منجی هالیوود برای کودکان ایران!

افكار نيوز: شبکه کودک و خانواده رسانه ملی در اقدامی تأمل برانگیز همزمان با سالروز میلاد امام زمان، انیمیشنی که مخاطبان کودک را با مختصات امریکایی مفهوم منجی آشنا می کند به روی آنتن فرستاد.
سه شنبه پنجم مرداد ماه مصادف بود با نیمه شعبان و سالروز ولادت حضرت مهدی(عج) و همانطور که انتظار می رفت، شبکه های مختلف صدا و سیما برنامه های متنوع و غالباً مفرّحی را برای این ایام تدارک دیده بودند.
در این روز طبق روالِ معمولی که رسانه ملی در این چند سال در پیش گرفته است، فیلم های سینمایی، بخصوص فیلم های سینمایی غیر ایرانی و مشخصاً هالیوودی، حضور بسیار پررنگی در میان برنامه های شبکه های مختلف داشتند، به طوریکه برخی از شبکه ها مانند شبکه دو سیما، تعداد سه فیلم سینمایی را در این روز پخش کردند.
هر چند اصل پخش حجم فراوان محصولات امریکایی در این روز که باید فرصتی برای آشنایی مخاطب با مختصات منجی حقیقی آخرالزمان به شمار آید محل تأمل است ولی پخش یکی از این فیلم ها در این روز، که مستقیماً به مسأله منجی و حوادثآخرالزمانی می پردازد و منجی آخرالزمان را با طعم هالیوودی معرفی می نماید می تواند آغاز مسیری پرمخاطره برای مخاطبان بویژه مخاطب کودک به شمار رود.
انیمیشن سینمایی «هورتُن» با نام انگلیسی Horton Hears a Who محصول سال ۲۰۰۸ آمریکا روایتگر داستان فیل شاد و سرخوشی به نام «هورتن» است که روزی در جنگل صدایی را از یک گرده گل می‌شنود و به دنبال آن پی می‌برد موجودات بسیار کوچکی که با چشم او و دیگر حیوانات جنگل دیده نمی‌شوند بر روی آن گرده زندگی می‌کنند.
شهری که این موجودات در آن بسر می‌برند «جون تپه» نام دارد و اهالی آن از نسل «جون» ها می‌باشند. گرده مذبور در واقع مَحمِلی است که زندگی اهالی جون تپه به ثبات و پایداری آن بستگی دارد، اما به دلیل جدا شدن این گرده از گلی که بر روی آن قرار داشته، اکنون هستی جون ها مورد تهدید جدی واقع شده است.
هورتن که به وجود این شهر پی برده و به سختی موفق شده با شهردار آن شهر ارتباط کلامی برقرار نماید، تصمیم می‌گیرد گرده را به موطن اصلیش یعنی گلی که در بالای کوهستان است بازگرداند و به نوعی تمدن جون‌تپه را از نابودی قطعی نجات دهد.
از همین روست که با قرار دادن آن بر روی یک شاخه کوچک، راه قله را در پیش می‌گیرد. در این میان خبر این ماجرا و اینکه هورتن صداهایی را از یک گرده شنیده در بین حیوانات مختلف می‌پیچد و با مخالفت شدید کانگورو که به نوعی می‌توان او را پادشاه جنگل به حساب آورد مواجه می‌شود. کانگورو معتقد است هورتن خیالاتی شده و صداهایی که ادعای شنیدنش را دارد، همگی از توهمات او سرچشمه گرفته است، به همین دلیل تصمیم می‌گیرد مانع رفتن او به قله و رساندن گرده شود.
وی در این راه از ترفندهای مختلفی مانند اجیر کردن یک کرکس برای نابود ساختن گرده نیز استفاده می‌کند. در این میان شهردار جون‌تپه که با هورتن در ارتباط است از خطری که تمدن آنها را تهدید می‌کند باخبر شده و سعی در آرام نمودن اوضاعِ شهر دارد. اما به هر حال با هر حادثه کوچکی مانند جابه‌جا شدن گرده، زلزله شدیدی در جون‌تپه رخ می‌دهد و این مسأله نگرانی مردم را سبب شده است. هورتن با تحمل مشقات بسیار خود را تا نزدیکی قله می‌رساند، اما در آنجا توسط حیوانات جنگل که تحت تأثیر گفته‌های کانگورو قصد ممانعت از وصول هورتن به قله را دارند محاصره شده و از حرکت باز می‌ماند. تصمیم جمعی حیوانات بر این می‌شود که گرده را درون دیگی که در حال جوشیدن است بیندازند و به زعم خودشان، جلوی این توهمات را بگیرند.
