به گزارش پانا نیوز، ایران با قرار گرفتن در بیضی انرژی جهان شاهراه اصلی انتقال انرژی از شمال به جنوب و از شرق به غرب محسوب میشود، شاهراهی که میتواند با اتصال کشورهای حوزه دریای خزر به کشورهای حاشیه خلیج فارس نهتنها درآمدهای حاصل از سوآپ و ترانزیت نفت و گاز را به خود اختصاص دهد، بلکه با وابسته کردن کشورهای صادر و وارد کننده انرژی همبستگی سیاسی را با آنها به وجود آورد.

از آنجا که دریای خزر دارای مقادیر قابل توجه ذخایر نفت و گاز است ولی به دریای آزاد راه ندارد، بنابراین انرژی خزر باید از طریق لوله به بنادری که به دریا راه دارند، منتقل شود که از این رو ایران می‌تواند در انتقال این منابع سهمی ‌داشته باشد.

در این خصوص علاوه بر آماده‌سازی زیرساخت‌های سوآپ یا معاوضه نفت در سال‌های گذشته همچون ایجاد بندر نکا، حتی برنامه ساخت خط لوله‌های نکا – جاسک برای انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت و سرخس – جاسک برای انتقال گاز از کشورهای شمالی ایران به دریای عمان نیز در زمان وزارت غلامحسین نوذری کلید خورد.

در این خصوص حتی توافق‌های اولیه با کشورهایی همچون ترکمنستان و قزاقستان هم انجام شده بود ولی با تغییر دولت و تغییر مدیریت‌ها از یکسو و افزایش فشارهای سیاسی و تحریم‌ها، نه‌تنها این طرح‌ها پیگیری نشد بلکه وضعیت موجود سوآپ نفت‌خام کشور که به حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز می‌رسید نیز با آنچه میرکاظمی وزیر وقت نفت شوآپ خواند، متوقف شد.

با توقف سوآپ نفت‌خام برای مدت حدود یکسال که در نتیجه ازدست رفتن درآمدهای آن را به همراه داشت، با تغییر دوباره وزیر در وزارت نفت و روی کار آمدن سیاست‌های کاری جدید، سوآپ نفت‌خام جان تازه‌ای گرفته و " سوآپ " را به موضوع روز وزارت نفت تبدیل کرده است.

رستم قاسمی پس از تکیه بر منصب وزارت نفت، دست به برخی تحولات اساسی در برخی حوزه‌های صنعت نفت زد که یکی از آنها همین موضوع سوآپ نفت و فرآورده‌های نفتی بود. به‌طوری که ضمن مذاکرات جدی با بخش خصوصی برای فعال‌تر کردن فرآورده‌‌های نفتی، وضعیت سوآپ نفت را نیز بازنگری کرد که این روزها مدیران را برای ایجاد هرچه بیشتر زمینه‌های سوآپ نفت‌خام به تکاپو انداخته است.

در روش سوآپ، تولیدکنندگان نفت در دریای خزر، نفت صادراتی خود را به بندر نکا در ایران تحویل می‌دهند. سپس ایران این نفت را به برخی پالایشگاه‌های نفت ازجمله تهران و تبریز انتقال می‌دهد که نفت پالایش شده برای مصرف داخلی توزیع می‌شود و در ازای نفت دریافت شده در نکا، ایران معادل آن را در جزیره خارگ واقع در خلیج فارس به سایر کشورها صادر می‌کند.

بنابراین وزارت نفت در برنامه دارد با اجرای طرح انتقال و فراورش نفت‌خام کشورهای حوزه دریای خزر که در سه فاز در سال‌های قبل آغاز شده و هم‌اکنون در حال اجراست، زمینه ساخت تاسیسات لازم برای افزایش سوآپ نفت تا روزانه ۵۰۰ هزار بشکه را فراهم کند.

در این خصوص به‌تازگی سید پیروز موسوی نیز که کمتر از یک هفته است که حکم مدیرعاملی شرکت پایانه‌های نفت ایران را به خود اختصاص داده در نخستین نشست خود با مدیران و روسای ستادی و پایانه نفتی خارگ بر ضرورت افزایش سوآپ نفت تاکید کرده است.

بهاین ترتیب در ماههای گذشته و از سرگیری سوآپ نفتخام، اتحاد برای بازگرداندن آب رفته به جوی در وزارت نفت آغاز شده که کارشناسان تاکید دارند به دنبال علاوه بر درآمدهای حاصل از اجرای این طرح، زمینه همکاریهای جدید برای فعالتر شدن ایران در تجارت گاز و فرآوردههای نفتی نیز مهیا خواهد شد.