هر دم از این باغ بری می‌رسد؛ پس از تهدیدات رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان، قزوین و ساری و انجمن داروسازان این بار نوبت به پزشکان بیمارستان قلب فرشچیان همدان رسیده است تا ویزیت‌های سرپایی و اقدامات الکتیو خود را از ۱۴ اسفند ماه تعلیق کنند. همه این اعتراضات که به شکل متوالی از گوشه و کنار کشور به گوش می‌رسد، تأخیر در پرداخت کارانه‌هاست! کارانه‌های چند ده و چند صد میلیونی که کشتی طرح تحول را به گل نشانده هر چند بنا به تعبیر قائم مقام وزارت بهداشت از شیر مادر حلال‌تر است! حالا اما این پول‌های چند ده و چند صد میلیونی از شیر مادر حلال‌تر هم برای مردم دردسرساز شده، هم خود وزارت بهداشتی که پایه‌گذار این هزینه‌ها بود و هم بیمه‌ها به گونه‌ای که معاون رفاه اجتماعی وزیر رفاه از پزشکی می‌گوید که طی حدود یک سال 37 میلیارد تومان نسخه پیچیده است.
یکی از نخستین آثار طرح تحول سلامت و برگ برنده منتقدان این طرح افزایش تقاضاهای القایی با گران شدن مزد درمان و افزایش نیافتن نظارت‌ها بود؛ موضوعی که حالا پرداخت کارانه پزشکان را به چالشی جدی بدل کرده و این معضل رفته‌رفته می‌رود تا ساختار ارائه خدمت به مردم در حوزه سلامت را به شکلی جدی تحت‌تأثیر قرار دهد. در این بین شاید همکاری نکردن بیمه‌ها عمق فاجعه را بیشتر کرده باشد، اما نمی‌توان سیاستگذاری‌های نادرست وزارت بهداشت در تحمیل میلیاردها تومان بار مالی به ساختار بیمه‌ها را هم نادیده گرفت؛ امری که حالا دستمایه فشار پزشکان و مراکز درمانی به مردم و تهدید بیمه‌ها و حتی وزارت بهداشت به توقف ارائه خدمات بهداشتی درمانی است.
از نسخه‌های نجومی تا کارانه‌های نجومی
نسخه 6 میلیارد تومانی یک پزشک عمومی یکی از نشانه‌های وضعیت نابسامان نظارت بر عملکرد پزشکان از سوی وزارت بهداشت و حتی بیمه‌هاست. محسن سرخو، عضو هیئت مدیره سازمان تأمین اجتماعی در همایش سالانه حسابرسان داخلی شستا گفته بود: طبق آخرین آمار در شش ماه سال جاری بالاترین رقم نسخه‌هایی که توسط سازمان تأمین اجتماعی به پزشکان طرف قرارداد پرداخت شده، حدود ۶ میلیارد تومان است که مربوط به یک پزشک عمومی بوده است.
سرخو ادامه داد: شش پزشک دیگر هم بالای ۶ میلیارد و ۴٠٠ میلیون تومان هزینه ایجاد کرده‌اند و در این لیست تا 2/5 میلیارد تومان هزینه هم ٢٠ نفر آنها پزشکان عمومی هستند.
بنا به تأکید وی وظیفه نظارت بر هزینه‌ها در این حوزه بر عهده وزارت بهداشت است. سرخو معتقد است وقتی که در نسخ وضعیت به این صورت است، در مورد اعمال جراحی و هزینه‌های بستری چه اطمینانی می‌توانیم بکنیم. دکتر احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزارت کار و رفاه اجتماعی هم در واکنش به انتشار خبری مبنی بر نسخه پیچی شش میلیارد تومانی یک پزشک عمومی می‌گوید: ما آمارهای بالاتر از این رقم را در نسخ تعدادی از پزشکان داریم؛ پزشکی داشتیم که طی حدود یک سال 37 میلیارد تومان نسخه نوشته است.
