برای تبیین هرچه بیشتر عملکرد نامزدهای انتخاباتی و عملکرد دولتی در حوزه فضای مجازی و نسبت آن با انتخابات 1396 گفتگویی داشتیم با مرتضی اصفهانی کارشناس فضای مجازی که در پی می آید:
1. ستادهای تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر به سمت استفاده از ظرفیت های فضای مجازی رفته اند . نقاط قوت و ضعف آن را در چه می بینید ؟
پاسخ : این روزها همه نامزدهای انتخاباتی اعم از ریاست جمهوری و شوراها تمام تلاش تبلیغاتی خود را برتلگرام و اینستاگرام متمرکز کرده اند. غافل از این که فضای این دو اپ موبایل در آستانه انتخابات از فرط شلوغی و تکثر پیامها در کانالها و سوپر گروههای چند هزار نفری مرز زنندگی و اعصاب خوردکنی را رد کرده و واکنش منفی در مخاطب نسبت به کل فضای انتخابات را موجب می شود.
اثر دیگر این مساله رسیدن اطلاعات غلط به نامزدها از میزان فعالیت و موفقیت و گستره دایره پوشش هواداران ایشان است زیرا بدون شک فضای جازی نمایای کل جامعه ایرانی نیست و ممکن است به عنوان مثال برای نامزد محبوب جوانان محبوبیت 80 درصدی مثلا در نرم افزار تلگرام با محبوبیت 40 درصدی در جامعه حقیقی برابر باشد اما برعکس برای نامزدی که محبوب اقشار میانسال و سالمند است محبوبیت 20 درصدی در تلگرام با با محبوبیت 30 درصدی در جامعه متناظر گردد و موارد فراوانی از این دست.
2. انتخابات پیش رو 96 با انتخابات 88 و 92 در حوزه فضای مجازی چه تفاوت هایی دارد ؟
پاسخ : عمده تفاوت انتخابات 92 با سایر انتخاباتهایی که در آنها نیز فضای مجازی نقش تعیین کننده ای داشت وجود پیامرسان فراگیر است امروز بخواهیم یا نخواهیم در کشور بایک پیامرسان فراگیربه نام تلگرام مواجه هستیم که هرچند کمتر از سه سال عمر دارد اما تقریبا اکثریت قریب به اتفاق استفاده کنندگان اینترنت کشور را در برگرفته است. طبیعتا تبلیغات در فضای مجازی در چنین شرایطی تاثیرگذار تر و منطقی تر از گذشته به نظر می رسد و طبیعی است که نامزد های انتخاباتی نیز حجم بالایی از توجه خود را برمساله تبلیغات مجازی و تلگرامی متمرکز کنند.
نکته بعدی افزایش میزان کاربران اینترنت در جامعه است که در سال 92 نسبت به 88 افزایش بسیار چشم گیری داشت زیرا در سال 88 هنوز استفاده از گوشی های هوشمند در ایران رواج نیافته بود و میدانیم که بیش از 80 درصد استفاده مردم ایران از اینترنت استفاده از طریق گوشی های هوشمند است. همچنین این تعداد در سال 96 نیز نسبت به 92 افزایش قابل توجهی داشته است زیرا سال 96 یا سال جاری را می توان نقطه اشباع کشور از گوشی های هوشمند دانست.
3. دولت مستقر کنونی یکی از حامیان سرسخت نرم افزار تلگرام هستند و به هیچ کوتاه نمی آیند . حال :
• شما آن را حمایت دولت از آزادی بیان می دانید ؟
• آیا دولت دسترسی های خاصی از گردانندگان تلگرام گرفته است ؟
مسئولین دولتی بار ها تاکید کرده اند که نه تنها تلگرام بلکه هیچ پیامرسان موبایلی را مسدود نخواهند کرد و این مساله را بخشی از عمل کرده به آنچه شعار آزادی بیان می خوانند؛ عنوان کرده اند.
این مساله در مورد اینستاگرام نیز عنوان شد و با مطرح کردن نرم افزار فیلترینگ هوشمند اینستاگرام که قرار بود جلوی انتشار محتوای مستهجن در این پیامرسان را بگیرد موضوع فیلتر اینستاگرام به کلی منتفی شد نرم افزار فیلتر هوشمندی که میلیاردهاتومان هزینه برد و هیچ عملکردی از آن دیده نشد!