هورتن ماجرا را به گوش شهردار می‌رساند و از او می‌خواهد با کمک اهلی جون‌تپه، موجودیت خود را به اطلاع حیوانات جنگل برسانند. شهردار نیز تمامی مردم را جمع کرده از آنها می‌خواهد به هر شکل ممکن سر و صداهای بلندی ایجاد کنند تا به گوش حیوانات برسد. در پی این اعلام همه جون‌ها دست به کار شده و به ایجاد سر و صدا می‌پردازند. بالاخره در لحظاتی که گرده در آستانه سقوط به درون دیگ قرار دارد، بچه کانگورو صدای اهالی جون‌تپه را می‌شنود وبقیه حیوانات را نیز از وجود آن مطلع می‌کند. آنان نیز که صدا را می‌شنوند از نابود ساختن گرده صرفنظر کرده و به درست بودن ادعاهای هورتن در خصوص وجود شهری بر روی گرده باور پیدا می‌کنند.
سینمایی «هورتن» اقتباسی است از کتاب به همین نام اثر دکتر «سِئوس» که در سال ۱۹۵۴ نگاشته شده است. دکتر سئوس از نویسندگان معروف آمریکایی است که در ژانر کودکان صاحب آثار مختلفی است. شاید توجه به این نکته خالی از فائده نباشد که سئوس در دوران جنگ جهانی دوم در ارتش آمریکا خدمت می‌نمود که در آن برهه انیمیشن‌ها و داستان‌های مصوری را در تأیید سیاست سرمایه‌داری آمریکا در مقابل تفکرات کمونیستی و فاشیستی به رشته تحریر درآورده است. در سال ۱۹۷۰ یک انیمیشن کوتاه با اقتباس از کتاب سئوس ساخته شد، اما در سال ۲۰۰۸ نسخه سینمایی این انیمیشن به کارگردانی Jimmy Hayward و Steve Martino روانه بازار گردید.
همانگونه که با ملاحظه خلاصه داستان فیلم درمی‌یابیم، موضوع این انیمیشن سینمایی در خصوص نابودی یک تمدن(در اینجا جون‌تپه) و نقش منجی‌گونه یک موجود برای جلوگیری از این نابودی است.
هورتن در این داستان حیوان آرام و بی‌خطری است که به زندگی روزمره خود مشغول است، اما در اثر یک اتفاق که همان شنیدن صدای شهردار است، تصمیم به نجات جون‌تپه و ساکنانش می‌گیرد. در نگاه شهردار و دیگر اهالی، هورتن تمامی مشخصه‌های یک منجی آسمانی را داراست، او جایی در آسمان‌هاست که دیده نمی‌شود، اما صدایش توسط شهردار شنیده می‌شود. در واقع شهردار از بین همه مردم فرد برگزیده‌ای است که امکان گفتگو با هورتن را دارد. این موجود آسمانی در مقایسه با تمدّن جون‌تپه از قدرت بسیار بالایی برخوردار است به طوریکه یک حرکتش می‌تواند کل موجودیت شهر و مردم آنرا تهدید نماید.
مردم جون‌تپه بر خلاف حیوانات جنگل، به حرف شهردار ایمان می‌آورند و در لحظاتی که تمام هستیشان در معرض نابودی قرار دارد، همگی یکدل و یکصدا فریادی که در واقع درخواست نجات از بلا است را به سوی آسمان و اهالی آن روانه می‌سازند و همین همدلی و همراهی است که در نهایت نجات و رهایی را برای آنها به ارمغان می‌آورد.
البته در اینجا باید به این مسأله اشاره شود که صرف به تصویر کشیدن داستانی در خصوص وجود یک منجی به خودی خود مشکلی ایجاد نمی‌کند، چرا که اعتقاد به وجود منجی امری است که شاید بتوان آنرا به نوعی در درون افراد مختلف باوری نهادینه شده به حساب آورد. این باور و اعتقاد از بارزترین عوامل امید به آینده در انسان‌ها و عاملی برای تحرک و پویایی است. اما در خصوص موارد اینچنینی حتما باید به جنبه‌های مختلف موضوع و نحوه بیان آن در محصولات سینمایی توجه کافی را به عمل آورد، چرا که پرداخت این مسأله در سینما در بسیاری موارد انحرافات و کج فهمی‌هایی را به دنبال می‌آورد که در فرهنگ اسلامی به هیچ وجه پذیرفته نخواهد بود.
اما آنچه در این مجال بدان می‌پردازیم، انتخاب انیمیشن هورتن با این موضوع، جهت پخش در روز نیمه شعبان، میلاد یگانه منجی عالم بشریت حضرت صاحب‌الزّمان(عج) می‌باشد. مطمئناً فضای شاد و مفرّح فیلم می‌تواند لحظات خوبی را برای بیننده خود فراهم آورد، اما آیا به این مسأله نیز توجه شده است که تمثیلِ موجود در این اثر به هیچ وجه مناسب قرار گرفتن در کنار نام حضرت حجت(عج) به واسطه پخش فیلم در روز نیمه شعبان نمی‌باشد؟ عدم دقت کافی در این انتخاب از سوی مسئولان شبکه دو سیما مطلب تأمل برانگیزی است که در بهترین حالت باید آنرا به حساب بی‌توجهی آنان نسبت به قرابت موضوع انیمیشن با مناسبت پخش گذارد.

*فائزه جلیلوند

انتهاي پيام/ب.