اولین تصمیم مهم دولت در سال ۱۴۰۳ به بنزین برمی‌گردد، حالا با اعلام الزام به استفاده از کارت سوخت شخصی برای خرید بنزین، دولت نشان داد که در سال جاری مساله سوخت همچنان مساله‌ی مهمی برای دولت سیزدهم خواهد بود.
وزیر نفت امروز اعلام کرده است از ده روز دیگر خرید بنزین مستلزم استفاده از کارت شحصی است. این اقدام سال گذشته نیز در دستور کار دولت قرار گرفت. صف‌های طلانی پمپ بنزین‌ها در کنار انتشار اخبار ضد و نقیض در خصوص استانی شدن سوختگیری و در عین حال جمع‌آوری کارت‌های سوخت از جایگاه‌های پمپ بنزین همگی تصمیماتی بود که تا مدت‌ها خریداران بنزین را تحت تاثیر قرار داد.
اعلام سقف چهل لیتر بری خرید بنزین نیز سبب شد صف‌های طولانی از مقابل پمپ بنزین‌ها جمع نشود چرا که این محدودیت ضرورت مراجعه برای خرید بنزین در دوره کوتاه‌تری را سبب می‌شد. حالا مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز گفته است: وضعیت کارت‌های سوخت اضطراری در جایگاه‌ها با توجه به قانون بودجه ۱۴۰۳ محدود خواهد شد، اما این به معنای جمع آوری کارت‌های اضطراری طی هفته جاری در جایگاه‌ها نیست.
آیا قیمت بنزین گران می‌شود؟
مرتضی افقه، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران در پاسخ به این سئوال که آیا قیمت بنزین دستخوش افزایش خواهد شد یا خیر؟ گفت: بعید می‌دانم دولت در سال جاری دست به تغییر قیمت بنزین بزند، اما بازی با مساله سوخت و بنزین و استفاده از کارت سوخت و انتشار اخبار متعدد برای آماده‌سازی جامعه برای افزایش نرخ سوخت همچنان ادامه خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه ماندگاری تورم در محدوده بالای چهل درصد هزینه افزایش قیمت سوخت را بالا برده است، گفت: قیمت سوخت در شاریط قعلی اگر تغییر کند، مجوزی برای رشد دوباره تورم صادر خواهد شد. اردیبهشت سال ۱۴۰۱، دیدم حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی چه تورم شدیدی را خصوصا ر بخش غذا ایجاد کرد، حالا نیز تغییر قیمت بنزین می‌تواند زمینه را برای بروز بحران دوباره مهیا نماید.
او گفت: به نظر من هیچ یارانه نقدی نمی‌تواند این تورم را جبران کند، در شرایطی که کل یارانه پرداختی دولت قادر به تامین هزینه یک هفته یک خانوار نیست، موج تورم یارانه جدید را نیز بی‌اثر خواهد کرد.
شاید وقتی دیگر
مهدی پازوکی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در پاسخ به این سئوال که آیا بنزین در سال جاری دستخوش تغییر قیمتی می‌شود؟ گفت: به نظر من یک سیاست درست توسط یک گروه که درک درستی از اقتصاد نداشتند و البته در مجلس حضور داشتند، برچیده شد.
قیمت بنزین هر سال در حال افزایش بود و مردم نیز حساسیت‌شان به موضوع کم شده بود. آن‌ها به استناد اینکه بنزین عامل تورم است، گفتند قیمت بالا نرود و از ان تاریخ تا امروز هزینه سنگین افزایش قیمت بنزین در کنار تثبیت نرخ در سال‌های متعدد بر دوش اقتصاد است، اما تصور من این است که دولت امسال دست به تغییر قیمتی نزند.
چرا به ابزار‌هایی جز قیمت فکر نمی‌کنید؟
مهرداد لاهوتی، نماینده ادوار مجلس نیز تاکید کرد: ناترازی در بخش بنزین به حدود ۱۰ میلیون لیتر رسیده است و مثل همیشه فکر می‌کنم دولت می‌خواهد با افزایش قیمت بنزین به کاهش مصرف برسد.
