدادی از کارخانه‌های ورشکسته خود را به سازمان تحویل داده است.
* * *
در کشور ما سازمانها، وزارتخانه‌ها و دوایر دولتی و غیر دولتی با امکانات گسترده اطلاع رسانی همه روزه فقط خبرهای مثبت را به نفع خود منتشر می‌سازند. در حالیکه وظایف اطلاع رسانی از عملکرد منفی سازمان ها، وزارتخانه‌ها و دوایر به ملت بر عهده سازمانهای نظارتی، قوه قضاییه و مجلس شورای اسلامی است. حل این مشکلات بودجه نمی‌خواهد تنها با ده درصد از حیف و میل‌ها می‌توان حق مظلومان جامعه کارگری را استیفاء کرد و این حداقل خواسته‌ای است که قشر تلاشگر جامعه از مسئولان دارند.
* برای پذیرش فوری در بیمارستان‌های تامین اجتماعی، مهم نیست ۲۵ سال حق بیمه پرداخت کرده باشی؛ در این دوران مراجعه کنندگان آزاد عزیزتر از بیمه شدگان با سابقه تامین اجتماعی هستند
* به واسطه کاهش موجودی صندوق تامین اجتماعی، میزان خدمات درمانی سازمان به شدت تنزل یافته که بیمه شدگان این سازمان بیش از همه دچار ضرر و زیان شده‌اند.
* این روزها ملاک پذیرش و بستری بیماران تحت پوشش تأمین اجتماعی حتی در بیمارستان‌های ملکی، دیگر تخت خالی و ظرفیت نیست؛ فقط پول حرف اصلی را می‌زند زیرا تخت‌های خالی برای بیماران آزاد مهیاتر از صاحبان اصلی سازمان تامین اجتماعی شده است
* یک مقام آگاه در سازمان تأمین اجتماعی: واگذاری کارخانجات و شرکتهای زیانده تأمین اجتماعی بابت طلب سنواتی از دولت، کار را به جایی رسانده که بودجه درمان برای کمک به شرکتهای زیانده تزریق می‌شود!
* قبل از واگذاریها قرار بود ۸۵ درصد از کل بودجه سازمان از محل سود شرکتهای تحت پوشش سازمان تامین شود، اما اکنون نتیجه برعکس شده است!
* وزارتخانه‌ها و سازمانها با در اختیار داشتن امکانات گسترده اطلاع رسانی، فقط اخبار مثبت سازمانی را به نفع خود منتشر می‌سازند؛ درحالیکه عملکرد منفی سازمانها باید با قدرت نظارتی، مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه و سازمانهای نظارتی به مردم اطلاع داده شود.
مجيد زندي.روزنامه جمهوري اسلامي
