سلامتیران:تب زيبايي برخي را آنقدر دچار کرده که براي چند سانت بلندقدتر شدن، در دام سودجويان ميافتند. امتحانش که ضرر ندارد! همين جمله خيليها را وسوسه ميکند تا براي آنکه قامت بلندتري داشته باشند، انواع قرصها، ژل، صندل، برچسب، کفش و گوشواره افزايش قد را تجربه کنند.


«ژل افزایش قد تا ۵ سانتی‌متر، ‌بدون کوچک‌ترین عوارض… کامل‌ترین و جدیدترین روش آموزش تضمینی افزایش قد بدون استفاده از داروهای شیمیایی و هورمونی زیان‌آور… دستگاه افزایش قد اورجینال که به صورت صندل تا ۱۵ سانتی‌متر در سنین کمتر از ۳۵ سال باعثافزایش قد می‌شود…» اینها فقط برخی از آگهی‌هایی است که در این زمینه وجود دارد، در توضیح روش کار دستگاه افزایش قد اورجینال آمده است: «این دستگاه با ایجاد پالس‌های الکتریکی ضعیفی، مانند طب سوزنی، اقدام به تحریک اعصاب حساس و موردنظر محل قرارگرفتن آن(کف پا) می‌کند و به این ترتیب باعثافزایش قد کاربر تا حداکثر ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌متر می‌شود. شیوه کار این دستگاه نوعی فیزیوتراپی برای استخوان‌هاست و با تحریک اعصاب بدن، از تنبلی عضلات جلوگیری می‌کند و با تحریک عصبی باعثافزایش قد طبیعی می‌شود. قیمت این دستگاه ۵۷ هزار تومان است و هیچ‌گونه عارضه‌ای ندارد.»

این دستگاه‌ها و صندل‌ها و… به ظاهر هیچ عارضه و مشکلی ندارند و می‌توانند آرزوی بلندقدتر شدن خیلی‌ها را برآورده کنند، قیمتشان هم آنقدر گران نیست که فقط افراد متمول بتوانند آنها را تهیه کنند اما آیا فقط با تحریک اعصاب بدن، می‌توان چند سانت بلندتر شد؟


این تبلیغات فاجعه است!

رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران در این باره به سلامت می‌گوید: «بیان این تبلیغات به عنوان مباحثعلمی فاجعه است به دلیل آنکه با اتمام سن رشد و بسته شدن صفحات استخوانی، هیچ عاملی(نه دارو، نه کفش و صندل، نه ژل و نه ورزش و نه حتی تغذیه مناسب) نمی‌تواند قد را بلندتر کند.» دکتر غلامعلی عکاشه با بیان اینکه استفاده از آنچه در این آگهی‌ها تبلیغ می‌شود هیچ‌گونه اثری ندارد، ادامه می‌دهد: «جز سرازیرکردن پول به جیب مبلغان این روش‌های غیرعلمی، استفاده از آنها سود دیگری نخواهد داشت.» او با تاکید بر اینکه هیچ‌ دارویی برای افزایش قد وجود ندارد، توضیح می‌دهد: «صفحات رشد استخوانی بعد از سن بلوغ بسته می‌شود که در نژادهای مختلف، سن بسته شدن این صفحات استخوانی در دختران و پسران متفاوت است اما به‌طور کلی می‌توان گفت بعد از سن ۲۰ سالگی دیگر نمی‌توان با هیچ وسیله و روشی قد افراد را بلندتر کرد.»


