درس‌های آموخته از تصادف اتوبان قم

به گزارشافکارنیوز،بعد از حادثه دلخراش ۲ اتوبوس در جاده قم – تهران و مرگ ۴۴ نفر از هموطنانمان فرصتی دیگر ایجاد شد تا با نگاه دقیقتر و کارشناسی شده به موضوع و تجربیات کسب شده و درس‌هایی که در این حادثه به ما آموخت غافل نشده و برای آنها برنامه ریزی و اقدام عملی و اجرایی صورت پذیرد. براین اساس دکتر محمود مظفر رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر " درس‌های آموخته شده " از این حادثه را تشریح کرد.

در حوادثجاده ای سه عامل مهم انسان، جاده، خودرو نقش دارند که در این حادثه بطور مجزا هر بخش توضیح داده می‌شود.

الف) عامل انسانی(راننده):


با عنایت به اینکه ۷۰% علت تصادفات راننده مقصر و نقش دارد، لذا باید تمهیدات و توجه بیشتری در آموزش و انتخاب و گزینش رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی بخصوص اتوبوس ایجاد شود.

۱ - رانندگان اتوبوس علاوه بر طی دوران آموزشی و مهارتی در کسب گواهینامه حداقل سالی یکبار دوره شبیه سازی شده(سمیلاتور) را طی کنند. در این دوره راننده در شرایط بحرانی شبیه سازی شده قرار می‌گیرد(ترکیدن لاستیک، آتش گرفتگی، خرابی ترمز، خرابی موتور و…) که می‌بایست یاد بگیرد در این شرایط چطور عکس العمل درست با کمترین خسارت به مسافران را تمرین کند.(درحال حاضر خلبانان بالگرد و هواپیما این دوره را طی می‌کنند)

چرت‌های ۵-۱۰ ثانیه ای


۲ - حدود ۵۰%حوادثجاده ای از نوع واژگونی بوده که بیشترین علت آن خواب آلودگی راننده است. علت خواب آلودگی اختلال در خواب رانندگان چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی می‌باشد. افرادی که مسافرت‌های طولانی و در شب و یا روز دارند سیکل سیرکادین(چرخه طبیعی ساعات خواب و بیداری) آنها بهم می‌خورد و حتی ممکن است علی رغم خواب کافی از نظر کمی؛ ولی این خواب کیفیت لازم را نداشته و باعثچرت‌های ۵-۱۰ ثانیه ای در هنگام رانندگی و باعثعدم تمرکز و حادثه می‌شود که کیلنیک‌های مشاوره ای خواب و تست‌های پزشکی می‌تواند باعثدرمان و پیشگیری از وقوع حادثه شود.

بنابرای در مواردی با نصب دوربین‌هایی بر روی فرمان و تست چهره راننده از نظر: الف - درصد بسته بودن چشم، ب - تعداد پلک زدن / خواب آلودگی و عدم تمرکز راننده را تشخیص و باعثهشدار می‌شود.

۳ - در مواردی با نصب دوربین‌هایی بر روی آئینه اتوبوس از یک طرف رفتار راننده را از نظر سرعت غیر مجاز و یا کاهش هوشیاری تحت نظر داشته و به محض مورد مشکوک با ایجاد هشدار در مرکز کنترل و هماهنگی با راننده تماس گرفته می‌شود و تذکر می‌دهند و از طرفی دیگر این دوربین‌ها بعنوان جعبه سیاه اتوبوس عمل می‌کنند و بعد از حادثه، فیلم مورد بازبینی و علت حادثه را جویا می‌شوند(در برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی)

۴ - توجه ویژه و خاص به وضعیت معیشتی و اجتماعی رانندگان تا مجبور نباشند در مدت کوتاه و بدون استراحت بخاطر درآمد بالاتر و تامین هزینه‌ها چندین سرویس بروند و از طرفی بخاطر دوری از خانواده و فرزندان در معرض آسیب‌های روحی و خانوادگی قرار دارند، با ایجاد اداره مددکاری در ترمینال‌ها و مشاوره مدد کاران و روانشناسان با راننده و خانواده‌های آنان باعثآرامش روحی و امنیت روانی آنان و بالطبع رانندگی توام با حوصله و آرامش را در بر خواهد داشت.

ب) عامل خودرو:


۱ - با عنایت به اینکه حریق خودرو در مدت زمان ۵-۳ دقیقه می‌تواند منجر به فاجعه شود واقدام مقابله ای در این زمینه سخت و مشکل است، بنابراین بهترین روش اقدامات پیشگیرانه می‌باشد لذا:

الف: خودروسازان با ارتقا کیفیت خودروها می‌توانند مانع بروز حریق در شرایط بحرانی شوند.

