چندین دهه از زمانی که گفتند جاده مخصوص باید تبدیل به گندمزار شود و نه خودروسازی می گذرد. اما هر سال دریغ از پارسال. در این مدت سه دولت آمد و رفت. هر کدام در نوع خود حامی این صنعت شدند. اما اکنون این حمایت ها از خودروسازی، بچه ای لوس و ننر ساخته است که هر بار با بهانه های مختلف می خواهد قیمت ها را گران کند.
به گزارشافکارنیوز؛ این صنعت لوس ایرانی، تنها اطرافیان یا مردم را عاصی کرده است. حال با گذشته چندین دهه از زمانی که عده ای معتقد بودند خودروسازی در ایران باید پا بگیرد، این صنعت جز نارضایتی مردم ایران چه نتایجی داشته است؟
محمود دو دانگه، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت و کارشناس اقتصادی در گفتگو با افکارنیوز می گوید: «باید دید مسائل و چالش های صنعت خودرو کجاست. باید دید چرا نزدیک به گذاشت نیم قرن به جایگاه واقعی خود نرسیده است و کشورهایی مثل کره، ژاپن و یا حتی کشورهایی که دیرتر از ایران وارد صنعت خودروسازی شدند، توانستند بازار اروپا و آمریکا را بگیرند ولی ایران نه تنها نتوانست به رشدهای آنچنانی برسد حتی در داخل هم با نارضایتی و گله مندی از این صنعت روبرو شد. کیفیت و بهره وری پایین و قیمت های بالا.»
معاون سابق وزیر صنعت، معدن و تجارت، می افزاید: «درحال حاضر صنعت خودرو درگیر چالش های اقتصادی از یکسو و چالش های ناشی از بهره وری در سوی دیگر روبرو است. صنعت خودر درگیر چالش های اقتصادی سیاسی است تا نگاه تکنیکال و فنی. اگر ما مجموع سیاست های به کار گرفته شده و لازم برای رشد صنعت را به خوبی چینش و تنظیم می کردیم، نگاه سیاسی را از این صنعت خارج و دور می ساختیم، قطعا این صنعت، همپای رقبای خود در آسیا حرکت می کرد و موجب اقتدار و عزت بود. تا زمانی که نگاه تکنیکال تحت سیطره نگاه سیاسی قرار می گیرد طبیعی است که نباید انتظار داشته باشیم صنعت جایگاه واقعی خود را پیدا کند.»
وی تاکید می کند در چنین شرایطی «تصمیم گیری ها، سیاست گذاری ها دائما با چالش هایی روبروست که در اختیار صنعت خودرو نیست. بنابراین نه تنها تاثیر گذار نیست بلکه متاثر می شود. وقتی نگاه غیرکارشناسی در این صنعت حاکم می شود عملا نمی توان انتظار داشت نگاه تکنیکال، فنی و کارشناسانه جایگاه خود را در صنعت خودروسازی داشته باشد و تصمیمات به صورت مناسب دنبال شود.»
دودانگه تصریح می کند: «به صنعت خودرو با نگاه منفرد نباید نگاه شود. باید دید این صنعت در چه چارچوب اقتصادی در حال فعالیت است. مهندسان، تکنسین ها و کارگران ما ماهرتر از مهندسان سایر کشورها هستند اما چرا این مهندسان با این کارگرها و تکنسین ها نمی توانند در رقابت با محصولات رقبای خارجی باشد، باید در عوامل مدیریتی و کلان جستجو کنیم. بنابراین تصور این است که برای تحلیل صنعت خودرو، سطح تحلیل را به مسائل کلان ارتقا دهیم. در آنجا مسائلی وجود دارد که باید برطرف شود و سپس به داخل صنعت خودرو نگاه شود که آنجا هم چالش های بی شماری ایجاد شده است. این یک واقعیت است که بهره وری صنعت
خودرو کاهش یافته است، محصول مطلوب مشتری تولید نمی شود، صادرات جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است، نوآوری تحقیق و توسعه در این صنعت جایگاه واقعی ندارد و عدم توسعه پلت فورم ها و یا مشخصاتی که برای بالنده بودن این صنعت و سودآوری آن لازم است، از چالش های اساسی است. منتهی باید توجخ داشته باشیم که در این صنعت چه داده ایم و چه انتظاری از آن داریم.»
