صنعت هوایی کشور جزو اولین صنایعی بود که به سرعت شیرینی لغو تحریم‌ها را چشید. به گونه‌ای که روز گذشته نمایندگانی از شرکت‌های بزرگ و فعال در صنعت هوانوردی در اجلاس هوانوردی 2016 در تهران حضور یافتند و پشت درهای بسته برای آغاز همکاری خود در دوره جدید با مسوولان ایرانی به مذاکره نشستند. البته این گفت‌وگوها تنها در سطح مذاکره باقی ماند و بنا به وعده وزیر راه‌وشهرسازی، قرار است همزمان با سفر رئیس‌جمهوری ایران به فرانسه، قراردادهایی منعقد شود که قرارداد فروش 114 فروند هواپیمای ایرباس نیز در همین سفر امضا خواهد شد.
در اجلاس هوانوردی 2016 اعلام شد که سازمان هواپیمایی کشور برای پرواز مستقیم ایران به آمریکا و بالعکس نیز درحال مذاکره است. همچنین بر اساس گفته‌های مسوولان، قرارداد توسعه فرودگاه امام خمینی(ره) با ظرفیت ۴۵ میلیون مسافر در سال نیز به زودی بسته خواهد شد. ازسویی در چند روز آینده منطقه آزاد و منطقه ویژه اقتصادی فرودگاه امام خمینی (ره) برای دنیا اعلام رسمی می‌شود. شرکت بوئینگ یکی از شرکت‌های بزرگ آمریکایی در صنعت هوانوردی است که در این جلاس حضور نداشت، اما وزیر راه‌وشهرسازی نسبت به همکاری با این شرکت ابراز تمایل کرد. آخوندی همچنین در برنامه‌ای تلویزیونی درخصوص همکاری با این شرکت گفته است: «مذاکرات برای خرید هواپیما از شرکت هواپیماسازی بوئینگ آمریکا هم به زودی آغاز می‌شود». مدیران سازمان هواپیمایی کشور در تشریح دلیل عدم حضور این شرکت هواپیمایی در اجلاس روز گذشته، گفته اند: شرکت بوئینگ هیچ محدودیتی برای حضور و مذاکره با مقامات سازمان هواپیمایی کشوری ایران ندارد. مقدمات حضور شرکت‌ها از ماه‌ها قبل برنامه ریزی شده بود، با توجه به اینکه از رفع ممنوعیت شرکت‌های آمریکایی زمان زیادی نمی‌گذرد (26دی‌ماه 94)، شرکت هواپیماسازی بوئینگ فرصت کافی برای انجام مقدمات حضور در این اجلاس را نداشت.
آسمان امن برای منطقه
وزیر راه‌وشهرسازی، در اجلاس هوانوردی ۲۰۱۶ در تهران گفت: تحریم‌ها نه تنها به رفاه و امکانات ملت ایران لطمه زد، بلکه رفاه تمام مردم منطقه هم تحت تاثیر قرار گرفت، زیرا موقعیت ایران و عبور از آسمان ایران برای مبادلات کالا و مسافر بهترین وضعیت جهانی است. امیدواریم با رفع تحریم‌ها به تعادل طبیعی بازگردیم. عباس آخوندی ادامه داد: ما به‌عنوان قدرت منطقه‌ای مسوول هستیم تا به وظایف خود عمل کنیم، بنابراین شرایط را برای همه کسانی که می‌خواهند از آسمان ایران عبور کنند، فراهم خواهیم کرد؛ همان‌طور که تاکنون ۵ راه هوایی جدید در آسمان ایران تامین کرده‌ایم و به دنبال ایجاد راه‌های هوایی بیشتری هستیم. وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به اینکه تمام سیستم مدیریت فضا را نوسازی خواهیم کرد، افزود: بیش از ۲۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری جدید برای سیستم‌های ناوبری و مدیریت فضای ایران نیاز داریم تا امنیت و عبور ایمن را برای تمام شرکت‌های هوایی عبوری فراهم کنیم.
