فرجام دوئل نفتی ‌ایران و عربستان

 زمانی که کشورهای عضو اوپک با مقامات روسی دیدار کردند تا برنامه فریز نفتی را به اجرا گذارند، این عربستان سعودی بود که این برنامه را به چالش کشید زیرا انتظار داشت ایران نیز در این برنامه حضورداشته باشد. بااین‌حال به نظر می‌رسد بعد از دوئل نفتی‌ که این دو کشور باهم داشتند، عراق نیز به مخالفان فریز نفتی پیوسته و سرنوشت این طرح را بیش‌ازپیش پیچیده کند.

به نوشته بلومبرگ، اعضای اوپک در حال برنامه‌ریزی برای دیدار در الجزیره در اواخر ماه سپتامبر سال جاری (شهریورماه) هستند و این گفت‌وگوها قرار است جان تازه‌ای به طرح فریز نفتی بدهد. در ماه آوریل سال جاری میلادی عربستان سعودی از محدود کردن میزان فروش نفت خود در بازار سرباز زد چراکه اعتقاد داشت ایران نیز باید این مسئله را اجرایی سازد و این در حالی بود که ایران به دلیل برداشته شدن تحریم‌ها، به دنبال باز پس گرفتن سهم خود از درامدهای نفتی دنیا بود. بااین‌حال به نظر می‌رسد شرایط در وهله فعلی متفاوت باشد. میزان تولید نفت عربستان سعودی افزایش‌یافته و در ماه گذشته به رکورد ۱۰.۶۷ میلیون بشکه در روز رسید. این میزان درواقع ۴۵۰ هزار بشکه بیشتر از سطح ماه ژانویه سال جاری میلادی است؛ یعنی همان زمانی که قرار بود طرح فریز نفتی اجرایی شود. به نظر می‌رسد پادشاهی سعودی سعی دارد همین میزان را سقف نهایی میزان تولید خود اعلام کند. تولیدات ایران نیز طی چندماه گذشته افزایش‌یافته است. ایران در تلاش است به سطحی فراتر از سطح قبلی صادرات خود در زمان قبل از تحریم‌ها برسد به همین دلیل تهران اعلام کرده است که تا به میزان صادرات قبل از تحریم‌ها نرسد طرح فریز نفتی را اجرایی نخواهد کرد.

ایران هنوز هم در شرایطی که عربستان سعودی و عراق به میزان صادرات خود اضافه می‌کنند، قصد ندارد سقف برای تولیدات روزانه‌اش را بپذیرد. تهران قصد دارد میزان تولیدات روزانه خود را به سقف ۴ میلیون بشکه در روز برساند. مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که درصورتی‌که به این سقف برسند و امکان تولید نفت بدون سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و بیشتر وجود نداشته باشد، در آن زمان «شاید» بپذیرند که طرح فریز نفتی را اجرایی سازند. بااین‌حال تنها کشوری که هنوز هم در برابر طرح فریز نفتی به‌شدت مقاومت می‌کند، عراق است. جبار اللعیبی، وزیر نفت عراق درزمانی که تازه به وزارت انتخاب‌شده بود، به شرکت‌های نفتی در جنوب عراق دستور داده بود که میزان تولیدات خود را بیشتر کنند. او از شرکت‌هایی مانند بریتیش پترولیوم، شل، لوک اویل، و CNPC خواست که میزان خروجی خود را افزایش دهند. نتیجه این اقدامات به‌زودی مشخص نخواهد شد اما هرگونه تعهد عراق به افزایش میزان تولیدات می‌تواند طرح فریز نفتی را برای مدت زیادی به تعویق بیندازد.

روسیه به‌عنوان طراح گردهمایی ماه آوریل اینبار با توجه به مخالفت‌های ایران و عراق به‌صورت محتاطانه‌تری وارد میدان می‌شود اما این مسئله باعث نمی‌شود که دیگر اعضای اوپک از تلاش‌های خود برای اجرای طرح فریز نفتی دست بکشند. این طرح شاید زمانی به مرز اجرایی شدن برسد اما نباید تا اواخر ماه سپتامبر انتظار به نتیجه رسیدن این مسئله و تعیین سقف برای تولیدات نفتی را داشت. اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت و روسیه در نشست ماه آوریل در دوحه نتوانستند بر سر محدود ساختن تولید به توافق برسند چراکه ایران از حضور در این اجلاس سرباز زد و عربستان سعودی نیز گفت بدون مشارکت تمام اعضا حاضر به پیشبرد این طرح نخواهد بود.