ب: در اتوبوسها در ۳ بخش باطری، منبع سوخت، موتور با نصب سیلندرهای Aerosol MAG که حجم و وزن کمتری دارند با دارا بودن مواد جامد شیمیایی در اثر گرما و یا جریان الکتریسیته فعال شده، با تخلیه مواد خاموش کننده که شامل ذرات شیمیایی و گازها می‌باشد باعثاطفاءحریق و یا عدم شعله ورشدن مجدد آتش در همان نقطه می‌شود.(هزینه نصب آن در هر اتوبوس ۶-۵ میلیون تومان خواهد بود)

ج: محصولی به نام exess آلیاژی مخصوص از ترکیبات آلومنیوم می‌باشد، داخل منبع سوخت ریخته شده که به صورت شبکه ای(لانه زنبوری) داخل مخازن باک برای همیشه مانع از انفجار و حریق باک خودرو می‌شود.(هر باک حدود ۲۰۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت)

د: با نصب منبع ۵۰ لیتری آب در سقف اتوبوس و لوله کشی ظریف داخل سقف و بدنه کابین که در صورت ایجاد حریق اتوماتیک فعال شده و باعثاطفاءحریق داخل کابین اتوبوس می‌شود.

ه: خودروسازان با نصب کپسول اطفاءحریق متناسب با خودرو بعنوان آپشن اجباری تمام خودروها دارای کپسول اطفاء بوده و در اثر حریق خودرویی در جاده‌های کشور کافی است ۱۰-۸ خودروی عبوری با کپسول‌های داخل خودرو اقدام به اطفاء کنند که بسیار سریع، موثر و مفید خواهد بود.

و: تمام عوامل جاده ای شامل امداد خودرو، اورژانس، هلال احمر، پلیس، راهداری مجهز به کپسول اطفاءحریق از نوع HNE - AFT باشند تا در زمان وقوع حریق اولین اقدام کننده باشند.

ز: با عنایت به اینکه اکثر حوادثجاده ای در ۳۰کیلومتری شهرها اتفاق می‌افتد لذا از ظرفیت آتش نشانی‌ها در حریق خودرویی جاده‌ها استفاده شود.

۲ - با توجه به اینکه اتوبوس‌ها حامل ۴۰ نفر سرنشین می‌باشد، لزوم آموزش مسافران در مواجهه با بحران احساس می‌شود بنابراین توصیه می‌شود قبل از حرکت اتوبوس، کمک راننده نسبت به توجیه مسافران مبنی بر زمان حادثه اقدام کنند.(همانند مهمانداران در داخل هواپیما قبل از پرواز) توضیحاتی در خصوص استفاده از چکش برای شکستن شیشه، نحوه باز کردن درب‌های خروج، نحوه تماس با عوامل امدادی جاده از جمله، ۱۱۲ حفظ خونسردی و نحوه خروج و یا با پخش فیلم ۵-۴ دقیقه ای در خصوص نکات ایمنی و نحوه مقابله با حادثه از طریق تلویزیون داخل اتوبوس آموزش داده شود.

ج) عامل جاده:


۱ - لزوم استفاده از گاردریل با استحکام کافی، قابلیت ارتجاعی، ارتفاع مناسب بطوریکه اتوبوس و یا کامیون منحرف شده را حفظ کرده و مانع از عبور آن به لاین مقابل شود. این نوع گاردریل هارا می‌توان حداقل برای جاده‌های پرتردد و حادثه خیز از جمله اتوبان قم، اصفهان، شیراز، خراسان رضوی، تهران که روزانه تردد اتوبوس و کامیون‌ها زیاد می‌باشد اصلاح کرد.

۲ - همزمان با شروع ساخت جاده در هر نقطه کشور برای هر ۲۵ کیلومتر جاده ساخت مرکز امدادی در دو طرف جاده نیز آغاز شود تا در زمان افتتاح جاده همزمان نیروهای اورژانس، هلال احمر و راهداری نیز استقرار یابند بطوریکه هیچ جاده ای افتتاح نشود، مگر اینکه پایگاه امدادی آن نیز تکمیل و راه اندازی شده باشد.

۳- ایجاد زیر گذرها و یا گارد ریلهایی که در فواصل مشخصی قابلیت باز شدن داشته باشد تا در زمان اضطرار و یا ترافیک خودروهای امدادی بتوانند سریعاٌ به لاین مقابل دسترسی داشته باشند.