کاوش و حفاری در شهرسوخته ای در شهر زابل

مسعود سلطانی فر - معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری امروز سه شنبه 27 مهرماه در حاشیه سمینار کاربردهای فناوری هسته ای در پژوهش های میراث فرهنگی گفت:ایران از سابقه و هویت فرهنگی و تاریخی و تمدنی حدود 10 هزار ساله برخوردار است و باستان شناسان کشور پیش بینی می کنند حدود800 هزار تا یک میلیون بنا ،سایت و محوطه تاریخی در کشور وجود داشته باشد.

وی با بیان اینکه آثار به جا مانده از حوزه فرهنگی ایران در خارج از مرزهای ایران خیلی بیشتر است، ادامه داد: در طول 85 سال گذشته و از زمان تصویب اولین قانون حفظ و حراست از بناهای تاریخی و عتیقه جات تا الان حدود 130 الی 140 هزار مکان، بنا و محوطه شناسایی شده است و تاکنون توانستیم 32 هزار اثر را به عنوان میراث ملی ثبت کنیم.

به گفته معاون رییس جمهور با پنج موردی که در خلال فعالیت این دولت در یونسکو ثبت شده، تاکنون 21 اثر از ایران در فهرست میراث جهانی در یونسکو ثبت شده است.

سلطانی فر افزود: البته بضاعت فرهنگی ما خیلی بیشتر است اما با توجه به اینکه از سال 2007 هر کشور سالانه می‌تواند یک اثر تاریخی و یک اثر طبیعی را به ثبت برساند، بیش از 60 بنای ما در لیست انتظار یونسکو قرار دارد؛ در حالیکه ما می‌توانیم سالانه 10 اثر را به عنوان میراث جهانی به ثبت برسانیم و  رتبه ایران به رتبه‌های بالاتر ارتقا دهیم.

سلطانی فر با اشاره به اینکه ایران دارای بضاعت فرهنگی و تاریخی بسیار زیادی است، تصریح کرد: شهر سوخته در شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان از جمله مناطق تاریخی است که سابقه حیات در این منطقه به 5200 سال قبل باز می‌گردد، همچنین در این منطقه آثار و نشانه‌های یافت شده است که حکایت از اولین عمل جراحی چشم و با کارگیری چشم مصنوعی دارد.

وی اضافه کرد: در کاوش‌هایی که تاکنون در این منطقه انجام شده است کمتر آلات و ادوات جنگی کشف شده است و موزه ای که بنا شده است بیشتر با زندگی اجتماعی مردم و ارتباطات بین انسانها مرتبط است، همچنین از شهر سوخته که 151 هکتار وسعت دارد تاکنون فقط 5 درصد مورد کاوش قرار گرفته است و 95 درصد از این محوطه دست نخورده باقی مانده است، آثار و نشانه‌های کشف شده از این منطقه به اندازه ای باارزش است که یونسکو آن را در فهرست میراث جهانی  به ثبت رسانده است.

معاون رئیس جمهور ادامه داد: به گفته باستان شناسان، کاوش و حفاری در این شهر 90 تا 130 سال زمان نیاز دارد.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: تخت جمشید به عنوان یکی از مهمترین آثار فرهنگی و تاریخی شناخته می شود و محوطه ای که در حال حاضر مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد، مجموعه محدودی از 12/5 هکتار محوطه تخت جمشید است که البته این مجموعه با حریم و حاشیه آن 25 هکتار وسعت را در بر می گیرد، این محوطه دارالحکومه شهر پارسه بوده است که مساحتی معادل 300 تا 600 هکتار داشته است.

وی اضافه کرد: دیوار گرگان نیز از دیگر آثار تاریخی مهم کشور است که از ساحل دریا آغاز می شود این دیوار 200 کیلومتر بوده است و در طول سالیان گذشته بخشی از آن تخریب شده است.

معاون رئیس جمهور در ادامه به محوطه شمی در استان خوزستان اشاره کرد و گفت: این محوطه همانند تخت جمشید و چه بسا بزرگتر و ارزشمندتر است.

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه برای کاوش‌های مختلف و تعیین سن اشیای تاریخی باید از فناوری جدید استفاده کنیم، گفت: سازمان میراث فرهنگی و سازمان انرژی اتمی از دهه 60 در زمینه سال یابی و تعیین سن اشیا و مکان های تاریخی همکاری می کنند.

وی اضافه کرد:از هر امکانی استفاده می کنیم تا مشخصه کامل مربوط به زمان ساخت مصالح ، بناها و نحوه حراست از آنها را مشخص کنیم.

معاون رییس جمهور عنوان کرد:در سال‌های اخیر به ویژه بعد از جا به جایی پژوهشگاه میراث فرهنگی که از تهران به شیراز منتقل شد و بعد از دو سال متوجه شدند اشتباه کردند و به تهران بازگرداندند، بسیاری از اشیا و تجهیزات از بین رفته بود و ما تلاش کردیم این تجهیزات را جایگزین کنیم.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد: تمهیدات لازم را متناسب با امکانات و منابعی که داریم در پیش می‌گیریم و به سمتی می‌رویم که به عنوان کشور صاحب تکنولوژی اقدام کنیم.

به گفته وی ایران از طرف سازمان یونسکو کارهای کارشناسی کشورهای منطقه را انجام می‌دهد و قرار است در زمینه حفظ، بازسازی و نجات بخشی بناهای کشورهای همسایه مثل سوریه و عراق که در اثر جنگ دچار صدمات جدی شدند نقش جدی داشته باشیم.

سلطانی فر گفت: برای این منظور، هم از جهت نیروی انسانی و هم تجهیزات، خود را آماده می‌کنیم تا نقش آفرینی مناسبی داشته باشیم.