چگونه فرزندمان را مسئولیت‌پذیر کنیم؟

حس مسئولیت‌پذیری،از عناصر و مولفه های تأثیرگذار و تعیین کننده در پیشرفت جامعه و کشور به شمار می رود.

 

برخی از صاحب نظران حوزه توسعه معتقدند،هر آنچه در حصول و تأمین این امر خطیر تلاش بیشتری شود،به همان میزان روند رفع مشکلات و کاستی ها به نحو شایسته تری پیش خواهد رفت.

 

سعیده منفرد نیا از پژوهشگران حوزه توسعه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان،در تشریح نقش موثر مسئولیت پذیری در پیشرفت و توسعه هر چه بیشتر فردی و اجتماعی اظهار داشت: الگوها و مصادیق بسیاری از تاثیرگذاری این عنصر وجود دارد که با نگاهی به تاریخ انقلاب،ایام دفاع مقدس و یا روند پیشرفت کشورهایی همچون ژاپن و غیره به آن پِی خواهیم برد.

 

وی افزود:برای حصول این امر،خانواده،از خرده نهادهای فرهنگی به شمار می رود که به واقع سنگ بنای ایجاد و تقویت این حس در آن گذاشته می شود.

 

منفرد نیا گفت:به واقع نخستین لازمه مسئولیت پذیری را باید در کیفیت آموزش و نحوه حصول آن در تربیت فردی و خانوادگی جستجو کرد.

 

صاحب نظر و پژوهشگر حوزه توسعه عنوان کرد:به واقع،هر آنچه فرزندان در مناسبات و نظام خانواده،مسئولیت پذیرتر شوند به همان میزان چالش ها،انسدادها و بن بست های خانوادگی نیز کاهش خواهد یاقت.

 

وی افزود:یک فرد مسئولیت پذیر به تبع نسبت به محیط پیرامونی خویش و وظایفی که عهده دار است بی تفاوت نخواهد بود و همین حساسیت از مولفه های لازم و اساسی در پیشرفت و توسعه به شمار می رود.

 

منفرد نیا گفت:مسئولیت پذیر ساختن جوانان و نوجوان بصورت آنی و در کوتاه مدت مُیَسَر نخواهد شد و یقینا تحقق آن،مستلزم آموزش ها و رعایت موازین تربیتی خاص به خود است که در گذر زمان و به تدریج حاصل خواهد شد.

 

وی در پاسخ به سئوال خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،در خصوص راهکارهای موثر برای ترویج و تقویت مسئولیت پذیری در جوانان و نوجوانان، به عنوان اصلی ترین عناصر در تعیین سرنوشت کشور و جامعه تصریح کرد:اعتماد منطقی و معقولانه به فرزندان و جوانان و نوجوانان،تقسیم کار هدفمند و لحاظ کردن مشورت لازم با این طیف از جامعه در عرصه های گوناگون از ضروریاتی است که به اعتماد به نفس هر چه بیشتر و روحیه مسئولیت پذیری آنها منتهی خواهد شد.

 

منفرد نیا عنوان کرد:نقش والدین در ترویج و تقویت روحیه مسئولیت پذیری نیز بسیار نافذ و تعیین کنننده است و در این عرصه آنچه که به عنوان الگویی کارآمد در اذهان و افکار جوانان و نوجوانان و فرزندان خانواده ها نقش می بندد به نحوه  عملکرد والدین باز می گردد.

 

وی افزود:به واقع،حصول مسئولیت پذیری صرفا با توصیه،پند و اندرز تامین نخواهد شد،زیرا آنچه را که انجام می دهیم ما را بیشتر از آنچه می گوییم و بر زبان می رانیم معرفی خواهد کرد و باید والدین این موضوع حائز اهمیت را مد نظر قرا ردهند که فرزندان به رفتار آنها بیشتر از گفتارشان توجه می کنند و باید تلاش شود هارمونی و همسانی مطلوب و منطقی میان گفتارها و کردارهای والدین و بزرگان خانواده ایجاد شود که قطعا با هم راستایی و هم نوایی هر چه بیشتر میان گفتار و رفتار،توفیقات هر چه بیشتری در عرصه تربیتی و آموزشی حاصل خواهد شد.

 

*حق انتخاب از فرزندان سلب نشود

 

منیره مقصودلو،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی ا اشاره به نقش حائز اهمیت حق انتخاب و پذیرش تبعات آن در تقویت روحیه مسئولیت پذیری گفت:یکی از ظرافت های تربیتی در ایجاد و تامین هر چه شایسته تر این امر خطیر را باید در اعطای حق انتخاب و پرهیز از سلب آن از فرزندان جستجو کرد.

 

وی افزود:بدون تردید،دغدغه های والدین در خصوص ناپختگی و اتخاذ تصمیمات نادرست از سوی جوانان یا نوجوانان قابل درک و قابل هضم است وتردیدی وجود ندارد که والدین تلاش می کنند بصورت طبیعی،فرزندان خویش را از حرکت در مسیر نادرست بازدارند.

 

مقصودلو عنوان کرد:با همه این اوصاف،می طلبد والدین در برخی عرصه ها،حساسیت کمتری را  لحاظ کنند و با اتخاذ تدابیر هوشمندانه و ایجاد فرصت های لازم و مقتضی،حق انتخاب لازم را برای فرزندان، جوانان و نوجوانان خویش فراهم کنند که این انتخاب ها از لباس،پوشش و موارد جزیی اینچنینی تا تصمیمات حساس تر قابل تعریف خواهد بود.

 

وی افزود:با دور اندیشی و لحاظ کردن منطق لازم،می توان بستر انتخاب و ایفای نقش مسئولانه را برای جوانان و نوجوانان فراهم ساخت و در مواردی که شکست در آن با هزینه های سنگین و غیر قابل جبران همراه نخواهد بود،با سخت گیری و حساسیت کمتر به این طیف از اقشار جامعه،اجازه داد هزینه انتخاب خویش را نیز پذیرا باشند که این امر مهم در ترویج  و تقویت روحیه مسئولیت پذیری آنها بسیار موثر خواهد بود.

 

جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد:والدین می توانند با ارائه مشورت لازم،هزینه های احتمالی انتخاب اشتباه را به حداقل ممکن برسانند و در مواردی که اتخاذ تصمیمات نادرست با هزینه های سنگینی همراه است،ورود جدی تر و دخالت های هوشمندانه تر از حِیثِ تربیتی بلا مانع به نظر می رسد.

 

وی افزود:چنین رویه و رویکردِ تربیتی باعث می شود که جوانان و نوجوانان بصورت شایسته تری،تهدیدات،فرصت ها و آسیب های محیط پیرامونی خویش را درک کنند که در نهایت خروجی این امر،در پختگی و بلوغ فکری هر چه بیشتر آنها مثمر ثمر خواهد بود.

 

مقصود لو در خاتمه یادآور شد:نقش نظام آموزشی و تربیتی با تقسیم وظایف و تعریف مسئولیت های مقتضی و آموزش متون و دروسِ مرتبط،موثر و کارآمد از دیگر مولفه های اثرگذاری است که قطعا با در کنار هم قرار گرفتن زنجیره ها و حلقه های مذکور،حصول توفیقات هر چه بیشتر دور از دسترس نخواهد بود.