وی در پاسخ به این پرسش که مسئولیت نظارت بر نسخ بر عهده کیست، می‌گوید: وزارت بهداشت حدمجازها را تعریف نکرده است. ما شماره نظام پزشکی و نسخه‌هایی را که پزشک نوشته است داریم و به بیمه‌ها داده‌ایم. اطلاعات کامل داروهای تفاهمنامه‌ای هم مشخص است. بیمه‌ها کارنامه‌ای به پزشک می‌دهند و اگر مقادیر بالایی دارو در نسخ نوشته باشد باید برود و توضیح بدهد.
میدری در خاتمه افزود: بیش از یکسال است که سامانه جامع رفاهی در حال جمع‌آوری اطلاعات است و قبلاً امکان چنین تحلیل‌هایی کمتر وجود داشت، اما اکنون در صدد تقویت نظارت‌ها و رصد دقیق‌تر هستیم تا جلوی سوءاستفاده‌های احتمالی و هدررفت منابع را بگیریم.
سکوت در برابر شورش و بی‌قانونی
بخش دیگر بدهی بیمه‌ها به نظام سلامت اما کارانه‌های نجومی پزشکان است که انباشت‌شان صدای اعتراض آنها را در آورده چون معتقدند از شیر مادر حلال‌تر است. وزیر بهداشت هم در برابر این موضوع از روی پزشکان شرمنده است و در صفحات اجتماعی‌اش به خاطر دیرکرد کارانه‌ها متأسف است و عاملان موضوع را نکوهش می‌کند. هاشمی در برابر سرگردانی مردم بابت بد عهدی بیمه‌ها و لجبازی مراکز درمانی هیچ تأسفی ابراز نکرده است و حتی در برابر پرداخت نشدن حقوق بهداشت کاران هم موضع سکوت اختیار کرده است. از سوی دیگر قائم مقام وزیر بهداشت در برابر موضوع کارانه‌های نجومی پزشکان گفته بود: « پزشک ما در یکی از محروم‌ترین مناطق فعالیت می‌کند، متخصص زنان است و در شبانه روز 15 زایمان انجام داده است. اگر این فرد دریافتی بالای 100 میلیون تومان داشته باشد از شیر مادر برایش حلال‌تر است، اگر چنین فردی نباشد وضعیت مادران و نوزادان ما چه می‌شود؟ از این جوّی که ساخته شده چه کسی نفع می‌برد؟» همچنانکه وزیر بهداشت معتقد است: «دریافت کارانه موجب می‌شود پزشکان بیش از آنچه وظیفه قانونی آنهاست به درمان بیماران بپردازند و از این طریق مشکل کمبود پزشک به خصوص در مناطق محروم جبران شود.»
مرثیه‌ای برای اخلاق پزشکی
نه وزیر و نه هیچ کدام از معاونانش هیچ‌گاه توضیحی درباره چگونگی انجام 15 زایمان در شبانه‌روز توسط یک پزشک نداده‌اند؛ موضوعی که شاید با افزایش مشهود خطاهای پزشکی در کشورمان بی‌ارتباط نباشد و بتواند پاسخی منطقی برای این آمار افزایشی باشد. علاوه بر این به‌رغم شورش‌های هر روزه پزشکان و تیم درمان برای دریافت کارانه و تهدید و اعلام زمان برای توقف خدمت‌رسانی وزارت بهداشت هیچ موضعی نگرفته است و اجازه داده تا این شورش‌ها ادامه یابد. علی نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس می‌گوید: در مجلس شنیدیم که تعدادی از پزشکان برای طبابت و ویزیت بیماران شروطی را تعیین کردند. موضوع مطالبه پزشکان و داروخانه‌داران مطرح است و ما نیز در کمیسیون بهداشت وزرای مرتبط را برای پیگیری این موضوع دعوت کردیم و تفاهمنامه‌هایی آماده شده اما این موضوع نباید دستاویزی برای رفع خدمت‌رسانی به بیماران شود. وی تأکید می‌کند: هرگونه اهمال در انجام وظیفه طبابت به هر دلیلی خلاف سوگند پزشکی است و ما در کمیسیون نیز مطالبات پزشکان را دنبال خواهیم کرد. کلید این همه بی‌نظمی را باید در انتقادات همیشگی مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس به طرح تحول سلامت جست‌وجو کرد؛طرحی که وی از ابتدا معتقد بود خلاف قانون است.
