توسعه روابط تجاری بین ایران و ترکیه

به گزارش افکارنیوز، یحیی آل اسحاق در دیدار با رییس اتاق‌های بازرگانی ترکیه، به وضعیت جدید ایران و عزم مسئولین برای توسعه روابط اشاره کرد و گفت: ما هم به عنوان فعال بخش خصوصی، باورمان این است که ترکیه در همه شرایط تحریم و غیر آن شریک خوبی است.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با ذکر اینکه مسائل تحریم ایران باعثبروز مشکلاتی شد، افزود: ولی در عین حال دو کشور در این شرایط به هم نزدیک‌تر شدند و شناخت بهتری از هم پیدا کردند. ما با ترکیه در رده‌های بالا و متوسط رابطه داریم.

وی، رده‌های بالا را مواردی همچون حوزه‌های انرژی، نفت و گاز، حمل‌و نقل، کشورهای عضو اکو و کشورهای منطقه‌ای دانست و تصریح کرد: به لحاظ استراتژیک بهتر است این روابط هرچه بیشتر توسعه یابند. البته درست است که در حال حاضر رابطه تجاری دو کشور حدود ۱۵ میلیارد دلار است، ولی انتظار ما بسیار بیشتر از اینهاست؛ مثلاً در حد ۳۰ میلیارد دلار. به غیر از اینها، ظرفیت بازارهای منطقه‌ای نیز می‌تواند بالا باشد.

به گفته ال اسحاق، جمعیت دو کشور ایران و ترکیه، جمعاً حدود ۱۵۰ میلیون نفر است. ضمن اینکه جمعیت حدوداً ۳۰۰ میلیون نفری کشورهای منطقه را نیز نباید نادیده گرفت، اما هرچه ترکیه جلو رود، احتیاج به بازارهای بیشتری دارد. برای ایران نیز وضعیت به همین شکل است. بنابراین می‌توانیم با همکاری دو کشور در بازارهای منطقه‌ای، حرکتی در جهت منافع ایران و ترکیه داشته باشیم و همکاران بسیار خوبی برای هم باشیم. این همکاری هم در رده‌های بالا می‌تواند انجام شود و هم در رده‌های متوسط.

وی اظهار داشت: ما در ایران به دنبال این هستیم که شرکت‌های‌ ایرانی با شرکت‌های صاحب‌نام شما شریک شوند و معتقدیم این شراکت مزایای آنها را افزایش می‌دهد. تفکر ما به هیچ وجه کوتاه‌مدت نیست. رفت‌وآمد هیأت‌های دو کشور نیز نشان‌دهنده این است که برآورد ما درست بوده است. ما وقتی با مسئولان حکومتی صحبت می‌کنیم، متوجه می‌شویم که جهت‌گیری‌های دولت ما توسعه‌محور است. توصیه دولت به ما به عنوان فعال بخش خصوصی، داشتن تفکر و برنامه‌ریزی بلندمدت است. البته در کوتاه‌مدت هم به فکر حل مشکلات جاری هستیم.

در ادامه سرپرست هیات تجاری ایرانی به برخی از مشکلات جاری کوتاه‌مدت اشاره کرد و گفت: حل آنها حمایت طرف ترک را نیز می‌طلبد. و این کمک از لحاظ استراتژیک در بلندمدت و کوتاه‌مدت یک نیاز است.

رییس اتاق بازرگانی تهران، برخی از مشکلات کوتاه‌مدت را برشمرد و نخست به مسائل بانکی ناشی از تحریم‌ها اشاره کرد که می‌تواند با توجه طرف ترک حل شود. سپس به مسائل بوروکراسی مثل تعرفه‌های ترجیحی اشاره کرد.

وی گفت: خوشبختانه با سفر اردوغان به ایران و مذاکراتی که انجام شد، خیلی از مشکلات می‌تواند حل شود. او به حدود ۱۲۰ قلم کالایی اشاره کرد که از طرف هریک از دو کشور باید از طریق مجالس پیگیری شود.