وی با اشاره به افزایش نرخ بنزین در سال ۱۳۹۸ گفت: همان زمان که بنزین را از هزار تومان رساندند به سه هزار تومان در مجس گفتم این کار اشتباه است. ان زمان دولت ۳۱ هزار میلیارد تومان اضافه درآمد از محل فروش بنزین داشت و همه‌ی این درآمد را نیز بین مردم توزیع کرد، اما پیشنهاد من این بود که شما بنزین را از هزار تومان به قیمت ۱۵۰۰ تومان برسانید، ۱۷.۵ هزار میلیارد تومان درامد حاصل می‌شود، در این صورت هم دولت راضی است و هم مردم.
وی گفت: مدام روی ناترازی بنزین مانور می‌دهند، در حالی که قرار بود ۷۵ درصد جابجایی با حمل و نقل عومی باشد، در حقیقت طبق برنامه‌ریزی مقرر بود بیست درصد حمل و نقل شهری با اتوبوس، سی درصد با مترو، بیست درصد با تاکسی و بیست درصد نیز توسط مردم و خودروی شخصی اتفاق بیفتد، اما سرجمع سی درصد از حمل نقل نیز عمومی نیست. حالا وقتی خودرویی در کشور تولید می‌کنید که بالای ۱۵ لیتر در صد کیلومتر مصرف می‌کند آیا مردم مقصر هستند؟ چرا ساختار حمل و نقل را چرا اصلاح نمی‌کنید؟
وی گفت: راهکار حل بحران بنزین رد شرایط کنونی افزایش قیمت بنزین نیست، من این تحمل را در مردم نمی‌بینم. در برخی سال‌ها افزیش نرخ بنزین داشتیم و هیچ اتفاقی نمی‌افتاد چرا که حال اقتصاد خوب بود، اما امروز وضعیت ما خوب نیست.
از سیاستهای متناقض متعجبم
حسین راغفر نیز با هشدار نسبت به اینکه افزایش قیمت بنزین طبقه متوسط ایرانی را با بحران جدی روبرو می‌کند، گفت: من واقعا سر از سیاستهای دولت در نمی‌آورم. چطور است که دولت ارز تخصیص می‌دهد تا خودروی بنزینی سواری وارد کند، اما اتوبوس وارد نمیکند، ارز مورد نیاز برای واردات واگن مترو ندارد و حاضر نیست شبکه حمل و نقل عمومی را گسترش بدهد و حمل و نقل ریلی بین‌شهری را پوشش فراگیر بدهد.
وی گفت: مگر فقط با ابزار قیمت و بازی با کارت سوخت می‌شود جلوی مصرف بنزین را گرفت، مصرف بنزین به دلیل تولید خودرویی است که مصرف آن بالاست. چرا پول واردات بنزین صرف بهسازی خطوط تولید خورو نمی‌شود و حتما باید خودرو سواری وارد کشور شود تا قیمت مهار شود، من این‌ها را تناقضات سیاستی می‌دانم و معتقدم در این فضا بازی با قیمت بنزین بازی با روج و روان جامعه است.
او تاکید کرد: اگرچه قیمت بنزین افزایش پیدا نکرده، اما مدتی است که قیمت‌های برق و گاز و… بدون سروصدا افزایش پیدا کرده است، یعنی بدون اینکه بیان کنند، این اتفاق افتاده و قیمت بخش‌های زیادی از انرژی افزایش یافته است. به نظر من قطعا قیمت بنزین نیز به زودی افزایش پیدا خواهد کرد.
قدرت سیاست به اقتصاد می‌چربد
غلامرضا تاجگردون نیز در جواب این پرسش که احتمال افزایش قیمت حامل‌های انرژی را چقدر می‌دانید؟ گفت: اصولا در سال پایانی فعالیت دولت و سال اول فعالیت مجلس این دست تصمیمات گرفته نمی‌شود از این رو معتقدم بنزین در سال جاری گران می‌شود. یعنی از منظر اقتصاد سیاسی چنین تصمیمی گرفته نخواهد شد.
او در جواب این پرسش که آیا ناترازی بالای بنزین این اجبار را پیش روی دولت قرار نمی‌دهد، گفت: فکر می‌کنم در سال آینده نیز دولت با مانور بر مساله کاهش مصرف و استفاده از ابزار غیرقیمتی پیش برود تا بتواند وارد سال انتخابات شود، من از این مظنر، یعنی اقتصاد سیاسی از یک سو و وضعیت اقتصادی کشور از سوی دیگر، شرایط را مهیای افزایش قیمت بنزین یا حتی سه نرخی شدن آن نمی‌دانم.