آخوندی با تاکید بر اینکه برای فرودگاه‌های بزرگی که نقش منطقه‌ای ایفا کنند، خدمات ایجاد خواهیم کرد، گفت: قرارداد توسعه فرودگاه امام خمینی(ره) با ظرفیت ۴۵ میلیون مسافر در سال به زودی بسته می‌شود. در حال حاضر برای توسعه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) یک سرمایه‌گذار اظهار تمایل کرده که در حال مذاکره هستیم که به محض امضای قرارداد شرایط آن اطلاع رسانی می‌شود. وی با بیان اینکه به زودی منطقه آزاد و منطقه ویژه اقتصادی فرودگاه امام را اعلام عمومی و رسمی می‌کنیم، اظهار کرد: فرودگاه‌های تبریز، اهواز، بوشهر، مشهد و اصفهان هم آماده سرمایه‌گذاری هستند. در حال حاضر ۶۷ فرودگاه عملیاتی در کشور داریم؛ بنابراین فرصت زیادی برای سرمایه‌گذاری در ناوگان هوایی ایران فراهم است. وی با اشاره به اینکه قیمت تمام شده در صنعت هوایی رو به کاهش است، افزود: به هیچ وجه رابطه ناسالمی را در فضای اقتصادی بین‌المللی نمی‌پذیریم و با تمام شرکت‌ها به جز شرکت‌های وابسته به اسرائیل حاضر به همکاری هستیم. حتی شرکت بوئینگ که در این جلسه حاضر نشده، هم از شرکت‌هایی است که ما تمایل به همکاری با آنها داریم.
وی در حاشیه این اجلاس نیز درخصوص نیاز به هواپیما در کشور اظهار کرد: با توجه به تقاضای داخلی برای پروازهای داخلی، نیاز به هواپیماهای کوتاه‌بُرد و برای پروازهای طولانی بین‌المللی نیاز به هواپیماهایی با برد بلند داریم و این دو هواپیما در اولویت ما قرار دارند. آخوندی با اشاره به نخستین قرارداد با ایرباس برای ورود ۱۱۴ فروند هواپیما گفت: به زودی این قرارداد منعقد می‌شود و تمامی این هواپیماها نو هستند، ضمن آنکه در سال جاری سعی می‌کنیم تا چند فروند هواپیما را وارد کنیم. وی با بیان اینکه ۲۵۶ فروند هواپیما در کشور داریم که فقط ۱۵۰ فروند آن عملیاتی است، گفت: برنامه ما تامین حدود ۱۰۰ فروند هواپیما برای بُرد کوتاه در فرودگاه‌های داخلی و ۴۰۰ هواپیما برای بُردهای میانی و بلند است که مذاکرات اولیه را هم با شرکت بوئینگ داشته‌ایم و برای خرید با سایر شرکت‌ها هم در حال مذاکره هستیم. وزیر راه‌وشهرسازی با تاکید بر اینکه برای ورود هواپیما، سازمان هواپیمایی کشوری مجوز می‌دهد، گفت: پرواز بین ایران و آمریکا نیاز به مذاکراتی دارد که سازمان هواپیمایی کشوری آن را انجام می‌دهد. آخوندی با تاکید بر اینکه تمام امنیت آسمان ایران را تامین می‌کنیم، درخصوص کفایت سرمایه ایرلاین‌ها افزود: ما معتقدیم برای نوسازی صنعت هوانوردی، نوسازی بنگاه‌ها و شرکت‌های ایرانی لازم است. آخوندی درباره خرید هواپیماهای روسی و سوخو توضیح داد که بدون مجوز سازمان هواپیمایی کشوری، هیچ هواپیمایی به ناوگان وارد نمی‌شود و هنوز قراردادی برای این هواپیماهای شرقی نیز نداشته‌ایم. وزیر راه‌وشهرسازی بیان کرد: امنیت سرمایه‌گذاری در ایران را تضمین می‌کنیم. وی افزود: درباره تاسیس ایرلاین‌های جدید نیز بازسازی ساختاری در شرایط جدید مدنظر است، در این راستا برای تاسیس یک ایرلاین حداقل سرمایه لازم است؛ در چند روز آینده این رقم از سوی سازمان هواپیمایی کشور اعلام شود.
