حجت‌الاسلام والمسلمین محی‌الدین بهرام محمدیان در حاشیه تور رسانه‌ای در جمع خبرنگاران اظهار کرد: امسال با تمام کاستی‌هایی که وجود داشت، کتاب پایه یازدهم در دوره نظری، فنی و حرفه‌ای و کاردانش، تولید، منتشر و توزیع شد.
وی افزود: تعداد ۱۳۸ میلیون جلد کتاب را تولید کردیم و ۱۲۸ میلیون جلد کتاب توزیع شده است. همچنین ۱۰ میلیون کتاب اضافه را برای ضریب اطمینان تولید کرده‌ایم.
عمر مفید کتاب‌های درسی ۵ سال است
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در واکنش به انتقادهایی که نسبت به محتوا و حجم کتاب‌های درسی وجود دارد، تصریح کرد: کتاب درسی برای همیشه نیست.
حجت‌الاسلام محمدیان گفت: عمر مفید یک کتاب درسی پنج سال است، کتاب‌های درسی هم ارزشیابی می‌شوند و هم در برنامه درسی قرار گرفته‌اند.
وی با بیان اینکه برنامه درسی فراتر از کتاب درسی است، اظهار کرد: کتاب درسی وقتی تولید و اشاعه پیدا می‌کند، در پنج سال ارزشیابی می‌شود و نتایج اهدافی که در برنامه درسی پیش‌بینی شده است نیز بررسی می‌شود و احتمال دارد کتاب‌های درسی اصلاح شود.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: ممکن است تغییرات جزئی یا کلی باشد. همچنین در مواقعی تاریخ مصرف کتاب تمام شده و باید یک کتاب جدیدالتألیف تولید کنیم.
حجت‌الاسلام محمدیان یادآور شد: پیش از سند تحول بنیادین، کتاب ریاضی ۳۰ سال تغییر نکرده بود، زمانی که این تغییرات اعمال شد، بسیاری از خانواده‌ها به سختی آن ایراد می‌گرفتند؛ اما در حال حاضر ریاضیات پیشرفت کرده است و ما کتاب علوم و ادبیات را هر پنج سال یکبار تغییر می‌دهیم.
وی خاطرنشان کرد: کتاب‌ها بر مبنای فلسفه تعلیم و تربیت که سند تحول بنیادین است، تدوین می‌شود و برنامه‌ها مبتنی بر نیازها است.
تغییرات کتاب‌ها سلیقه‌ای نیست
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی افزود: نیازها سلیقه‌ای نیست، نمی‌توانیم نیازها را بر اساس سلیقه شخصیت‌ها در کتاب‌های درسی بگنجانیم، بلکه شخصیت‌های کشوری می‌توانند نظر بدهند؛ اما نمی‌توانند دیکته کنند.
حجت‌الاسلام محمدیان تصریح کرد: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس شورای اسلامی، هیئت دولت و صاحبنظران علمی درباره نیازها به بحث و گفتگو می‌پردازند؛ همچنین برای ما علاقه دانش‌آموزان و نیازسنجی از آنان نیز دارای اهمیت است.
وی تأکید کرد: روزی دهها درخواست داریم که در کتاب‌های درسی نیازهای مختلف گنجانده شود؛ در صورتی که ما نمی‌توانیم تمام نیازها را در کتاب‌های درسی بیاوریم، چرا که در آن زمان کتاب درسی با حجم خیلی زیاد خواهیم داشت.
کتاب‌های درسی، صفحه نیازمندی‌ها نیستند
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه صفحه کتاب‌های درسی، تابلو اعلانات نیستند، گفت: کتاب‌های درسی، صفحه نیازمندی‌ها نیستند، بلکه باید محتوای این صفحه‌ها جزو نیاز ملی، آثار اقتصادی مثبت و بر افزایش سواد ملی تأثیرگذار باشد و به ایجاد رفتارهای مناسب کمک کند.
حجت‌الاسلام محمدیان یادآور شد: در محتوای درسی، ضریب دشواری و چگالی بررسی می‌شود و شورای برنامه‌ریزی نیز اعتبارسنجی می‌کند؛ پس از اعتباربخشی، کتاب‌های درسی یک سال به صورت آزمایشی توزیع می‌شوند.
آثار تولیدی آموزش و پرورش محرمانه نیست
وی تأکید کرد: آثار تولیدی آموزش و پرورش محرمانه نیست و در خانه‌های مردم ایران وجود دارد که همه می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند؛ اگر نقصی وجود دارد، بگویند و اگر محتواها خوب است، تحسین کنند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه احتمال دارد ما پاسخگوی همه سلیقه‌ها نباشیم، گفت: در برخی از جاها، سیاست چند تألیفی را داریم، اما کتاب‌های درسی تک‌محصولی هستند؛ احتمال دارد پاسخگوی همه سلیقه‌ها نباشند، حتی می‌تواند مطابق سلیقه معلمی هم نباشد.
