به گزارش ایرنا، این جشن همزمان با روز پنجم بهمن و با آتش افروزی همراه است.

داستان جشن سده به روایت شاهنامه شناخته شده است به طوریکه در این داستان ' هوشنگ ' دومین شاه کیانی به کوه می‌رود، ماری می بیند و سنگی به سوی آن پرتاب می کند.

مار می‌رهد، سنگ به سنگ می خورد و از این برخورد، جرقه می جهد و اندک علفهای خشک اطراف شعله می گیرد و بدین گونه جشن سده که راز پیدایی آتش در آن است به وجود می آید.

در بسیاری از شهرهای ایران جشن سده روز دهم بهمن ماه و در خوروبیابانک این آیین روز پنجم برگزار می شود.

در خوروبیابانک، دید و بازدید شبانه را ' آیرون ' یا ' آتشون ' می‌گویند و در زبان خوری ' ایر ' به معنای آتش است.

پس از خاکسپاری مردگان در فصل زمستان در مواقع هوای بسیار سرد در سه شامگاه درب خانه عزا نیز آتش می افروزند و مردان دو طرف کوچه بازو به بازو می ایستند و فاتحه می خوانند.

مردم خوروبیابانک در گذشته در شامگاه پنجم بهمن برپشت بامهای بلند می رفتند و لحظه غروب آفتاب برگهای خشک نخل خرما را زیر ناودان آتش می‌زدند و به کوچه می انداختند و روی آن یک کوزه کهنه پرآب روانه می‌کردند.

در میدان ها جوانان توده های آتش را برپا می کردند و شادی کنان از روی آن می پریدند.

هیزم ها از سه روز پیش از جشن در محوطه وسیعی آماده می شود و روز جشن مردم هیزم ها را به هم فشرده و به شکل برج به سر هم می نهند و از چندین سوی به این هیزم آتش بر می افروزند.

وقتی هیزم ها سوخت و شعله اش فرو نشست از این سوی آتش بدان سوی می پرند و به زبان محلی می گویند: ' پنجه و پنج به نوری، سد به غله ' یعنی ۵۵ روز به نوروز و ۱۰۰ روز تا به دست آمدن غله مانده است.

اهالی خور و بیابانک که پیرو دین اسلام هستند، جشن سده با بعنوان آئینی ملی و سنتی گرامی می دارند و بر این باورند که سرمای زمستان به همراه دود آتش برافروخته شده برای جشن سده، ‌از دیار و سرزمین آنها می رود و جای خود را به گرمای بهار و عید نوروز می دهد.

شهرستان خور و بیابانك در ۴۲۰ كیلومتری شرق اصفهان قرار دارد.