افزایش قد علمی نیست

یکی از روش‌های بحث‌برانگیز افزایش قد، عمل جراحی است. این روش را اولین بار یک فرد روسی برای مجروحان جنگی که استخوان‌هایشان آسیب‌دیده بودند و به‌طور مثال یک پایشان بلندتر از پای دیگر بود، به کار برد. رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران درباره چنین عمل‌های جراحی‌ای توضیح می‌دهد: «اگر بر اثر بیماری یا سانحه، یک پا کوتاه‌تر از پای دیگر باشد، می‌توانیم با عمل جراحی حداقل ۳ سانتی‌متر پای دیگر را بلند کنیم و اگر کوتاهی در ران و ساق پا باشد، براساس ضوابط تعریف‌شده‌ای بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر می‌توان قد پا را بلندتر کرد اما اینکه فرد سالمی بخواهد با عمل جراحی قدش را بلندتر کند به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.» دکتر عکاشه با بیان اینکه عوارض این جراحی آنقدر زیاد است که در دنیا برای افزایش قد پذیرفته‌شده نیست، ادامه می‌دهد: «امکان کج‌ جوش خوردن و فلج عصب در این عمل جراحی وجود دارد و جای پیچ و بخیه در پای فرد باقی خواهد ماند. علاوه بر آن، اگر به‌طور مثال ران را بلند کنیم، زانو بدون تغییر می‌ماند و بسیار بدقواره می‌شود و ناهماهنگی نسبت به بالاتنه نیز به وجود خواهدآمد.» وی در مورد افرادی که ادعا می‌کنند عمل افزایش قد عوارضی ندارد، می‌گوید: «از افرادی که چنین ادعایی دارند دعوت می‌کنم که در مراجع ذی‌صلاح قانونی حاضر شوند و این موضوع را ثابت کنند.» رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران به افرادی که علاقه‌ دارند قدشان بلندتر شود، توصیه می‌کند: «قبل از انتخاب روشی برای افزایش قد، به متخصصانی مراجعه کنید که هم صلاحیت دارند و هم صداقت. در این راستا، انجمن جراحان ارتوپدی ایران در هر زمان با معرفی متخصصان، پاسخگوی سوال‌های شما خواهد بود.»

ایرانی‌ها بلندتر شده‌اند

ایرانی‌ها طی ۳۰ سال گذشته، ۸ تا ۱۰ سانتی‌متر بلندتر شده‌اند. دکتر مرتضی مولوی، فوق‌تخصص ارتوپدی اطفال با بیان این خبر در گفت‌وگو با سلامت می‌گوید: «این آمار را براساس نمودار افزایش قد از بیمارانی که برای کوتاهی یک پا مراجعه کردند، به دست آوردیم. این نمودار مشخص می‌کند در کودکی که یک اندامش کوتاه‌تر از اندام دیگر است، در سن ۱۶ تا ۱۷ سالگی اندام چه میزان رشد می‌کند و در چه سنی می‌توان عمل جراحی انجام داد. این نمودار در مورد افراد سالم نیز مصداق دارد و براساس آن می‌توان نتیجه گرفت ایرانی‌ها تا ۱۰ سانتی‌متر بلندتر شده‌اند.» این فوق‌تخصص ارتوپدی اطفال ۳ عامل را در افزایش قد موثر می‌داند: «ورزش، تغذیه و بهداشت عواملی هستند که به مرور زمان بر رشد قدی افراد تاثیر می‌گذارند. اگر کودکان در سن رشد کمتر بیمار شوند و مجبور نباشند آنتی‌بیوتیک مصرف کنند(آنتی‌بیوتیک جذب کلسیم و پروتئین را کم می‌کند)، تغذیه مناسب داشته باشند و ورزش کنند، نسلی بلند قامت‌تر خواهیم داشت.» دکتر مولوی به افزایش قد در کشور ژاپن اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «در سال ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۷ به‌طور متوسط ۸ سانتی‌متر به قد ژاپنی‌ها اضافه شد به‌گونه‌ای که الان والیبالیست‌های ۲ متری دارند. وضعیت در ایران نیز مشابه کشور ژاپن و متاثر از ۳ عامل تغذیه، بهداشت و ورزش است.» وی اعتقاد دارد: «در یک خانواده ۶ نفره، معمولا فرزندانی که وضعیت بهتری از نظر ۳ عامل ذکر شده دارند، قد بلندتر هستند، ‌ بنابراین غیر از عوامل ژنتیکی، عوامل دیگری نیز بر قد افراد تاثیر دارند.»