کاهش عمر ناوگان هوایی
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، متوسط سن حمل و نقل هوایی ایران را در حال حاضر ۲۰ سال اعلام کرد و گفت: سیاست ما این است که این متوسط عمر را به کمتر از ۱۲ سال برسانیم. علی عابدزاده در اجلاس هوانوردی ۲۰۱۶ در تهران با اشاره به اینکه همکاری برای توسعه فرودگاه‌ها و افزایش ظرفیت با شرکت‌های خارجی از الزامات ما است، گفت: یکی از مهم‌ترین نکات ما، مدیریت منابع انسانی است که مایلیم با همکاری شرکت‌های خارجی در این زمینه فعالیت داشته باشیم. وی با بیان اینکه با توجه به توسعه صنعت هوانوردی در جهان به افزایش توان نیروی انسانی نیاز داریم، اظهارکرد: در زمینه‌های امنیت و تخصص و ترافیک هوایی، نیاز به نیروهای متخصص داریم و سعی در آموزش نیروهای انسانی خواهیم داشت.عابدزاده با بیان اینکه از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی استقبال می‌کنیم، افزود: در حال حاضر ۱۶ ایرلاین در کشور داریم که آنها ۲۵۰ فروند هواپیما با میانگین سنی ۲۰ سال دارند.
وی با بیان اینکه خطوط هواپیمایی ما پیر و کم‌تعداد هستند، افزود: در حال حاضر ۹ فروند هواپیما در کشور داریم که مسافت‌های طولانی را طی می‌کنند، ضمن آنکه به بیش از ۱۵۰ فروند هواپیمای کوتاه‌برد که هر کدام بیش از ۲۵۰ صندلی داشته باشند، نیاز داریم. همچنین ۳۰۰ هواپیمای میان‌‌برد و دور برد نیاز صنعت هواپیمایی کشور است، بنابراین در فاز اول نوسازی ناوگان نیاز به ۱۱۴ فروند هواپیما داریم. عابدزاده با تاکید بر اینکه ایران براساس قانون از سرمایه‌گذاری خارجی استقبال می‌کند، افزود: در بخش‌های فاینانس و شرکت‌های بیمه هم نیاز به حضور شرکت‌های خارجی داریم زیرا در این حوزه تحریم‌ها مشکلات زیادی را برای صنعت به‌وجود آورده‌اند. وی با بیان اینکه لازم است به امکانات مالی بین‌المللی برای تامین تجهیزات متصل شویم، اظهارکرد: مشتاق به همکاری با شرکت‌های خارجی هستیم به زودی هم مشکل نقل و انتقالات بانکی ایران برطرف می‌شود.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه فرصت چندانی برای تامین تجهیزات نداریم، گفت: باید سریعا از طریق لیزینگ و تسهیلات بانکی، هواپیماها را وارد کنیم. بخش دیگر برنامه صنعت هوانوردی نیز تقویت خطوط هوانوردی است که این کار از طریق ورود هواپیماهای مدرن در راستای همکاری با خطوط بین‌المللی و بهره بردن از فناوری جدید انجام می‌شود. عابدزاده با بیان اینکه قیمت بلیت هواپیما در ایران آزاد شده تا برای ایرلاین‌ها سودآور باشد، گفت: تسهیلات قانونی نیز به‌وجود آمده تا شرکت‌های لیزینگی بتوانند وارد بخش هوایی ایران شوند. وی به حمایت دولت از خطوط هواپیمایی، فاینانسورها و شرکت‌های لیزینگ اشاره و اظهار کرد: منتظر عقد قرارداد همکاری با شرکت‌های لیزینگی برای کمک به صنعت هوایی کشور هستیم زیرا ایران زیرساخت‌های قوی و منابع انسانی تحصیلکرده‌ای دارد. همچنین فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران‌ایر با اشاره به رفع تحریم‌های سوختی اتحادیه اروپا علیه ایران، در حاشیه این اجلاس اظهارکرد: تحریم‌ها موجب شده بود که در پروازهای اروپایی سوخت به هواپیماهای ما تعلق نگیرد؛ به‌طوری که برای سوخت‌رسانی در هر پرواز بین ۱۵ تا ۱۷ هزار دلار هزینه می‌شد.اما پس از اعلام برجام با بسیاری از شرکت‌های سوخت‌رسان قرارداد بستیم. در حال حاضر توتال فرانسه با ما قرارداد بسته و سوخت هواپیماهای ما در فرودگاه‌های فرانسه تامین می‌شود؛ فرودگاه‌های لندن، آمستردام، وین و هامبورگ نیز مشکل سوخت‌رسانی به ما را حل کردند و در حال مذاکره با شرکت‌های سوخت‌رسان دیگر هستیم.
