پس از سقوط يك فروند هواپيماي مسافري بوئينگ به مقصد اروميه طي روزهاي اخير ، بحث بر سر ايمني پرواز در كشور از سر گرفته شده است.
هرچند سقوط این هواپیما از نظر برخی مسئولان عادی به نظر رسید اما از دست دادن بیش از ۷۰ نفر از هموطنان، مسأله ای نیست که بتوان به راحتی ازآن گذشت.

به گزارش جهان، سال گذشته نیز که هواپیمای توپولف وابسته به شرکت کاسپین حامل ۱۶۸ نفر از هموطنان سقوط کرد، مسئولان دلیل و برهان های مخصوص خود را داشتند و گفتند که کشته شدگان سانحه های هوایی در دنیا بیش از اینهاست.

اما بررسی وضعیت پرواز ها به لحاظ تعداد و ساعت پرواز در دنیا نشانگر این نکته است که تعداد کل پرواز های ایران اعم از داخلی و خارجی ۱۷۰ هزار ساعت بوده که در مقایسه با ۴۶ میلیون ساعت پروازی در دنیا تقریبا برابر هیچ است.
یعنی سهم هیچ ساعت پرواز و اینهمه کشته!!

هرچند به اعتقاد مسئولان راه وترابری وجود شرایط تحریم امریکا، دلیل اصلی عدم خرید هواپیماهای اروپایی توسط ایران است اما باید گفت که تحریم ایران محدود به هواپیماهای زیر ۵ سال است و خطوط هوایی بسیاری متمایل به فروش هواپیماهای زیر ۱۰ سال خود به ایران هستند.

به عنوان نمونه خطوط هوایی ماهان چند ایرباس ۳۰۰ و ۳۲۰ با عمر حدود ۶ سال را خریداری کرده است.
پس عملا استفاده از هواپیما با عمر بالای ۱۵ سال و حتی بیشتر فقط به بهانه!! تحریم صورت می گیرد.

از سوی دیگر ساخت هواپیمایی داخلی نیز داستان دیگری دارد. در دهه ۷۰ با بررسی های صورت گرفته در خصوص فرسوده بودن هواپیماهای فعال در ناوگان هوایی و لزوم افزایش تعداد صندلی های موجود، دولت تصمیم گرفت هواپیمای با برد کوتاه را در کشور بسازد و هواپیمای برد بلند را هوشمندانه خریداری کند.

سرانجام و پس از بررسی های کارشناسانه، شرکت هواپیماسازی هسا وابسته به وزارت دفاع در سال ۷۵ تصمیم به تولید هواپیما و عرضه آن با نام ایرانی گرفت.

به همین منظور هسا، مدارک ساخت هواپیما با نام ایرانی را جهت همکاری و انتقال تکنولوژی به شرکت های معتبر هواپیماسازی ارسال کرد که شرکت آنتونوف اوکراین حاضر به همکاری با ایران شد.
با اختصاص اعتباراتی از سوی دولت، پروژه ساخت ایران ۱۴۰ باهمکاری اوکراین آغاز شد.

بنابر اعلام سازمان مدیریت و برنامه ریزی، دولت برای ساخت این هواپیما تا قبل از سال ۸۳ حدود ۲۰۰ میلیارد و ۹۶۰ میلیون ریال اعتبار اختصاص داد که البته بنا بر اعلام همین سازمان با توجه به اتمام پروژه درسال ۸۴ دیگر اعتباری از سوی دولت برای این منظور درنظر گرفته نشد.

پس از گذشت ۱۴ سال تاکنون تنها ۳ فروند از این هواپیما در کشور ساخته شده که هرسه آنها هم سقوط کرده اند.
هواپیمای ایران ۱۴۰ قابلیت حمل ۵۲ مسافر را دارد و می تواند با صرف ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلو گرم سوخت در هر ساعت، ۵۰۰ کیلومتر پرواز کند.

این هواپیمای کوچک ملخ دار قرار است در اصفهان تولید شود و البته به گفته مسئولان هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارد که البته از آزمایش هم سربلند بیرون نیامده است.

اگر به آمار پرسانحه ترین کارخانه هواپیماسازی مراجعه شود کارخانه آنتونوف که هواپیمای ایران ۱۴۰ را نیز تولید کرده، با ۷ سانحه در رأس این آمار قرار دارد.
ناگفته نماند که ۳ سانحه از مجموع ۷ سانحه این کارخانه، مربوط به سقوط ایران ۱۴۰ است که اولین آن مربوط به سال ۲۰۰۲ در حوالی باقرآباد بود که ۴۴ کشته برجای گذاشت.

سومین حادثه آن نیز مربوط به سال گذشته در حوالی شاهین شهر بود که تمامی ۵ سرنشین آن شامل خلبانان و مهندسان پرواز کشته شدند.
در این میان حمید بهبهانی وزیر راه و ترابری مدافع سرسخت ایران ۱۴۰ بوده تا حدی که به نظر ایشان این هواپیما از فوکر هم بهتر است.

این گفته وزیر راه در حالی است که مدتی پیش کاپیتان خانلری رییس وقت سازمان هواپیمایی کشوری به علت عدم اطمینان از ایمنی، مانع تأیید سازمان هواپیمایی کشوری برای پرواز ایران ۱۴۰ در ناوگان مسافری کشور شد.

البته برخی منابع آگاه، همین مسأله را سرمنشأ اختلافات خانلری و بهبهانی اعلام کردند که همین اختلافات منجر به برکناری خانلری از ریاست این سازمان شد.
نکته اینجاست که پس از این برکناری بروز سوانح هوایی پی در پی، به کارگیری این هواپیما که حدود ۲۰ درصد آن در کشور تولید می شود با اما و اگر مواجه شد و به حاشیه رفت.

این درحالی است که عباس فلاح مدیرعامل شرکت هواپیماسازی هسا از ساخت ۵ فروند ایران ۱۴۰ خبرداده و گفته: طبق برنامه ریزی های صورت گرفته ۳۲ فروند ایران ۱۴۰ تاپایان سال ۸۸ در اصفهان تولید خواهد شد.

نکته پایانی اینکه سقوط ۳ هواپیما طی سال ۸۸ که بیش از ۱۸۰ کشته بر جای گذاشت مسأله ای نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت.
فرسودگی ناوگان هوایی، تحریم های امریکا، زمین گیرشدن هواپیماها و نیاز مبرم آنها به اورهال(تعمیرات اساسی) ضرورت اقدام مسئولان برای ساخت و تولید هواپیما در داخل کشور را دوچندان می کند.

اما مسأله مهم بررسي علل ريشه اي سقوط هواپيماها و ضريب ايمني و استاندارد سازي هواپيما در كشور است.