آل‌اسحاق مسأله دیگر را مربوط به حوزه حمل‌ونقل و به ویژه حمل‌ونقل ریلی دانست و گفت: حمل‌ونقل ریلی از دو جهت اهمیت دارد. یکی به دلیل رابطه ایران و ترکیه و یکی هم به دلیل رابطه با کشورهای عضو اکو و کشورهای همسایه. اگر حمل‌نقل ریلی تسهیل شود، ما و شما به عنوان یک دروازه طلایی برای هم خواهیم بود و بازارمان امکان باز شدن پیدا خواهد کرد.

رییس اتاق بازرگانی تهران، با اشاره به اینکه ما در ایران به دنبال حل مسائل هستیم، مسأله بعد را مربوط به حوزه پتروشیمی دانست. ضمن اینکه در سال ۸۰ درصد از نیاز ترکیه به پتروشیمی، از طریق واردات از کشورهای ایران، آلمان، عربستان و کره‌جنوبی تأمین می‌شود.

وی در عین حال به ۶ درصد تعرفه اضافی وضع‌شده بر بعضی از محصولات پتروشیمی ایران اشاره کرد و گفت: این مسأله دو وجه دارد. نخست آنکه قیمت تمام‌شده محصولات پتروشیمی ایران را بالا می‌برد و از مزیت رقابتی ما می‌کاهد. دوم اینکه با روح توسعه روابط ایران و ترکیه در تناقض است.

آل اسحاق، مسأله دیگر را مربوط به حوزه حمل‌ونقل زمینی دانست وبه ترافیک طولانی کامیون‌های ایرانی در مرز بازرگان اشاره کرد که گاهی به چندین کیلومتر می‌رسد. همچنین به برخی مسائل گمرکی فی‌مابین نیز اشاره کرد.

وی به برخی مسائل در حوزه گاز و توان ایران برای افزایش صادرات از ۱۰ میلیارد مترمکعب در سال به ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال نیز اشاره کرد. او در پایان به موضوع مناطق آزاد نیز اشاره کرد و گفت: مذاکراتی برای شکل‌گیری مناطق آزاد صنعتی انجام شده است و در صورت همکاری در این زمینه می‌توانیم صنایع‌مان را ارتقاء دهیم. که این موضوع توجه شما را نیز می‌طلبد.

پس از این سخنان، ریفات حصارچیک‌اوغلو، رییس اتاق‌های بازرگانی ترکیه گفت: از زمان آمدن آقای روحانی، صحبت‌ها و کارهایی که او انجام داده، هم برای ایران و هم برای منطقه نتایج مفیدی در بر داشته است.

وی افزود: ما برادر هستیم، ولی کارهایی که انجام می‌دهیم، برادری‌مان را ثابت نمی‌کند. هرچقدر ایران آرامش و سلامتی داشته باشد، ترکیه هم آرامش و سلامتی دارد.

حصارچیک اوغلوگفت: مثلاً آقای روحانی، آقای نهاوندیان را به عنوان رییس‌دفتر خود انتخاب کرده است و این نشان‌دهنده توجه ویژه او نسبت به تجارت است. البته ایران هنوز در رابطه با برخی مسائل از جمله تعرفه ها، لیست خود را به ما نداده است و اگر این لیست به دست ترکیه برسد و تعرفه‌ها کاهش یابد، حجم تجارت زیاد می‌شود.

وی به اعضای سازمان کشورهای اسلامی اشاره کرد و گفت: هم ایران و هم ترکیه پیمان مربوط به آن را امضا کرده‌اند. ولی ایران در رابطه با این سازمان نیز هنوز به ما لیست تعرفه‌هایش را نداده است. کافی است که ایران لیست تعرفه‌هایش را به ما بدهد تا متوجه شویم تعرفه چه کالاهایی را کاهش داده است، آن‌گاه در پی آن مسأله تجارت ترجیحی نیز حل خواهد شد. در حال حاضر نگرانی ما از بابت رسیدن لیست تعرفه‌ها از سوی ایران است.

