مراکز مشاوره ناجا و بهزیستی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور از کاهش شیب نرخ طلاق خبر داد اما پیش از این معاون اجتماعی نیروی انتظامی اعلام کرده بود که طلاق کاهش یافته است.

 اخیراً سرتیپ پاسدار سعید منتظرالمهدی، معاون اجتماعی نیروی انتظامی اعلام کرد که با راه‌اندازی  مراکز مشاوره اجتماعی نرخ طلاق در کشور کاهش یافته است. به گفته او خوشبختانه طلاق کاهش یافته و تحقیقات نشان می‌دهد، زوجینی که قبل از ازدواج به مراکز مشاوره مراجعه کردند، بقای ازدواج بیشتری دارند. 600 مرکز مشاوره و مددکاری در کشور، 45 مرکز مشاوره در استان‌ها و 14 مرکز مشاوره در حوزه پیشیگری از اعتیاد ایجاد شده است.

در صحبت‌های معاون اجتماعی نیروی انتظامی در مورد کاهش طلاق در کشور بازه زمانی مشخصی عنوان نشده و کمی دور از اظهارات سایر کارشناسان است. از طرفی عموماً کارشناسان از کاهش شیب طلاق صحبت می‌کنند، نه به‌طور مشخص، کاهش طلاق.

شیب طلاق نسبت به گذشته کم شده است
به دنبال شبهات بالا و از آن‌جایی که براساس برنامه ششم توسعه، سازمان بهزیستی مسؤول کاهش طلاق در کشور است، به سراغ حبیب‌الله مسعودی‌فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور رفتیم. او در گفت‌و‌گو با مهرخانه درباره کاهش نرخ طلاق در کشور بیان کرد: شیب رشد طلاق نسبت به گذشته کم شده است. مثلاً در استان خراسان رضوی تعداد طلاق در سال 95 نسبت به سال 94، 8.1 درصد کاهش یافته است که دلیل آن توسعه مراکز مشاوره بود. در کنار آن، با همکاری دادگستری خراسان رضوی ابتدا در مشهد و سپس در شهرهای دیگر سامانه الکترونیک ثبت مداخلات طلاق راه‌اندازی شد و در این سامانه کاهش طلاق، نزدیک به 20 تا 30 درصد سازش برای متقاضیان طلاق ایجاد شد. هم‌زمان خدمات پیشگیری یعنی آموزش‌های پیش از ازدواج و آموزش زندگی خانواده را نیز افزایش دادیم که همه می‌تواند اثرگذار باشد.

نیاز به توسعه آموزش‌ها داریم
او با تأکید بر این‌که می‌توان پذیرفت که به دلیل مداخلات، شیب طلاق کاهش یافته است، افزود: باید دید آخرین آمار طلاق ثبت‌شده در سال 95 را چقدر اعلام می‌کنند که بتوانیم نسبت به آمار سال 94 بسنجیم. معتقدم در این زمینه موفقیت داشتیم اما باید تلاش‌های بیشتری به‌ویژه روی آموزش‌های پیش از ازدواج و 5 سال اول زندگی بکنیم. با تقویت آن بخش می‌توانیم تا حدودی رشد طلاق را کاهش دهیم و حتی شیب آن روند کاهشی داشته باشد. البته یکی از موضوعاتی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی کار می‌شود، همین موضوع است. برای رسیدن به این هدف نیاز به توسعه آموزش‌ها داریم. از طرفی آموزش فرزندان، مهارت‌آموزی قبل از ازدواج و زندگی خانواده باید برای خانواده‌ها اولویت داشته باشد که نقش رسانه‌ها در این میان فوق‌العاده اهمیت دارد.

در صورت آگاهی‌بخشی، مردم حاضرند برای مشاوره هزینه کنند
مسعودی‌فرید با اشاره به هزینه‌کرد خانواده‌ها برای مراسم و تشریفات ازدواج گفت: خانواده‌ها هزینه‌های زیادی برای جهیزیه و مراسم عروسی می‌کنند، انجام مشاوره و آموزش پیش از ازدواج هم اگر جزو مطالبات مردم باشد و از طریق رسانه‌ها و کارشناسان آگاه شوند، قطعاً حاضرند برای این موضوع هم خودشان هزینه کنند. در صورتی که این اتفاق بیفتد، دولت منابعش را در نقاطی که جزو دهک‌های پایین درآمدی هستند، مثل مناطق کم‌برخوردار هزینه می‌کند. این روند همان هدفمند کردن یارانه‌ها می‌شود که منابع را به نقاطی ببریم که بیشترین نیاز را دارند.

