گروه اجتماعی- محمد درویش مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی افکارنیوز با تاکید بر این که خشکسالی یکی از عوامل اصلی بروز ریزگردها در کشور است، اظهار کرد: خشکسالی رطوبت سطح خاک را کم کرده و در نتیجه چسبندگی ذرات یا ریزدانه ها را کاهش می‌دهد که بر اثر آن شاهد افزایش گرد و غبار یا ریزگردها خواهیم بود.
وی با تاکید بر این که یکی از مناطق اصلی تولید گرد و غبار و ریزگردها اراضی کشاورزی است، خاطرنشان کرد: دیم‌زارهای متروکه یا زمین های کشاورزی زمانی که مورد کشت قرار نمی‌گیرند و شخم زده نمی‌شوند، از مهمترین عوامل ایجاد فرسایش بادی و تولید ریزگرد به شمار می‌روند.
مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان محیط زیست با اشاره به این که بسیاری از مناطقی که از آنها برای کشت دیم استفاده می‌کنیم، پتانسیل این کشت را ندارد، عنوان کرد: بارندگی ها از سالی به سال دیگر تغییر می کند، در سالی که خشکسالی است این دیم‌زارها رها شده و تبدیل به کانون‌های بحرانی تولید گرد و خاک خواهند شد.
درویش ادامه داد: از سوی دیگر بیشتر اراضی کشاورزی ما به شیوه کرتی آبیاری می‌شود در چنین شرایطی گاهی اوقات آب سله می ببندد و برای اینکه این سله‌ها شکسته شود، کشاورزان مجبور هستند، از عوامل انسانی برای ازبین رفتن این شرایط استفاده کنند. این فرایند منجر به تولید گرد و غبار می‌شود.
وی با بیان این که علاوه بر عوامل هیدرولوژیکی عوامل غیرهیدرولوژیکی نیز در بروز خشکسالی موثر است، خاطرنشان کرد: براین اساس در سال جاری و نیز سال آینده ارتقاء کیفی تشکل‌های مردم نهاد حوزه محیط زیست و جامعه محلی در دستور کار است.
وی ادامه داد: درحال حاضر نیز آموزش هایی را در دست طراحی داریم تا به صورت مرتب و ماهانه در همه استان‌های کشور برای افزایش دانش مردم و جامعه محلی نسبت به مخاطرات محیط زیستی ارائه شود.
مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان محیط زیست با تاکید بر این که آموزش جامعه محلی به صورت مستقیم صورت نمی گیرد، گفت: به سازمان‌های مردم نهاد محیط زیستی که اهل همان منطقه بوده و با زبان مردم ساکن در آن محدوده آشنا هستند آموزش‌های لازم را ارائه می دهیم . در گام بعدی از آنها خواهش می کنیم تا با مردم محلی ارتباط برقرار کنند.
درویش عنوان کرد: مصداق این امر ارتباط NGO ها با کشاورزان در منطقه گندمان استان چهار محال بختیار است تا برای جلوگیری از خشک شدن تالاب در این منطقه بخشی از حقابه خود را دوباره در اختیار تالاب قرار دهند. منطقه کانی برازان در آذربایجان غربی، کمجان استان فارس، میاندشت در خراسان شمالی، حسین آباد سر بیشه در خراسان جنوبی، روستای گل سفید چهارمححال بختیاری، منطقه حفاظت شده هلن در قره قشلاق در شرق دریاچه ارومیه و دهها مورد دیگر مصادیقی به‌شمار می‌روند که در آنها سازمان‌های غیر دولتی توانسته‌اند موفق شوند؛ روند پس رونده و کاهنده کارایی سرزمین را کاهش دهند.
وی با بیان این که یازده استان را دور هم جمع کرده‌ایم تا تالاب اصلی خوزستان را از خشکسالی نجات دهند، خاطرنشان کرد:نباید از یاد برد ایران روی کمربند خشک جهان واقع شده و ویژگی اصلی این منطقه این است که میانگین ریزش‌های آسمانی در آن ممکن است از سالی به سال دیگر تغییر کند.
وی با تاکید بر این که برنامه ریزی ها باید براساس حداقل‌های ریزش صورت گیرد نه بر اساس میانگین ریزش، گفت: در کشوری که ممکن است از سالی به سال دیگر میزان ریزش‌های آسمانی تا 60درصد تغییر کند، نمی‌توان شاهد افزایش وابستگی معیشتی به زمین و منابع آبی بود. بنابراین باید به به سمت ارتقا دانش در حوزه نرم افزاری کشاورزی رفت.
درویش در پایان با اشاره به این که باید با کمک متخصصان شیوه سنتی کشاورزی را تغییر داد، اظهار کرد: توجه کنید در شرایط کنونی ضایعات کشاورزی در ایران 6برابر استاندارد جهانی است، همچنین در حوزه آبیاری 65درصد آب را هدر می‌دهیم. بنابراین باید به این نکات توجه کرد با استفاده از سایر امکانات از جمله پتانسیل‌های گردشگری، وابستگی معیشتی به زمین را کاهش داد.