این مقام ترک، در مورد گمرک نیز گفت: تمام کشورها یک در گمرکی دارند. اما در مورد ایران هیچ‌کس تاکنون نتوانسته مشکل گمرکات را حل کند؛ حتی آقای احمدی‌نژاد. الآن دیگر انرژی ما گرفته شده است.

وی به درهای گمرکی موجود اشاره کرد و گفت: هم اکنون دروازه مرزی گمرکی کاپ - خوی به شهر وان می‌رسد که ایران باید ۲۰ کیلومتر از راه آن را بسازد. ما متوجه سختی کار در دروازه مرزی بازرگان - دوبایزید هستیم. اما اگر دروازه کاپ - خوی رونق بگیرد، جایگزینی برای مرز بازرگان - دوبایزید می‌شود و این جایگزینی در حال حاضر معطل ۲۰ کیلومتر راهی است که ساخته نشده. مرز حقانی نیز برای تردد به سمت اصفهان استفاده می‌شود. اگر آقای آل‌اسحاق از این موضوع حمایت کند، ما هم می‌توانیم کارمان را تمام کنیم. ما می‌خواهیم از خاک ایران تا چین حمل‌ونقل داشته و مجدداً جاده ابریشم را احیا کنیم. ایران نیز مرکز این راه تجاری است. مسأله دیگر تفاوت قیمت گازوئیل در دو کشور است که برای تجارت خوب نیست.

حصارچیک‌اوغلو در مورد حمل‌ونقل ریلی نیز گفت: به لحاظ ریلی، قطار باید از روی دریاچه وان رد شود و اگر امکان این تردد برقرار شود، اوضاع خیلی بهتر می‌شود و مسیر تجاری ریلی از افغانستان و پاکستان تا انگلستان می‌تواند ادامه پیدا کند. ما با کمک دولت ترکیه در حال ساخت ریل هستیم.

وی به تجربه گمرگی ترکیه نیز اشاره کرد و افزود: ما تا سال ۱۹۹۶ از صفر کردن تعرفه‌های گمرکی می‌ترسیدیم. ترس ما از زیاد شدن واردات بود و اینکه توان تولید ما از بین برود. اما در حال حاضر که تعرفه‌های گمرکی ما با اروپا به صفر رسیده، ولی فایده‌اش به ما می‌رسد. در سال ۱۹۹۶ حدود ۳۰ میلیارد دلار تجارت داشتیم، اما این رقم الآن به حدود ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده است. الآن در ۱۴۵ قلم کالا با اروپا تجارت داریم. در مورد ایران نیز، تاریخ نشان می‌دهد ایرانیان بازرگان هستند و در دنیا هم به این کار مشهورند. اتاق شما قبلاً از ما جلوتر بود. راه ما را هم تورگوت اوزال باز کرد. ان شاء ا.. ّ. شما نیز پیشرفت کنید، زیرا در این صورت ما نیز خوشحال می‌شویم. هرچه شما پولدارتر شوید، ما نیز پولدارتر می‌شویم. ما حاضریم به شما در این زمینه مشورت بدهیم.

در ادامه برنامه هیأت تجار ایرانی، آل‌اسحاق با آقای نورالدین اوزدبیر، رییس اتاق بازرگانی آنکارا، دیدار کرد و گفت: تولید ناخالص داخلی ایران، علی‌رغم اوضاع نامناسب، حدود ۵۲۰ میلیارد دلار بود. صادرات و واردات غیرنفتی نیز حدود ۱۲۰ میلیارد دلار بود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در برنامه ۵ ساله ایران، حدود ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز در نظر گرفته شده است، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های دیگر را نیز حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار دانست.

