سیستم سیاسی در لبنان پارلمانی است و نظام پارلمانی در لبنان متأثر از وضعیت فرقه‌ای، اجتماعی و مذهبی خاص این کشور مشتمل بر مسیحیان و مسلمان سنی و مسلمان شیعه است. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده‌است که تمامی اقوام و مذاهب در آن سهمی از قدرت سیاسی داشته باشند. برطبق این توافق، رئیس‌جمهور از میان مسیحیان مارونی، نخست‌وزیر از میان مسلمانان سنی مذهب، رئیس پارلمان از بین شیعیان و معاون نخست‌وزیر از بین مسیحیان ارتدوکس انتخاب می‌شود. معمولاً انتخاب پست ریاست مجلس با توجه به مقبولیت نبیه بری از جنبش امل، امری آسان است، اما در هیچ مقطعی، روند معرفی نخست وزیر و رئیس جمهور، آسان نبوده است.
لبنان از زمان پایان ریاست جمهوری میشل عون در ۳۱ اکتبر گذشته وارد نوعی از خلاء قدرت شده است لبنان از زمان پایان ریاست جمهوری میشل عون در پایان اکتبر گذشته وارد نوعی از خلاء قدرت شده است. جلسه پارلمان لبنان برای انتخاب رئیس جمهور جدید این کشور روز چهارشنبه ۱۴ ژوئن برگزار شد اما برای دوازدهمین بار هم نامزدی نتوانست موفقیتی به دست آورد و چالش انتخاب رئیس جمهور جدید لبنان همچنان به قوت خود باقی است.
در این جلسه که با حضور همه ۱۲۸ نماینده مجلس تشکیل شد دو نامزد اصلی یعنی جهاد ازعور ۵۹ رأی و سلیمان فرنجیه ۵۱ رأی را به خود اختصاص دادند. نامزدهایی مانند زیاد بارود و ژوزف عون به ترتیب ۷ و یک رأی را حائز شدند و ۹ رأی هم به اسامی متفرقه داده شد. یک رأی هم باطله اعلام شد.
پروسه انتخاب رئیس جمهور لبنان چگونه است؟
طبق آئین نامه مجلس در دور اول هر نشست مجلس برای انتخاب ریاست جمهوری نامزدی برنده خواهد شد که به ۸۶ رأی (دوسوم آرا) دست یابد. در غیر این صورت انتخابات تکرار خواهد شد و در این دور نصف به علاوه یک آرا (۶۵ رأی) برای اتنخاب رئیس جمهور کفایت خواهد کرد.
روند مارتن‌وار
همانطور که گفته شد انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر در لبنان روند ماراتن واری را طی می‌کند و نمی‌توان انتظار داشت که گروههای سیاسی این کشور خیلی راحت به توافق برسند و قبل از جلسه روز چهارشنبه گذشته هم پیش بینی می‌شد که به دلیل عدم انسجام مواضع، نمایندگان توفیقی در این زمینه به دست نیاورند.
اوضاع فلاکت بار «سوئیس خاورمیانه»
کشور لبنان در حال حاضر از مشکلات عدیده ای رنج می‌برد و دولت موقت یا پیشبرد امور با نخست وزیری نجیب میقاتی اوضاع را اداره می‌کند که دارای اختیارات محدودی است. تشکیل دولت پایدار به انتخاب رئیس جمهور در لبنان گره خورده است. کشوری که زمانی از آن به عنوان «سوئیس خاورمیانه» یاد می‌شد اوضاع فلاکت باری پیدا کرده است و با فقر، بیکاری، عدم ثبات اجتماعی، اقتصادی و امنیتی دست و پنجه نرم می‌کند.از اواخر ۲۰۱۹ اوضاع لبنان عقبگرد داشت و سقوط روزانه لیر در مقابل دلار و پیدایش بازارهای موازی با نرخ ارز بر دامنه مشکلات لبنان افزود.
انسجامی که خیلی سخت حاصل می‌شود
موضوع قابل توجه در لبنان این است که انسجام میان گروههای لبنانی کاری دشوار است و با توجه به اینکه در لبنان معمولاً همه واژه‌های مربوط به وحدت ملی و کلماتی مشابه با آن مصرف رسانه‌ای دارد، از همین رو ایجاد وحدت کاری سخت به نظر می‌رسد. در این شرایط امید می‌رود که گروههای سیاسی هرچه سریع‌تر روی نامزد خاصی برای ریاست جمهوری توافق کنند و از کشمکش و وقت کشی دست بردارند.
