همزمان با استقرار دولت سیزدهم تحولاتی گسترده در حوزه صندوق‌های بیمه‌ای به ویژه سازمان تأمین اجتماعی رخ داد، در این نهاد بیمه‌گر نیز هشت راهبرد کلان تدوین شد که در راستای اجرای این راهبردها افزایش شمار بیمه‌شدگان، تادیه بدهی دولت به تأمین اجتماعی، تسویه بدهی نظام بانکی، هوشمندسازی خدمات به سمت غیرحضوری شدن، افزایش حقوق بازنشستگان، رشد تسهیلات و سقف بیمه تکمیلی مستمری‌بگیران و دیگر برنامه‌های تحولی محقق شد.
در همین راستا رویکرد عدالت‌محوری سرلوحه فعالیت‌های تأمین اجتماعی به ویژه از زمان استقرار دولت سیزدهم قرار داده شده تا بتواند تعهدات خود در قبال بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران را به بهترین شیوه به افراد بیمه‌شده و مستمری‌بگیر ارائه دهد.
سازمان تأمین اجتماعی در این دوره مدیریتی تحولاتی را در حوزه بیمه‌ای و درمانی شاهد بود که در بخش درمانی بخشی از خدمات شامل استخدام پزشکان قراردادی به ویژه در مناطق محروم، اصلاح نظام پرداخت پزشکان و پرستاران، توسعه مراکز درمانی، رایگان شدن خدمات درمانی در مراکز طرف قرارداد برای بازنشستگان بالای ۶۵ سال، افزایش بودجه عمرانی ساخت مراکز درمانی از ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ به رسیدن به ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در سال جاری و عمل به قانون جوانی جمعیت و تشکیل پرونده برای سه هزار زوج نابارور بود.
در بخش خدمات بیمه‌ای، یکی از مهمترین موضوعاتی که در سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یکی از چالش‌های جدی به شمار می‌رود مساله تادیه بدهی از سوی کارفرمایان بخش دولتی و خصوصی به این نهاد است که در دولت سیزدهم تحقق موضوع بازپرداخت بدهی از سوی دولت به عنوان یکی از مهمترین تحولات در راستای ایفای تعهدات همه‌جانبه تأمین اجتماعی در قبال افراد تحت پوشش به شمار می‌رود.
با توجه به اینکه سازمان تأمین اجتماعی هزاران میلیارد تومان از دولت طلب دارد، در زمان روی کارآمدن این دولت در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بیش از ۱۸۰ هزار میلیارد تومان از این بدهی به تأمین اجتماعی پرداخت شد و برنامه‌ریزی امسال دولت نیز ۷۰ هزار میلیارد تومان دیگر است.
براساس اطلاعات موجود در مجموع فعالیت بیش از ۲ سال دولت سیزدهم ۲۵۰ هزار میلیارد تومان از بدهی دولت به تأمین اجتماعی پرداخت شده که این موضوع به عنوان یک اقدام بی‌سابقه در دوره‌های گذشته بود که به واسطه چنین اقدامی این نهاد بیمه‌ای نیز ۱۰۶ هزار میلیارد تومان بدهی خود به نظام بانکی را تسویه کرد. این تسویه بدهی نیز در دوره‌های گذشته سابقه نداشته است.
البته تا پیش از استقرار دولت سیزدهم، سازمان تأمین اجتماعی هر ماه برای پرداخت حقوق مستمری‌بگیران رقم ۲۷ تا ۲۸ هزار میلیارد تومانی؛ چهار تا پنج هزار میلیارد تومان کسری نقدینگی داشت و ۱۰۶ هزار میلیارد تومان بدهی انباشته شده از سال ۹۳ تا ۱۴۰۰ نیز برای این سازمان به ثبت رسیده بود. اما امروز پنج ماه از سال با پرداخت ۴۰ هزار میلیارد تومان تعهدات در هر ماه و بدون ریالی استقراض از نظام بانکی پشت سرگذاشته است.
رشد حدود ۲ میلیون نفری بیمه‌شدگان جدید
گسترش پوشش بیمه‌ای یکی از راهبردهای اصلی سازمان تأمین اجتماعی در این دولت بود که براساس اصل یک قانون این سازمان و اصل ۲۹ قانون اساسی تعمیم و گسترش خدمات بیمه‌ای را در دستور کار قرار داده است. اجرای طرح‌های مهم برای ارائه خدمات در حوزه بیمه به عنوان راهکاری برای توسعه خدمات این سازمان برای افراد بدون بیمه است.
از آنجا که بیش از پنج میلیون نفر از شاغلان در بخش مشاغل غیررسمی در کشور از خدمات بیمه‌ای محروم هستند، توسعه پوشش بیمه‌ای برای این گروه از شاغلان به عنوان یک ضرورت است به همین منظور سازمان تأمین اجتماعی در قالب بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری اقدام به بیمه کردن این افراد کرده است.