آل‌اسحاق به پروژه‌های ساخت‌وساز ایرانیان در کشورهای همسایه مثل عراق اشاره کرد و افزود: فضای عمومی ایران، آتیه خوبی را نشان می‌دهد. زیرا منابع ما به طور بالقوه خوب است. ذخایر ارزی‌مان در خارج از کشور بالای ۱۰۰ میلیارد دلار است. به لحاظ انسانی نیز وضعیت خوبی داریم. در نتیجه به طور بالقوه وضعیت خوبی داریم ولی به دلیل برخی محدودیت‌ها در بالفعل کردن آنها با مشکل مواجهیم. مثلاً به طور بالفعل با ترکیه حدود ۱۵ میلیارد دلار تجارت داریم. از نظر ما این حجم تجارت بیشتر نیز می‌تواند باشد. ما فارغ از بحثتحریم‌ها، فکر می‌کنیم می‌توانیم وضعیت اقتصادی‌مان را به نفع دو کشور توسعه بدهیم.

وی همچنین گفت: قرار است کشور ترکیه حدود ۱۶۰ میلیارد دلار صادرات داشته باشد. صنایع‌تان نیز وضعیت خوبی دارد. پیشرفت‌های ترکیه از زمان ملاقات قبلی‌ام با شما تا الآن، کاملاً محسوس است. رشد شما به لحاظ تکنولوژی و فناوری خوب بوده است. در داخل ایران نیز، چه از طرف دولت و چه از طرف بخش خصوصی، قرار است با شما رابطه خوبی داشته باشیم. لذا، ما فکر می‌کنیم اگر واحدهای صنعتی دو کشور بتوانند با یکدیگر همکاری کنند، بسیار بهتر می‌توانند رشد کنند.

آل‌اسحاق در ادامه سخنانش، مجدداً به همان مشکلاتی که در حضور حصارچیک‌اوغلو(رییس اتاق‌های ترکیه) عنوان کرده بود، اشاره کرد و افزود: «رییس‌جمهور ایران، دکتر روحانی، به زودی قصد سفر به ترکیه را دارد. دولت جدید، دولت اعتدال و تعامل است. در هر صورت ما فکر می‌کنیم که به اصطلاح ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم داده‌اند تا ما رشد کنیم. لذا، کمک شما در این زمینه حتماً نقشی جدی خواهد داشت.

وی در ادامه از آقای اوزدبیر برای سفر به ایران و دیدار با صنعتگران ایرانی دعوت کرد. رییس اتاق بازرگانی تهران، در بخش دیگری از سخنانش به شهرک‌های صنعتی مشترک بین دو کشور اشاره کرد و گفت: ایجاد چنین شهرک‌هایی نیاز به حمایت شما نیز دارد.؛ ضمن اینکه شهرک‌های صنعتی ما امکانات خوبی دارند. نزدیک هر شهر بزرگ ما، تقریباً یک یا دو شهرک صنعتی موجود است. امکانات این شهرک‌ها نیز شامل، ماشین‌آلات نسبتاً جدید صنعتی، آب، برق، گاز و نیروی انسانی کارآزموده مثل مهندسین و تکنسین‌هاست. ولی در حال حاضر این شهرک‌ها با ظرفیت کامل فعالیت نمی‌کنند. اگر شهرک‌های صنعتی دو کشور موافقتنامه صنعتی امضا کنند، زمینه برای رشد سریع است.

در ادامه، آقای نورالدین اوزدبیر، رییس اتاق بازرگانی آنکارا، گفت: من با تمامی گفته‌های شما، صد درصد موافقم. ملتی که در این جغرافیا با هم زندگی می‌کنند، حتماً باید اتحاد داشته باشند. درست است که ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم داده‌اند، ولی شیطان هم بیکار ننشسته است. همانطور که شما اشاره کردید، امسال ترکیه ۱۶۰ میلیارد دلار صادرات خواهد داشت. ۹۹ درصد از این صادرات نیز صنعتی است. و این یعنی صادرات اروپا باید محدود شود. زیرا سهم هرکس از کیک اقتصاد، مشخص است.