پای دخالت‌های آمریکا و غرب در میان است
به نظر می‌رسد که اوضاع تنها ریشه در داخل لبنان ندارد و به فشارهای خارجی به ویژه آمریکایی‌ها مربوط است. دخالت‌های آمریکا و غرب در امور داخلی لبنان با هدف ایجاد تحول سیاسی به نفع سیاست آمریکا و فتنه انگیزی و قرار دادن مردم لبنان علیه مقاومت لبنان است که اراضی را آزاد کرده و حامی لبنان و منابع طبیعی آن از طمع ورزی های صهیونیستی-آمریکایی و غربی است.
تل آویو در کمین است
شکی نیست که رژیم صهیونیستی در کمین لبنان نشسته و تردیدی هم نیست که آمریکا حامی منافع رژیم صهیونیستی است. همچنین بر همگان آشکار است که رژیم صهیونیستی استفاده کننده اصلی از هر بحران داخلی در لبنان است. هدف تل آویو تضعیف مقاومت لبنان و نابودی آن است به عبارت دیگر رژیم صهیونیستی به دنبال سوق دادن تحرکات برای تحقق منافع خود است. خلع سلاح مقاومت فقط خواست تل آویو است. ارتش سایبری و رسانه‌ای مورد حمایت تل آویو و حامیان آن در راستای شعله ور کردن اوضاع داخلی لبنان حرکت می‌کند.
اوضاع کلی لبنان در حال حاضر را می‌تواند اینگونه خلاصه کرد؛
- سیاستمداران حاضر به امتیازدهی و کوتاه آمدن نیستند
-اقتصاد لبنان در آستانه فروپاشی کامل قرار دارد
-زندگی روزمره بسیار سخت شده است
کلام پایانی
تا زمانی که شرایط کنونی حاکم است هیچ تحولی در روند انتخاب رئیس جمهور جدید لبنان حاصل نخواهد شد. در لبنان معمولاً زمانی روند نهایی می‌شود که پیش از جلسه توافق کلی انجام شده باشد و نمایندگان برای انتخاب نمی‌روند بلکه در واقع برای تأیید مورد توافق شده پا به جلسه می‌گذارند. نکته مسلم این است که هیچکدام از گروه‌ها به دنبال تشدید و دامن زدن به اختلافات نیستند و مشکل کنونی این است که تمام کننده قوی وجود ندارد. که بتواند همه گروه‌ها را دور هم جمع کند و توازن برقرار کند و سرنوشت ریاست جمهوری را فیصله دهد. به نظر می‌رسد که لبنان هنوز به بلوغ سیاسی نرسیده است و نیاز به حل و فصل اوضاع خود از سوی جامعه بین الملل دارد.
اینکه در جلسه انتخاب روز چهارشنبه همه نمایندگان حاضر بودند و بازهم رئیس جمهوری انتخاب نشد، نشانه خوبی نیست و نگرانی از دور باطل را به همراه دارد. لبنان تا اطلاع ثانوی رئیس جمهوری نخواهد داشت و این اطلاع ثانوی تکرار خواهد شد. اینکه نگاه‌ها برای حل بحران لبنان به خارج دوخته می‌شود، نشان از عدم بلوغ سیاسی و عدم استقلال رأی آن است.
به هر حال لبنان به یک حد وسط برای حل بحران ریاست جمهوری این کشور نیاز دارد و باید دید که با توجه به روند تحولات منطقه و همگرایی‌های انجام شده، این روند بر انتخاب رئیس جمهور لبنان هم تأثیر خواهد گذاشت یا خیر؟
انتخاب رئیس جمهور در لبنان به معضلی تبدیل شده است که تأثیر منفی و مخربی بر اوضاع اقتصادی بحران زده این کشور می‌گذارد. خلاء ایجاد شده موجب ایجاد فضای بی اعتمادی در این کشور شده است و اوضاع مالی و پولی این کشور را بحرانی‌تر از قبل کرده است.
مطابق آمار بانک جهانی لبنان جزو کانون‌های گرسنگی در سال جاری میلادی است و اوضاع حادی در زمینه امنیت غذایی دارد. لیره لبنان به شدت ارزش خود را در مقابل دلار از دست داده است. بدهی‌های لبنان در ژانویه ۲۰۲۳ به بیش از ۱۰۲ میلیارد دلار رسیده است. سریال بی نتجیه انتخاب رئیس جمهور در لبنان، اوضاع را به سمت و سویی سوق خواهد داد که تبعات آن برای احدی در لبنان قابل تحمل نخواهد بود. ارتباط قوی میان سیاست و اقتصاد وجود دارد. انتخاب رئیس جمهور جدید می‌تواند اعتماد و اطمینان در اقتصاد لبنان ایجاد کرده و موجب جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی شود.