همین مساله در مورد تلگرام نیز تحت عنوان حمایت تلگرام از مسدود شدن کانالهای غیراخلاقی و همکاری این نرم افزاربا وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی در این زمینه عنوان شد و به همین بهانه فیلتر تلگرام نیز از دستور کار خارج شد هرچند مدیران تلگرام بارها هرگونه همکاری خود با وزارت ارتباطات ایران را انکار کرده اند و عنوان کرده اند که سیاست ما در مسدود کردن پرونوگرافی هیچ ربطی به ایران ندارد و در همه جای جهان جاریست و در برابر تلگرام نسبت به مسدود کردن هیچ گونه محتوای سیاسی ضد نظام و … هیچ اقدامی نخواهد نمود.
با این وجود مسئولین دولتی نسبت به فیلتر تلگرام هیچ اقدامی صورت نداده اند. ضمن اینکه برخورداری تلگرام از جامعه مخاطب بالای بیست میلیون نفره در ایران خطر دزدی اطلاعات از کشور توسط این پیامرسان را بسیار جدی کرده که متاسفانه دولت در برابر این خطر نیز بی تفاوت مانده و تنها به یک اولتیماتوم یکساله به تلگرام برای انتقال سرورهایش به داخل خاک ایران بسنده کرد! اولتیماتومی که هیچ التزام اجرایی برای تلگرام در آن وجود ندارد و البته از سوی ایران نیز هیچ جریمه ای برای عمل نکردن به این اولتیماتوم توسط تلگرام اعم از محدود یا مسدود کردن عنوان نشده است .
طبیعتا میزان همکاری و اغماض دولت نسبت به عدم همکاری های تلگرام جای نگرانی و شک و شبهه زیادی را دارد اما این ها نکاتی نیست که بتوان بر اساس آنها پی به توافقات پشت پرده بین دولت و نرم افزار تلگرام برد .
لکن باید تاکید کرد بدون شک نرم افزار تلگرام توسط جریان سیاسی نردیک به رژیم صهیونیستی اداره می شود، در نتیجه می تواند در انتخابات ایران از رای آوردن تفکر خاصی به طور غیر مستقیم منتفع شود پس بعید نیست که با جریان سیاسی نماینده آن تفکر خاص همکاری هایی در زمینه تبلیغاتی و اطلاعاتی صورت دهد.
4. همگان می دانند شبکه اجتماعی تلگرام یک شبکه ای با اصالت صهیونیستی است . حال حضور گسترده ما در این شبکه شائبه مهندسی جریانی توسط سرویس های اطلاعاتی را پر رنگ نمی کند ؟ باید چه کرد ؟
پاسخ : پاسخ سوال اول قطعا مثبت است زیرا تلگرام امروز اطلاعاتی از آحاد مردم ایران دارد که هیچ یک از سرویس های امنیتی داخلی کشور ندارند و عمق دسترسی تلگرام به اطلاعات فردی بیش از بیست میلیون ایرانی قطعا هم در مقطع انتخابات و هم در مقاطع حساس تر مثل بروز جنگ و … می تواند بسیار خطرناک باشد اما در پاسخ سوال دوم یعنی چه باید کرد باید گفت که برای انتخابات 96 خیلی دیر است که بتوان جلوی تاثیرگذاری چنین نفوذ عمیقی را گرفت اما برای آینده و رهایی از چنین وضعیتی اولا راه اندازی پیام رسان ملی جذاب و فراگیر و ثانیا راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تنها راه است.
5. در عوامل زیر به هر کدام درصد مدنظر خود را ارایه دهید .
پاسخ :
• صدا و سیما ( مناظرات ، گفتگوها ، فیلم های تبلیغاتی و… ) کمتر از 20 درصد
• تبلیغات فیزیکی ( پوستر ، بروشور ، تابلو ، ستادهای مستقر و… ) کمتر از 10 درصد
• شناخت قبلی و شبکه های مردمی حدود 30 درصد
• فضای مجازی ( اعم از شبکه اجتماعی ، سایت ، وبلاگ ، توئیت ، پیامک و… ) بیش از 40 درصد
• مناظرات و ستادهای تخصصی ( دانشگاهها ، مدارس ، اصناف ، تجار و… ) مناظرات تلویزیونی در قسمت اول جواب داده شد اما سایر مناظره های غیر تلویزیونی کمتر از 1 درصد