همچنین پوشش بیمه‌ای برای جامعه هدف مانند زنان خانه‌دار و دانشجویان در قالب اجرای طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی یکی دیگر از طرح‌های تأمین اجتماعی برای تعمیم و گسترش خدمات بیمه در این سازمان بیمه‌گر به شمار می‌رود. البته گروه‌های دیگر بدون بیمه در میان پزشکان، دامپزشکان، امدادگران جمعیت هلال احمر و دیگر گروه‌ها همچنان در دستور کار این سازمان قرار دارد.
براساس داده‌های آماری اکنون حدود ۲۸۵ هزار نفر از زنان خانه‌دار و بیش از ۶۲ هزار نفر از دانشجویان از خدمات سازمان تأمین اجتماعی بهره‌مند هستند.
توجه دولت سیزدهم به صندوق‌های بیمه‌ای همچون تأمین اجتماعی منجر به ارائه بهتر خدمات از سوی این سازمان به افراد بیمه شده و بدون بیمه در جامعه شده به گونه‌ای که در این ۲ سال فعالیت یک میلیون و ۹۲۰ هزار نفر از جامعه از خدمات تأمین اجتماعی بهره‌مند شدند.
اگرچه همچنان گسترش خدمات بیمه‌ای در دستور کار سازمان تأمین اجتماعی قرار دارد، اما اکنون از جمعیت ۷۳ درصدی جامعه بهره‌مند از بیمه‌های اجتماعی ۵۳ درصد از این نهاد بزرگ بیمه‌گر خدمات بیمه‌ای، درمانی و بازنشستگی دریافت می‌کنند و ۲۰ درصد دیگر از ۱۷ صندوق بازنشستگی برخوردار از خدمات هستند.
افزایش حقوق، رشد تسهیلات و بیمه تکمیلی بازنشستگان
جامعه آماری چهار میلیون و ۲۰۰ هزار نفری بازنشستگان و مستمری‌بگیران تحت پوشش تأمین اجتماعی نیز در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفتند که برای این گروه افزایش حقوق، رشد سه مرحله‌ای تسهیلات بازنشستگان از پنج به ۲۰ میلیون تومان و تقبل ۵۰ درصدی سهم حق بیمه تکمیلی از سوی تأمین اجتماعی از جمله موضوعات محقق شده به شمار می‌رود.
حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران در سال اول فعالیت دولت سیزدهم افزایش ۵۷ درصدی برای حداقل‌بگیران و رشد ۳۸ درصدی به اضافه ۵۵۰ هزار تومان برای سایر سطوح را شامل شد که در سال جاری نیز با تلاش‌ها و همراهی دولت و مجلس شورای اسلامی حداقل‌بگیران افزایش ۲۷ درصدی و سایر سطوح رشد ۲۱ درصدی به اضافه ۲۵۰ هزار تومان را در حقوق خود داشتند.
رشد تسهیلات مستمری‌بگیران نیز در این دولت محقق شد به گونه‌ای که در این ۲ سال سه مرحله از پنج به هفت، از هفت به ۱۲ و از ۱۲ به ۲۰ میلیون تومان تغییر داشت و بازنشستگان و مستمری‌بگیران تحت پوشش این سازمان در صورت دارا بودن شرایط در سال جاری تسهیلات ۲۰ میلیون تومانی را دریافت خواهند کرد.
در بخش بیمه تکمیلی این گروه از جامعه هدف تحولاتی را شاهد بودیم به گونه‌ای که سهم مشارکت تأمین اجتماعی در زمان روی کارآمدن دولت سیزدهم ۲۳ هزار تومان بود که سال جاری این نهاد بیمه‌ای از مبلغ ۲۰۵ هزار تومان بیمه تکمیلی ۱۰۲ هزار و ۵۰۰ تومان آن را تقبل کرد.
ارائه ۵۷ خدمت غیرحضوری و حرکت به سمت تأمین اجتماعی هوشمند
یکی دیگر از برنامه‌های سازمان تأمین اجتماعی در راستای خدمات‌رسانی مطلوب به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران در بستر فضای مجازی، ارائه خدمات الکترونیک و غیرحضوری برای جلوگیری از هزینه‌های این افراد و کاهش بار مراجعات به مراکز درمانی و بیمه‌ای است که به واسطه این برنامه‌ها از سال ۹۹ طرح ۳۰۷۰ برای ارائه ۳۰ خدمت غیرحضوری و کاهش ۷۰ میلیون بار مراجعه در این سازمان اجرایی شد.
حرکت به سمت تأمین اجتماعی هوشمند به عنوان یکی از برنامه‌های راهبردی این سازمان بزرگ بیمه‌ای دنبال شد و اکنون ۵۷ خدمت به صورت غیرحضوری به افراد تحت پوشش ارائه می‌شود. البته در بخش نسخه الکترونیک نیز اکنون بیش از ۹۷ درصد خدمات نسخه‌نویسی به صورت الکترونیکی است.