اوزدبیر در ادامه با اشاره به متفاوت بودن ساختار ژنتیک کشورهای ایران و ترکیه با دیگر کشورهای منطقه، گفت: درآمد سرانه ترکیه، تقریباً از ۱۱ هزار دلار در سال عبور کرده است. این موضوع باعثشده ما بتوانیم به فکر ساختن هواپیمای خودمان باشیم و همچنین بالگرد خودمان را بسازیم، پهباد خودمان را بسازیم و رزم‌ناو خودمان را بسازیم. این قابلیت‌های ما باعثناراحتی بقیه شده است. ایران هم مانند ترکیه، هرچقدر درآمدش افزایش می‌یابد، اقدامات این‌چنینی‌اش افزایش می‌یابد و حتی آنقدر پیشرفت می‌کند که می‌تواند پهباد آمریکا را به زمین بنشاند.

به گفته وی، در مورد کشورهایی مثل عربستان، چون چنین کارهایی را انجام نمی‌دهند، شیطان با آنها کاری ندارد. برخی از کشورها(شیطان) دنیا را ملک شخصی خودشان می‌دانند و در نتیجه هر اقدامی را برای جلوگیری از پیشرفت ما انجام می‌دهند. جمعیت ۱۵۰ میلیونی ایران و ترکیه، متمم یکدیگر هستند. اینجا وظیفه خطیری بر دوشمان گذاشته می‌شود. زیرا برای به ثمر نشستن سیاست میان دولت‌ها، باید روابطمان بهبود داشته باشد. در دنیا، هرروز سعی می‌کنند اسلام‌هراسی را برجسته کنند. ایران و ترکیه می‌توانند پرچمدار تبلیغ اسلام در دنیا شوند و این به عنوان یک دِین بر گردن ماست.

وی اظهار داشت: ما همچنین باید مناسبات میان نیروی کار دو کشور را برجسته کنیم. صاحب‌سخن بودن در دنیا، لزوم بهبود روابط را می‌رساند. از سوی دیگر، به دلیل اینکه انسان‌ها به منافع شخصی‌شان توجه می‌کنند، به راحتی به استراتژی‌های بلندمدت تمایل نشان نمی‌دهند. تشویق افراد و تسهیل روابط تجاری، وظیفه ماست. باید به طور جداگانه فعالیت‌هایی انجام شود و ببینیم برای تسهیل روابط چه کاری می‌توانیم انجام بدهیم.

رییس اتاق بازرگانی آنکارا در ادامه به برخی از مشکلات اشاره کرد و گفت: طی سال‌های گذشته مشکلاتی در زمینه بانکداری داشتیم. قرار شد در دو کشور حساب‌هایی باز شود و پول هریک از دو کشور به آنها واریز شود. ولی شیطان‌ها اجازه ندادند. وظایف زیادی بر گردن است و باید انسان‌ها را تشویق کنیم.

در ادامه آقای یابوز جبار، قائم‌مقام و دبیر کل اتاق بازرگانی آنکارا، به برخی از مشکلات مابین کشورها و برخی از عدم اعتمادهای پیش‌آمده اشاره کرد و گفت: به نظر شما چرا عدم اعتماد وجود دارد و در راستای اعتمادسازی چه باید کرد و از کجا باید شروع کرد؟

اوزدبیر پیشنهاد ایجاد نهادهایی برای حل اختلاف در دو کشور کرد که حق رأی داشته باشند و نظر آنها مورد پذیرش هر دو کشور قرار بگیرد و در صورتی که این هیأت‌ها نتوانستند اختلافی را حل کنند، آن‌گاه به دادگاه‌های بین‌المللی ارجاع بدهند. دکتر آل‌اسحاق نیز در مورد این پیشنهاد گفت: ما روی پیشنهاد شما کار می‌کنیم و نتیجه را از طریق سفارت‌ها به اطلاع شما خواهیم رساند.

هیات تجاری اتاق تهران در ادامه برنامههای خود در ترکیه نیز دیدارهای متعدد و فشردهای داشت که در گزارشهای تکمیلی درج خواهد شد. این هیات شب گذشته با اتمام برنامهها و دیدارهای خود به تهران بازگشت.