تفاوت مراکز مشاوره ناجا و بهزیستی
معاون امور اجتماعی بهزیستی درباره تفاوت مراکز مشاوره ناجا و بهزیستی تصریح کرد: مراکز مشاوره نیروی انتظامی در ابتدای اختلاف شدید زوجین، وارد می‌شوند. مثلاً مشاجره‌ای بین زوجین اتفاق می‌افتد و به کلانتری مراجعه می‌کنند و در آن‌جا در حضور مشاوران و مددکاران، اختلاف زوجین حل می‌شود. خدمات بهزیستی عمدتاً برای آن‌هایی است که به دادگاه رفته، درخواست طلاق داده‌اند و قاضی آن‌ها را به مراکز مشاوره بهزیستی فرستاده است. امروز بیش از 1500 مرکز مشاوره فعال و همچنین نزدیک به 200 مرکز مداخله برای کاهش طلاق در کل کشور وجود دارد. علاوه بر آن نزدیک به 200 کلینیک مددکاری اجتماعی هم وجود دارد که طی سال گذشته آموزش‌های لازم را دیده‌اند و در جنبه‌های خدمات مددکاری اجتماعی برای طلاق وارد کار شدند. یعنی همکاران ناجا عمدتاً در مراحل اولیه اختلافات شدید خانوادگی وارد می‌شوند. بهزیستی هم پیش از بروز اختلافات شدید (یعنی آن بخشی که آموزش‌های زندگی خانواده را می‌‌دهیم و مراکز مشاوره کار می‌کنند و خط 1480 فعالیت می‌کند) و هم در زمانی که خانواده برای طلاق به دادگاه مراجعه کرده است (از طریق مراکز مشاوره و مراکز مداخله برای کاهش طلاق با کمک دادگستری و قوه قضاییه)، وارد می‌شود.

تأکید بر پیشگیری و آموزش است
او با مهم دانستن تمام مراحل مشاوره و مداخله قبل و بعد از ازدواج بیان کرد: فکر می‌کنم همه این‌ها مهم است. مثل بحث درمان که هم نیاز به پیشگیری از بیماری وجود دارد. مثلاً واکسن بزنید. پیاده‌روی کند و جلوی افززایش وزنش را بگیرد. هم نیاز به بیمارستان داریم که اگر فرد دچار بیماری قلبی شد، بستری شود و در صورت لزوم جراحی قلب روی او انجام شود. نظر تمام دنیا این است که باید عمدتاً روی پیشگیری و آموزش کار کنیم. در حال حاضر تأکید ما روی آموزش خانواده است که بیشتر مربوط به 5 سال اول زندگی می‌شود. اما به نظر من وجود مشاوران در حوزه ناجا و بهزیستی در جایی که خانواده‌ها دچار اختلاف نظر جدی می‌شوند و کارشان به کلانتری و دادگاه می‌کشد نیز لازم است.

لزوم هم‌گرایی بین دستگاه‌ها
مسعودی‌فرید با تأکید بر لزوم هم‌گرایی بین دستگاه‌ها افزود: این هم‌گرایی اقدامی است که شورای انقلاب فرهنگی نیز از سال گذشته انجام می‌دهد. الان در برنامه ششم توسعه، موضوع کاهش طلاق برعهده بهزیستی گذاشته شده و از بهزیستی خواسته شده که با همکاری سایر دستگاه‌ها طلاق را در 5 ساله ششم کاهش دهد. در اینجا نقش‌مان را با توسعه آموش‌ها، توسعه مراکز مشاوره روانشناختی و مددکاری اجتماعی و مداخلات بعد از طلاق انجام می‌دهیم. گاهی خانواده‌ها بعد از تمام این مداخلات، طلاق می‌گیرند و گاهی شاید طلاق لازم باشد. در دین اسلام هم به‌عنوان منفورترین حلال از آن نام برده شده است. برای زندگی بعد از طلاق هم در حال تدوین دوره‌های آموزشی هستیم. این دوره‌ها را برای مرد، زن و فرزندان خانواده‌ای که طلاق می‌گیرد، برگزار می‌کنیم تا بتوانیم به آن‌ها کمک کنیم که مرحله استرس را بگذرانند و رفتاری که پدر یا مادر پس از طلاق با کودکش دارد، رفتاری نباشد که به کودک آسیبی برساند یا رفتار کلیشه‌ای را در آن کودک ایجاد کند.