یکی از راهبردهای اساسی تأمین اجتماعی در دوره جدید مدیریتی، هوشمندسازی تأمین‌اجتماعی بود و این سازمان در این راستا از اولین دستگاه‌های برای پیوستن به پنجره واحد خدمات الکترونیک دولت محسوب شد. با توجه به ضرورت ارائه همه خدمات به‌صورت غیرحضوری و الکترونیکی به بیمه‌شدگان، در دوره‌های گذشته طرح ۳۰۷۰ اجرایی شد و اکنون ۳۰ خدمت غیرحضوری به ۴۷ مورد و تعداد خدمات هوشمند و غیرحضوری به ۵۷ سرویس الکترونیکی رسیده است.
تخصیص چهار هزار میلیارد ریال برای موضوع ناباروری و خدمت به سه هزار زوج
سازمان تأمین اجتماعی همچنین در راستای عمل به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، نسبت به تشکیل پرونده ناباروری برای زوجین نابارور اقدام کرد و در این زمینه چهار هزار میلیارد ریال به این موضوع اختصاص داد.
به همین منظور ۹۰ درصد خدمات درمان ناباروری برای بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی براساس تعرفه‌های بخش دولتی پرداخت می‌شود. اکنون در ۱۰۰ مرکز ناباروری در کشور خدمات به زوجین نابارور ارائه می‌شود. براساس داده‌های آماری سه هزار پرونده ناباروری در سازمان تأمین اجتماعی تشکیل شده است.
حرکت به سمت نسخه‌نویسی الکترونیکی با تولید ۹۷ درصدی نسخ
با توجه به اینکه سالانه حدود ۱۶۰ میلیون مراجعه به سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تإمین اجتماعی به ثبت می‌رسد و ۴۴ میلیون خدمت غیرحضوری به ذینفعان سازمان ارائه می‌شود، به همین منظور سازمان تأمین اجتماعی به سمت نسخه‌نویسی الکترونیکی برای کاهش مداخلات انسانی و خطاهای پزشکی حرکت کرده است.
اکنون تأمین اجتماعی به عنوان یک نهاد پیشگان در حوزه صدور نسخه الکترونیک گام برداشته به گونه‌ای که صدور این نسخ از ۶۰ درصد به ۹۷ درصد رسید و این موضوع نشان از توجه درمان تأمین اجتماعی به موضوع مطالبه جدی مخاطبان این نهاد بیمه‌گر برای دریافت خدمات به صورت غیرحضوری است.
توسعه مراکز درمانی در دولت سیزدهم
توسعه مراکز درمانی به عنوان یکی دیگر از اقدامات موردتوجه دولت سیزدهم در حوزه خدمات درمانی سازمان تأمین اجتماعی است که در این دوره به عنوان نمونه در سال ۱۴۰۱ عملیات اجرایی ۷۸ طرح عمرانی در ۲۳ استان در بیمارستان هدایت تهران آغاز شد که در این زمینه بیمارستان هدایت تهران و بیمارستان ۶۴ تختخوابی لنگرد افتتاح شد که به واسطه این اقدامات ۲۵۶ تخت عمومی و ۶۴ تخت ویژه به ظرفیت درمانی در این سازمان اضافه شد.
افتتاح طرح‌های توسعه ظرفیت‌های درمانی تأمین اجتماعی شامل درمانگاه‌های ساری، دیوان‌دره، بندرگز و مهر و توسعه حوزه درمای در استان‌های لرستان، یزد، بوشهر، خراسان رضوی، خراسان شمالی، تهران، مرکزی، سمنان، گلستان، قزوین و اصفهان، همچنین ایجاد بخش‌های جدید درمانی در بیمارستانی‌های شوشتر، سقز، حکیم جرجانی گرگان و بازسازی بخش‌های مراقبت‌های ویژه از دیگر برنامه‌های بخش درمانی بود. در سال جاری نیز ۲۹ طرح درمانی برای توسعه فعالیت‌های درمانی در دستور کار است.
اکنون بیش از ۱۳۳ طرح عمرانی در کشور در حوزه طرح‌های توسعه‌ای و افزایش ظرفیت مراکز درمانی در حال اجراست که عملیات اجرایی اغلب این طرح‌هادر سال ۱۴۰۰ آغاز شده و برخی به بهره‌برداری رسیده و برخی کلنگ‌زنی و در حال ساخت است.
یکی از اولویت‌های اصلی سازمان تأمین اجتماعی در دولت سیزدهم موضوع توسعه در بخش خدمات درمانی بوده و اکنون روزانه بیش از یک میلیون هزار خدمت سرپایی و ۱۳ هزار خدمت بستری در مراکز درمانی این سازمان به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران ارائه می‌شود.
