بنزین قرار است گران شود و چند روز بیشتر به آغاز هدفمندی یارانه ها نمانده است. طبق گفته حسن روحانی، فاز دوم هدفمندی یارانه ها از این هفته کلید خواهد خورد. اجرای فاز دوم هدفمندی و به تبع آن دور جدید اصلاح قیمت‌ها این پرسش را مطرح کرده که افزایش قیمت‌ها تا چه اندازه خواهد بود و این میزان افزایش چه تاثیری بر تورم خواهد داشت.
به گزارشافکارنیوز؛به گفته مقامات دولتی، مانند ولی الله سیف، رییس بانک مرکزی و مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رییس جمهور، برای فاز دوم هدفمندی نمی توان واژه جراحی اقتصادی را به کار برد؛ چرا که قیمت ها قرار است با یک شیب ملایمت افزایش یابند و همین شیب ملایم هدفمندی را از شباهت با جراحی دور کرده است!
اما آنچه که تجربه اقتصاد ایران، این بیمار کهن، ثابت کرده است این است که افزایش قیمت حامل های انرژی هرچند با شیب ملایم، تورم را به دنبال خواهد داشت. حتی در برهه ای از زمان، دولت وقت که تصمیم به افزایش پلکانی یا همان ملایم قیمت ها را گرفته بود، عرضه کنندگان کالا از چندین ماه قبل تر برای سود یشتر به طور خودسر قیمت اجناس خود را افزایش می دادند. حال با وجود تاکید دولتی ها مبنی بر اینکه تورم نداریم، از یک سو و از سویی دیگر، تجربه اقتصاد ایران در سال های نه چندان دور، تورم در سال ۹۳ چگونه رقم خواهد خورد؟ و آیا دولت می تواند نرخ تورم را به ۲۵درصد برساند؟
دوران احمدی نژادی در حال تکرار شدن است
در همین زمینه، مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: «تورم بالای ۴۰درصد، بیکاری بالا و خراب تر شدن وضعیت ضریب جینی از تبعات افزایش قیمت بنزین است. این شاهکار است. یعنی دوباره همان احمدی نژ اد در حال تکرار شدن است.»
وی گرچه تاکید می کند «بیکاری افزایش خواهد یافت» اما می افزاید: «اما اینکه چنددرصد باشد مشخص نیست.»
به عقیده تقوی «درکنار بیکاری ضریب جینی نیز افزایش خواهد یافت که توزیع درآمد را وخیم تر خواهد کرد. در این حالت ثروتمندان ثروتمندتر و فقرا فقیرتر خواهند شد. بیکاری، تورم و ضریب جینی همانند دوران احمدی نژاد رو به افزایش خواهد گذاشت.»
دولت با حلوا حلوا گفتن میخواهد دهان را شیرین کند
همچنین ابراهیم رزاقی، اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران معتقد است رسیدن تورم به نرخ بالای ۴۵درصد «بستگی به سیاست های دولت دارد اما اگر سیاست های موجود ادامه یابد قطعا افزایش خواهد یافت. اما اگر بخواهیم رقمی برای این میزان افزایش بگوییم، همانند کار دولت است. دولت با حلواحلوا گفتن می خواهد دهان را شیرین کند و می گوید تورم نخواهیم داشت. درحالیکه این درست نیست. دولت با این بهانه می خواهد مزد و حقوق را کمتر افزایش دهد.»
رزاقی تاکید می کند: «بخشی از وعده ها تبلیغاتی است یعنی با گفتن اینه تورم نیست تغییراتی در تعیین تورم به دست می آورند مانند تغییر سال پایه در محاسبه نرخ تورم یا محاسبه کالاهایی که در میان طبقات فقیر و متوسط مصرف عامی ندارد، در سبد تورمی و درنهایت تورم را پوشانده یا نرخ کلی ارائه می دهند. اینها ترفندهای پوشاندن نرخ تورم است اما تورم همچنان در زندگی افراد معمولی وجود دارد.»
وی ادامه می دهد: «اما از آن سو اگر بگوییم مثلا ۴۰ یا ۵۰ددرصد تورم، ما عملا به فضای تورمی دامن می زنیم. درجامعه عده ای هستند با پس اندازهای بالا که سرمایه های زیادی را گرد آوری کرده اند. از میان این عده نیز عده ای سوداگر و محتکر وجود دارد. اگر بگوییم مثلا تورم به ۵۰درصد می رسد، به فضای تب آلود غارتگرانه کمک کرده ایم. مصلحت این است که از لحاظ روانی به انتظارات تورمی دامن نزنیم. گفتن ارقام بالا انتظارات تورمی ایجاد می کند.»
بعید نیست به تورم ۲۵درصدی برسیم
همچنین دکتر مصطفی عمادزاده، کارشناس مسائل اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان معتقد است: «زود است که بخواهیم قضاوت کنیم چرا که هنوز مشخص نیست چگونه تصمیم به افزایش قیمت حامل های انرژی می گیرند. گرچه قیمت گاز، برق و آب افزایش یافته است اما با اینحال این بنزین است که مهم ترین تاثیر را بر تورم می گذارد. بنابراین مشکل که وجود دارد این است که در این شرایط مبهم نمی توان گفت این افزایش قیمت بنزین چه بار تورمی بر زندگی مردم دارد.»
وی می افزاید: «از سویی دیگر پیش بینی نرخ تورم در سال ۹۳، بستگی به موارد دیگر مانند تعداد کسانی که یارانه می گیرند، مبلغ یارانه نقدی و میزان افزایش قیمت حامل ها دارد. اما در شرایطی که میزان یارانه نقدی بدون تغییر باقی بماند و با فرض افزایش قیمت بنزین تا هزار تومان، در ماه های اردیبهشت، خرداد و تیر یک فشار تورمی حادثشده که بعد آرام آرام فروش خواهد کرد. اما اگر فرض کنیم قبلا به ۶۰میلیون نفر یارانه می دادیم و الان قرار است به ۴۵میلیون نفر یارانه بدهیم، شاید بتوان بخشی از فشار تورمی افزایش قیمت بنزین را با کمتر پرداخت کردن یارانه ها جبران کرد.»
عمادزاده پیش بینی می کند: اگر روند عمومی که در کارنامه دولت در زمینه رشد تورم وجود دارد، تا پایان سال ادامه یابد، در پایان سال در صورت عدم افزایش دوباره قیمت حامل ها، بعید نیست حول و حوش ۲۵درصد تورم مستقر شویم.