۵ درصد کودکان زیر ۵ سال، کوتاه‌قد هستند

آمارهایی که دکتر مولوی بیان کرد جنبه رسمی ندارد و بر مبنای تعداد مراجعان به مطب تهیه شده است. دکتر حامد برکاتی، ‌ رییس اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت می‌گوید: «آماری در مورد افزایش قد ۱۰-۸ سانتی‌متر ایرانی‌ها در دست نیست، اما براساس‌ آخرین آمارهای وزارت بهداشت که در سال ۸۳ تحقیق آن انجام شده، کوتاه‌قدی در گروه سنی زیر ۵ سال به ۵ درصد رسیده در حالی که در سال ۷۷،۱۵ درصد بوده است.» دکتر برکاتی اعتقاد دارد، با توجه به برنامه‌ کودک سالم که از سال ۸۴ وارد سیستم بهداشت و درمان شده و بالا رفتن شاخص‌های بهداشتی و سطح سواد، به نظر می‌رسد وضعیت کوتاه‌قدی بهتر شده باشد. رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران نیز گفته‌های دکتر برکاتی را تایید و عنوان‌ می‌کند: «آمار رسمی ارزیابی‌شده‌ای که وضعیت قد ایرانی‌ها را طی زمان‌های مختلف سنجیده باشد و بیان کند که شاهد افزایش قد ایرانیان بوده‌ایم، وجود ندارد، اما به صورت تجربی و براساس مشاهدات می‌توانیم بگوییم جوانان و به‌خصوص دختران بلندتر شده‌اند.» دکتر عکاشه اعتقاد دارد: «در قدیم سوءتغذیه وجود داشت و بیماری‌هایی مثل اسکوربوت، بری‌بری و راشیتیسم که ناشی از فقر ویتامین B و کلسیم است بسیار دیده می‌شد، اما در حال حاضر با بهبود وضعیت تغذیه و ورزش که بر صفحه رشد تاثیر می‌گذارد، قد جوانان بلندتر شده و سوءتغذیه کمتر مشاهده می‌شود.»


بیماری‌هایی که رشد قدمان را متوقف می‌کند

تا چه سني قدمان بلند ميشود؟ پاسخ اين پرسش تکليف بسياري از سوالها را در مورد روشهاي جانبي و غيرعلمي افزايش قد مشخص ميکند. دکتر محسن خوشنيت، فوقتخصص غدد و متابوليسم ميگويد: افزايش قد تا زماني که صفحههاي رشد استخوان باز باشد، امکانپذير است. در دختران ۲ سال بعد از عادت ماهيانه و در پسران با اتمام بلوغ يعني ۱۶، ۱۷ سالگي صفحات رشد بسته ميشود و از آن زمان به بعد، افزايش قد با هيچ وسيلهاي امکانپذير نيست. دکتر خوشنيت با دروغ دانستن تبليغاتي که در مورد افزايش قد در مجلهها، ماهواره و فضاي مجازي وجود دارد، تاکيد ميکند: برخي بيماريها بر روند رشد قد تاثير ميگذارند و افراد بايد قبل از بلوغ به متخصص مراجعه کنند تا علت کوتاه قدي بررسي شود. کمکاري تيروييد، کمبود هورمون رشد، بلوغ زودرس، بيماريهاي کبدي و ريوي مزمن، بيماريهاي قلبي، کمخوني مزمن و مصرف طولانيمدت بعضي از داروهاي کورتوني بر رشد قد تاثير ميگذارد. با مراجعه به موقع به متخصص علت بيماري بررسي و درمان ميشود. اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران با بيان اينکه سوءتغذيه روند افزايش قد را کند ميکند، ادامه ميدهد: تغذيه مناسب در کودکي و نوجواني اهميت زيادي دارد و مصرف لبنيات، پروتئين، ويتامين، املاح و گوشت بر رشد قد تاثير ميگذارد. وي با بيان اينکه آمار رسمي?اي از افزايش قد در ايران نداريم، عنوان ميکند: به طور کلي در دنيا طي ۷۰ سال اخير به دليل بهبود وضعيت اجتماعي، اقتصادي و بهداشتي در کشورهاي در حال توسعه، قد افراد بلندتر شده است.