حجت‌الاسلام محمدیان ادامه داد: نقدهای خوب و تکمیل‌کننده را با خضوع کامل قبول می‌کنیم، اما سرپوشی عیب‌ها را حماقت و تشدید عیب‌ها را خیانت می‌دانیم؛ نه طرفدار حماقت هستیم و نه از آنان که در تلاش هستند، خیانت کنند؛ واهمه داریم اما دست منتقدان علمی را می‌بوسیم.
وی خاطرنشان کرد: نوشتن کتاب درسی، سهل و آسان نیست و به تخصص نیاز دارد و اگر بخواهیم سیاست چندتألیفی را اجرا کنیم، نیازمند برنامه، تعدادی مؤلف و علاقه‌مندی هستیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با انتقاد از کنکور تصریح کرد: تا زمانی که کنکور داریم و مبتنی بر چهارجوابی و تست است، باید یک کتاب واحد داشته باشیم. اگر روزی توانستیم خیمه‌ی کنکور را جمع کنیم، به اهداف تعلیم و تربیت نزدیک‌تر می‌شویم و می‌توانیم سیاست چندتألیفی را داشته باشیم.
حجت‌الاسلام محمدیان افزود: اما هنگامی که دانش‌آموز در جلسه سه ساعته، ۱۸۰ تست را پاسخ می‌دهد، همین کافی است که یک کتاب داشته باشد و آن را طوطی‌وار حفظ کند؛ در سند تحول بنیادین ۶ ساحت وجود دارد که اگر کنکور نباشد، افراد متوازن رشد خواهند کرد.
چاره کشور مهارت‌آموزی است
وی تصریح کرد: چاره درد کشور ما مهارت و توانمندی است؛ کنکور را باید حذف کنیم تا به صورت متوازن انسان‌ها در جای خود بنشینند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: تربیت تنها با کتاب درسی محقق نمی‌شود؛ لذا معلم، فضای آموزشی و برنامه درسی دارای اهمیت است و مجموعه مؤلفه‌های آموزشی هم اهمیت دارد اما از همه مهمتر معلمان هستند.
حجت‌الاسلام محمدیان اظهار کرد: هر چه برای معلمان خرج کنیم، بازدهی آموزش و پرورش بالا می‌رود.
کلاس‌های ۴۰ نفره انگیزه دانش‌آموزان را می‌گیرد
وی افزود: وقتی معلم بی‌انگیزه می‌شود، حجم کتاب درسی نیز زیاد به نظر می‌رسد. همچنین کلاس‌های ۴۰ نفره، انگیزه را از دانش‌آموزان می‌گیرد و حیاط ۱۰۰ متری برای ۳۰۰ دانش‌آموز، فضایی برای جولان آنان ندارد؛ حیاط مدرسه باید جایی برای دویدن دانش‌آموز باشد.
ساعت درسی باید ۴۵ دقیقه باشد
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با انتقاد از ساعت درسی گفت: ساعت درسی باید ۴۵ دقیقه باشد، درحالی‌که ما در ۹۰ دقیقه درس می‌دهیم و ۱۰ دقیقه زنگ تفریح داریم و با این کار سیستم اعصاب و روان دانش‌آموزان را بر هم می‌زنیم.
حجت‌الاسلام محمدیان ادامه داد: اگر کلاس‌های درسی ما ۴۵ دقیقه باشد و ۱۵ دقیقه زنگ‌تفریح داشته باشیم، دانش‌آموز بانشاط‌تر خواهد بود.
وی تصریح کرد: زنگ شروع مدرسه از ساعت ۷:۳۰ به صدا درمی‌آید و دانش‌آموزان از این ساعت منتظرند تا ساعت ۱۳ شود؛ برای ما نسخه کشور فنلاند را می‌آورند، در حالی که نسخه‌های زیادی در کشور خودمان وجود دارد که اجرا نمی‌شود.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اظهار کرد: می‌گوییم شغل معلمی یک مهارت است و عشق می‌خواهد اما در مقابل یک معلم دوره‌ندیده و از سر دلسوزی‌هایی که از جنس کمیته امداد است، به سر کلاس درس می‌فرستیم، آیا والدین حاضر هستند فرزندان خود را به دست یک دندانساز تجربی بسپارند یا به یک دندانپزشک متخصص مراجعه می‌کنند؟ مطمئناً دندانپزشک متخصص را انتخاب می‌کنند.
به آموزش و پرورش معلم تحمیل می‌شود
حجت‌الاسلام محمدیان خاطرنشان کرد: به ما معلم تحمیل می‌کنند؛ معلمی که روح کتاب را بلد نیست و آموزش ندیده است.
