حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: ایران با داشتن زیستگاه‌های تالابی، دریایی و پهنه‌های آبی متنوع همه‌ساله پذیرای میلیون‌ها پرنده مهاجر عبوری و زیستگاه زمستان‌گذرانی بیش از ۱.۸ میلیون از ۱۶۶ گونه از پرندگان آبزی است. او با بیان اینکه امروزه سرشماری پرندگان آبزی در بیش از صد کشور جهان با مشارکت حدود ۱۵ هزار شمارشگر حرفه‌ای و داوطلب انجام می‌شود، اظهار کرد: هرساله بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون پرنده آبزی در سراسر جهان شمارش می‌شوند و اطلاعات مربوط به آمار و سایت‌های سرشماری در پایگاه داده سرشماری بین‌المللی پرندگان آبزی ثبت می‌شود.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: سرشماری پرندگان آبزی از قدیمی‌ترین، فراگیرترین و طولانی‌ترین برنامه‌های پایش هماهنگ و هم‌زمان تنوع زیستی در جهان است که قدمتی ۶۰ساله در دنیا دارد. اکبری تأکید کرد: این شمارش‌ها با تأکید بر تالاب‌ها و مناطق تجمع پرندگان آبزی زمستان‌گذران انجام می‌شود و اطلاعات به‌دست‌آمده از برنامه‌های سرشماری و تجزیه و تحلیل آن از ارزش درخور توجه علمی در حفاظت از تالاب‌ها، سواحل و تنوع پرندگان برخوردار است. او افزود: ایران هم‌زمان با اولین برنامه رسمی سرشماری جهانی و همگام با بسیاری از کشورهای اروپایی و بهعنوان اولین کشور غرب آسیا از دی‌ماه سال ۱۳۴۵ شمسی به برنامه سرشماری بین‌المللی پرندگان آبزی زمستان‌گذران پیوست. شمارش پرندگان آبزی در سال‌های اولیه به شمارش گونه‌های قابل شکار ازجمله قوها، غازها، مرغابی‌ها و گونه چنگر معمولی اختصاص داشت و از سال ۱۳۶۶ دیگر پرندگان آبزی به این فهرست اضافه شدند. او با اشاره به اینکه در شش دهه گذشته شمارش پرندگان آبزی زمستان‌گذران در ایران در اولویت برنامه‌های اجرائی معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست بوده است، اضافه کرد: ایران به واسطه وجود شرایط جغرافیایی مناسب، تنوع اقلیمی و دارا بودن زیستگاه‌های تالابی و دریایی ازجمله دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب همه‌ساله پذیرای میلیون‌ها پرنده آبزی مهاجر عبوری و زمستان‌گذران است. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرد: ایران بهعنوان مهم‌ترین کشور دارای زیستگاه‌های مهاجرتی و زمستان‌گذرانی در مسیر پروازی مهاجرت پرندگان از سیبری تا نیل به شمار می‌رود. جمعیت این مسیر پروازی بیش از ۱۰ میلیون پرنده برآورد شده است که همه‌ساله سرشماری نیمه‌‌زمستانه پرندگان آبزی در دی و بهمن در بیش از
۴۵۰ مکان (سایت) در ۳۰ استان کشور و با حضور کارشناسان ستادی، استانی و پرنده‌نگران حرفه‌ای سازمان‌های مردم‌‌نهاد انجام می‌شود. اکبری اظهار کرد: تجزیه و تحلیل نتایج سرشماری سالانه پرندگان آبزی و بررسی روند تغییرات جمعیت ناحیه‌ای، استانی و سایت‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است و مدیران ستادی و استانی حفاظت محیط زیست بر اساس این مطالعات می‌توانند در تصمیم‌سازی‌ها از نتایج و تحلیل‌های ارائه‌شده استفاده کنند. معاون سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در این راستا مطالعات تجزیه و تحلیل جامع نتایج سرشماری بلندمدت تالاب‌ها و مناطق ساحلی ایران به منظور کاربرد نتایج سرشماری‌ها در مدیریت تالاب‌ها و جمعیت‌های پرندگان آبزی در دستور کار قرار گرفت.
این پژوهش‌ها به ارزیابی روند تغییرات جمعیت پرندگان آبزی ایران، نواحی عمده زیست جغرافیایی، استان‌ها، تالاب‌های بین‌المللی، گونه‌های شاخص پرندگان آبزی و همچنین اهمیت‌سنجی هر یک از تالاب‌ها بر اساس معیارهای تعداد و تنوع پرندگان آبزی از سال ۱۳۴۵ تا پایان قرن جاری یعنی سال ۱۴۰۰ در یک دوره ۵۶ساله پرداخته است.
او افزود: نتایج سرشماری جمعیت پرندگان آبزی ایران نشان داد در پنج دهه گذشته در مجموع بیش از ۷۷ میلیون پرنده آبزی از ۱۶۶ گونه مختلف در بیش از ۹۷۰ سایت سرشماری مشاهده و ثبت شدند که در سه دهه گذشته به‌طور میانگین هرساله بیش از ۸.۱ میلیون پرنده شمارش شدند که حدود پنج درصد جمعیت جهانی و بیش از ۱۶ درصد جمعیت مسیر پروازی مهاجرت پرندگان آبزی از سیبری تا نیل را شامل می‌شود.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: تجزیه و تحلیل آماری تغییرات جمعیت کل پرندگان آبزی حاکی از روند پایدار تا افزایش ملایم جمعیت در ۳۵ سال گذشته بوده است. حدود نیمی از جمعیت پرندگان آبزی ایران در سواحل و تالاب‌های ساحلی خزر و بقیه جمعیت به صورت کم‌وبیش مساوی در پهنه‌های آبی درون‌سرزمینی و استان‌های جنوبی شمارش می‌شوند. اکبری تصریح کرد: بهره‌گیری از نتایج سرشماری بلندمدت پرندگان بهعنوان اساس برآورد اندازه و روند تغییرات جمعیت پرندگان متداول است و تجزیه و تحلیل روند تغییرات جمعیت برای تصمیم‌گیری‌های ملی و بین‌المللی مدیریت جمعیت و ارزیابی اثربخشی اقدامات حفاظتی کاربرد دارد. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ارتقای دانش پرنده‌نگری در ایران، به‌روزرسانی تجهیزات مشاهده پرندگان ازجمله تلسکوپ و دوربین‌های چشمی، اجرای برنامه جامع سرشماری و استفاده از پرنده‌شناسان حرفه‌ای موجب اثربخشی برنامه‌های شمارش و ثبت پرندگان در ایران شده است و در سال‌های اخیر نوسانات تراز آبی تالاب‌ها به دلیل کاهش منابع آبی و تأمین‌نشدن حقابه، پس‌روی آب دریای خزر، شکار و صید، تغییرات جمعیت در مسیرهای پروازی، توسعه فعالیت‌های انسانی و استحصال اراضی موجب کاهش ارزش زیستگاهی بسیاری از تالاب‌ها و پهنه‌های آبی شده است.
بر اساس اعلام روابط‌عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، اکبری در پایان گفت: حفاظت مستمر و اثربخش زنجیره‌ای از زیستگاه‌ها و احیای تالاب‌های در معرض تهدید در اولویت مدیریت جمعیت پرندگان آبزی قرار دارد.