مدیرعامل شرکت ایران‌ایر درباره تامین مالی ورود ۱۱۴ فروند هواپیمای ایرباس تصریح کرد: امیدواریم بخشی از تامین مالی از طریق صندوق توسعه ملی و فاینانس انجام شود که فعلا در حال مذاکره با شرکت‌های سازنده هستیم. مذاکراتی با شرکت‌های سازنده از ابتدای مذاکرات برجام انجام شده است؛ برخی از این شرکت‌ها اجرای قرارداد را منوط به اعلام برجام دانستند که در این راستا، راه برای اجرای قرارداد باز شده است. بنابراین نخستین هواپیمای جدید پس از انعقاد قرارداد وارد کشور می‌شود. مدیرعامل ایران‌ایر ادامه داد: در زمان‌های تحریم ما هیچ‌گاه پروازهای خود را قطع نکردیم اما هزینه‌های زیادی را بابت انجام پروازها دادیم. پرورش با اشاره به اینکه با ورود هواپیماهای جدید به ناوگان پروازها افزایش می‌یابد، گفت: برای پرواز ایران به آمریکا و بالعکس سازمان هواپیمایی در حال مذاکره است؛ همان‌طور که می‌دانید ایران‌ایر قبل از انقلاب روزانه با بوئینگ ۷۴۷ به نیویورک پرواز داشت و امیدواریم به زودی این پرواز دوباره برقرار شود.
وضعیت ایرباس در سال 2015
خرید 114 فروند هواپیمای نو خبری است که این روزها رکود حاکم بر صنعت هواپیمایی را کاهش داده است. این تعداد هواپیما، از شرکت ایرباس خریداری خواهد شد. بر اساس آمار رسمی منتشر شده از سوی شرکت ایرباس، این شرکت فرانسوی که دومین غول هواپیماسازی دنیا نیز محسوب می‌شود، در سال 2015 رکورد تولید خود را شکست و توانست 635 فروند هواپیما در کلاس‌های مختلف تولید کند. اما بزرگترین هواپیمای ایرباس (A380) در سال 2015 هیچ تقاضایی نداشته است. متوسط تولید ماهانه هواپیما توسط این شرکت معادل 42 فروند بوده است. البته افزایش تقاضا در این سال موجب شده این شرکت سیاست افزایش تولید را نیز در پیش بگیرد. به گونه‌ای که هدف‌گذاری مدیران آن برای سال 2019 تولید ماهانه 60 فروند هواپیما خواهد بود. ایرباس سفارش تولید 1036 فروند هواپیما را در سال 2015 در کارنامه خود ثبت کرده است. البته فاصله میان ثبت سفارش و تحویل نیز چندان کوتاه نیست. به‌گونه‌ای که در برخی اوقات تحویل هواپیماهای شرکت مذکور با سال‌ها تاخیر نسبت به زمان سفارش تحویل داده می‌شود. حال آنکه 114 هواپیما با در نظر نگرفتن تعهدات پیشین این شرکت، حدود یک پنجم تولید سالانه ایرباس خواهد بود. بنابراین باید دید آیا خرید این تعداد هواپیما توسط ایران، تغییری در میزان تولید این شرکت و سیاست‌های کلان تولیدی آن ایجاد خواهد کرد یا اینکه مدیران ایرانی درصدد برنامه‌ریزی برای تحویل 114 هواپیمای ایرباس خواهند بود؟