مشاور نعمت زاده تاکید می کند: «علیرغم تمام این مسائل باز صنعت خودرو صنعتی است که می تواند اشتغال قابل توجهی ایجاد کند، جلوی خروج ارز را بگیرد و تا حدودی رضایت مردم و مشتریان را برآورده سازد اما واقعیت این است که انتظار ما بالاست و البته انتظارات درستی است که صنعت خودرو باید به آن توجه کند و بتواند مشتری مداری را سرلوحه تمام کارها قرار دهد».
از همان زمان شکل گیری خودروسازان در جاده مخصوص تعرفه واردات خودرو، بسیار بالا وضع شد تا خودروسازان بتوانند بدون دغدغه خاصی محصولات خود را تولید کنند و بفروشند. می گویند قرار شده بود این تعرفه های بالا فقط برای چند سال باشد. اما چندین دهه گذشته است. خودروسازان هنوز قادر به رقابت نشده اند و تعرفه های بالا تنها به اختلاف طبقاتی دامن زده اند.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت می گوید: «تعرفه باید به گونه ای تدوین و اجرا شود که بتواند رقابت پذیری را در صنعت ایجاد کند. در واقع تعرفه باید به گونه ای تعیین شود که هم انگیزه رشد و بالندگی را در صنعت داخلی ایجاد کند و هم اجازه ندهد که بنگاه های خارجی بتوانند در بازار ایران جولان بدهند. علیرغم اینکه درصدهای بالایی برای ورود خودرهای خارجی تعیین شده، اما عملا تعرفه نتوانسته است معنا و مطلوبیت لازم را در صنعت خودرو ایجاد کند. تعرفه باید کیفیت را ارتقا می داد اما این اتفاق نیفتاد. یا باید رقابت پذیری را افزایش می داد که این مورد هم اتفاق نیفتاده است. تعرفه ورود بنگاه
های خارجی را باید سخت تر می ساخت اما این اتفاق نیز رخ نداد. تنها در سال گذشته ۱۰۰هزار خودروی وارداتی داشتیم که نشان می دهد تعرفه از جنبه های مختلف کارآمد نبود.
تعرفه تنها یک متغیر است و ما نمی توانیم صنعت را با این متغیر رشد و توسعه دهیم. بالا بودن و پایین بودن آن سم مهلک است. درکنار تعیین درست و منطقی تعرفه باید سیاست های مکمل و جایگزین نیز پیش بینی شود و متغیرهای دیگر هم درکنار تعرفه اجرا شود تا انتظار داشته باشیم هم تولید لطمه نخورد و هم مردم شاهد تولید خوب از صنعت داخلی باشند. اگر صرفا تعرفه را ملاک قرار دهیم، اتفاقی که در طول ده ها سال گذشته افتاده است، تکرار خواهد شد.»
این کارشناس اقتصادی در ادامه می گوید: «علیرغم تعرفه بالا اما هم بازار مملو از خودروهای خارجیست و هم خودروسازان داخلی نتوانستند محصول مورد انتظار مصرف کننده را تولید کنند.»
او در آخر بیان می کند: اتفاقی که الان افتاده است، این است که تولید ما وضعیت مناسبی ندارد، محصولات کیفیت بالایی ندارند، بهره وری قابل توجهی ندارند، تعداد زیادی نیروی کار بدون تولید ارزش افزوده خاصی مشغول به کار هستند، سرمایه گذاری ها مطلوبیت لازم را ندارند و شاخص ها نیز نشان می دهد که در طول سال های گذشته این صنعت با زیان انباشته روبرو شده است و مهم تر از همه اینکه اعتماد، اطمینان و رضایت مصرف کنندگان را که سرمایه اصلی است را، ندارد. درحالتی که باید همه به این صنعت افتخار کنند، به صنعتی تبدیل شده است که مصرف کنندگان را بر نمی تابد و رضایت مردم را جلب نمی کند. این
بزرگترین اتفاق ناگواریست که درطی این سالیان برای صنعت خودرو رخ داده است.
